Læknablaðið - 15.02.1991, Side 21

LÆKNABLAÐIÐ 1991; 77: 59-60.
59
I. KÓLESTERÓL
1. Niðurstöður fjölmargra faraldsfræðilegra
rannsókna hafa sýnt aukna hættu á
kransæðasjúkdómi samfara hækkandi
kólesteróli í blóði. Fylgnisambandið er
samfellt, þannig að engin skil eru á milli
æskilegs kólesteróls og þeirra gilda er
auka áhættu. Hóprannsókn Hjartavemdar
hefur glögglega sýnt fylgni milli áhættu og
hækkandi kólesterólgilda meðal karla og
kvenna, að minnsta kosti til sjötugsaldurs.
Ahætta kvenna er þó einungis þriðjungur af
áhættu karla þrátt fyrir hærra kólesteról í blóði
kvenna eftir fimmtugt.
2. Kólesterólgildi meðal fslendinga er að
meðaltali hærra en æskilegt er, en hefur farið
heldur lækkandi á síðustu árum, samkvæmt
rannsókn Hjartavemdar.
3. Niðurstöður nokkurra rannsókna hafa nú
staðfest að unnt er að draga úr áhættunni með
því að lækka kólesteról í blóði með mataræði
eða lyfjum. Þessar rannsóknir hafa hins vegar
sýnt að einungis minni hluti þátttakenda nýtur
góðs af slíkri lyfjameðferð. Þar sem meðferðin
er talsvert kostnaðarsöm er vert að vanda val
Ofangreindar tillögur eru niðurstöður
samráðsfunda, sem haldnir voru á vegum
landlœknisembœttisins 2. febrúar og 20. apríl
1990.
Tillögurnar sömdu: Guðmundur Þorgeirsson
yfirlæknir, Gunnar Sigurðsson yfirlæknir,
Jóhann Agúst Sigurðsson héraðslæknir, Jón
Högnason læknir, Jón Þór Sverrisson læknir,
Þorvaldur V. Guðmundsson yfirlæknir og Elín
Olafsdóttir læknir.
I samráðsfundunum tóku þátt sérfrœðingar
í hjartasjúkdómum, lyflœknisfrœðum,
meinefnafrœðum, heimilislækningum og
nœringarráðgjöf, alls um 35 manns.
þeirra einstaklinga sem hljóta meðferð með
kólesteróllækkandi lyfjum.
4. Reykingar auka mjög áhættu af hækkuðu
kólesteróli. Því er það aðalatriði í meðferð
sjúklings, sem reykir og hefur hátt kólesteról,
að fá hann til að hætta reykingum. Jafnframt
ber að meðhöndla aðra áhættuþætti, svo sem
háþrýsting o.fl.
5. Einstaklingum undir 70 ára aldri, sem
mælast með kólesterólgildi 6.5-8.0 mmól/1
(250-306 mg/dl), ætti að gefa ráðleggingar
um breytt mataræði og endurtaka síðan
kólesterólmælingu eftir þrjá til sex mánuði.
6. Einstaklingar undir 70 ára aldri með
kólesteról yfir 8 mmól/l (306 mg/dl) ættu að
fara í endurtekna mælingu fljótlega og yrði
þá einnig mælt HDL kólesteról og serum
þríglýseríðar. Að því loknu fengi viðkomandi
ráðleggingar um breytt mataræði. Mæling yrði
endurtekin eftir þrjá mánuði.
Ef viðkomandi er karlkyns og kólesteról
helst fyrir ofan 8.0 mmól/1, þrátt fyrir breytt
mataræði í fjóra til sex mánuði, er vert að
íhuga kólesteróllækkandi lyfjameðferð ef
ekkert mælir gegn henni.
Ef viðkomandi er kvenkyns, er eðlilegt að
miða við heldur hærri gildi þar sem áhætta
kvenna er mun minni. Ef kólesterólið helst
stöðugt ofan við 8.0-9.0 mmól/1, þrátt fyrir
breytt mataræði í fjóra til sex mánuði, er vert
að íhuga kólesteróllækkandi lyf.
Þetta eru þó aðeins gróf viðmiðunarmörk.
Sjálfsagt er að taka tillit til aldurs og í sumum
tilvikum er ráðlagt að hefja lyfjameðferð við
lægri kólesterólgildi, einkum ef viðkomandi
einstaklingur hefur sterka ættarsögu, lágt
HDL kólesteról, aðra áhættuþætti, en
þó einkum ef hann hefur þegar einkenni
um kransæðasjúkdóm. í gangi eru stórar
hóprannsóknir sem ætlað er að upplýsa nánar