Læknablaðið - 15.03.1995, Síða 38

246
LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
Table VI. Admissions to Special CareBaby Unit (SCBU) andlength of stay by natural or in vitro fertilisation (IVF) conception.
Natural IVF
N <%) N (%) 4 P
Admission to SCBU 146 (36.1) 48 (46.2) 1.22 0.5>p>0.1
Length of stay > 7 days 70 (48.0) 23 (47.9) 1.29 0.5>p>0.1
=S 2499g við fæðingu, samanborið við 46
(44,2%) af glasakomnum börnum (xj = 3,63;
0,1 > P > 0,05).
Fleiri sveinbörn fæddust í glasakomna hópn-
um. Kynhlutfallið var þar 1,34 en 0,79 í sjálf-
komna hópnum.
Fleiri glasakomnir (46,2%) en sjálfkomnir
(36,1%) tvíburar voru lagðir inn á vökudeild,
en fleiri sjálfkomnir tvíburar voru 3= sjö daga á
vökudeild (tafla VI). Af 508 fóstrum sem náðu
16 vikna meðgöngulengd (víkkuð skilgreining)
voru 104 glasakomin og dóu fjögur (38,5/1000)
þeirra en af 404 sjálfkomnum fóstrum dóu 22
(54,5/1000). Samkvæmt hefðbundinni skil-
greiningu dóu tvö glasakomin börn (19,6/1000)
og átta (20,5/1000) sjálfkomin börn (tafla I).
Umræða
Fyrstu tvö árin 1990 og 1991, sem athugun
þessi tók til, fóru nær allar íslenskar konur til
annarra landa til glasafrjóvgunar. Árið 1991 var
glasafrjóvgun framkvæmd á íslandi í fyrsta sinn
og fæddist fyrsta barnið sumarið 1992. Eftir
það hafa ferðir til útlanda í þessu skyni að
rnestu lagst niður. Glasafrjóvgun hefur aukið
verulega tíðni tvíburafæðinga á Islandi. Tví-
burafæðingum fjölgaði þannig um 25,7%
vegna glasafrjóvgana, en eðlilegum tvíbura-
fæðingum virðist einnig hafa fjölgað á undan-
förnum árum miðað við tímabilið 1950-1980
(9) þegar hlutfallið var nálægt 1:100. Ástæðu
aukningar á sjálfkomnum tvíburum má að ein-
hverjum leyti rekja til notkunar á frjósemilyfj-
um. Frjósemilyf stuðla ekki eingöngu að aukn-
um fjölda eggja við egglos, heldur einnig auk-
inni tíðni eggskiptinga eftir egglos (3,10,11). Á
móti ætti þó að koma að óalgengara er að
konur eigi mjög mörg börn nú, sem ætti að
fækka náttúrulegum fjölburafæðingum (9).
Þessi athugun sýndi að í stórum dráttum er
enginn munur á tvíburameðgöngum og tví-
burafæðingum, hvað varðar stærð og heilbrigði
barnanna og umönnun mæðra á meðgöngu,
hvort heldur getnaður var með eðlilegum hætti
eða eftir glasafrjóvgun. Lítil tilhneiging var til
að meðhöndla konurnar öðruvísi væri glasa-
frjóvgun notuð. Ekki var marktækur munur á
ýmsum þáttum varðandi meðgöngu, svo sem
meðgöngulengd, reykingum á meðgöngu eða
upphafi fæðingar. Inngrip í fæðingu með töng
eða sogklukku voru algengari hjá konum með
glasakomna tvíbura, en hins vegar voru mark-
tækt fleiri frumbyrjur í glasakomna hópnum,
sem getur skýrt þennan mun. Valinn keisara-
skurður virtist heldur oftar gerður þegar tví-
burar voru glasakomnir en á móti kom til-
hneiging til fleiri bráðakeisaraskurða í sjálf-
komnum þungunum. Þetta gæti bent til meira
forvals vegna meintra áhættuþátta í glasa-
komnum þungunum. Þá kann að vera lægri
þröskuldur fyrir inngripi í fæðingu þegar um er
að ræða frumburð konu með fyrrum ófrjósemi-
vandamál (12). Samskonar viðhorf gæti legið
að baki fleiri innlögnum glasakominna barna á
vökudeild.
Konur sem fara í glasafrjóvgun hafa verið
álitnar hópur sem er í hugsanlega meiri hættu á
meðgönguslysi en þær sem verða þungaðar á
eðlilegan hátt (13,14). Þetta kann að endur-
speglast í lægri meðalfæðingarþyngd barna
þessa hóps, bæði hvað varðar fyrri og seinni
tvíbura og einnig í því að heldur fleiri glasa-
komin börn hafa fæðingarþyngd undir 2500g,
þó sá munur hafi ekki verið marktækur og
óháður meðgöngulengd. Áhætta í meðgöngu
og fæðingu tvíbura virðist óháð því hvernig
þungunin er tilkomin, enda ekki munur á
burðarmálsdauða á milli glasakominna og eðli-
lega getinna tvíbura.
Nær tvöfaldur munur var þó á tíðni burðar-
málsdauða, eftir því hvort notuð var víkkuð
eða hefðbundin skilgreining. Með fullkomnari
tækni og betri umönnun á vökudeild lifa æ
fleiri börn sem fædd eru löngu fyrir tímann
(innan við 28 vikna meðgöngu) (5). Sum þess-
ara barna lifa fram yfir fyrstu vikuna en deyja á