Læknablaðið - 15.01.1997, Síða 54

50
LÆKNABLAÐIÐ 1997; 83
upp á sex valmánuði fyrir til
dæmis íþróttalækningar, smit-
sjúkdóma, gigtarsjúkdóma og
margir bæta við tíma til dæmis í
hjartalyflækningum, bæklunar-
lækningum, húðsjúkdómum
eða fæðingarhjálp og kvensjúk-
dómum, en á sumum stöðum í
Bandaríkjunum starfa heimilis-
læknar í fæðingarhjálp jafn-
framt fæðingarlæknum og Ijós-
mæðrum.
Vaktir
Vaktir eru að jafnaði fjórða
hvern dag, mismunandi eftir
stöðum. Venjuleg dagvinna er
unnin daginn eftir vakt en reynt
er að sjá til þess að sá sem vakt
hafði komist heim í fyrra lagi.
Þegar lengra líður á námið
fækkar vöktum og/eða þær
breytast í bakvaktir.
Stofuvinna
Vinnan á heilsugæslustöðinni
er mjög mikilvægur þáttur
námsins og skipar strax frá upp-
hafi stóran sess. Sérhver nemi
er heimilislæknir fyrir ákveðinn
hóp og ber að sinna vandamál-
um hvort heldur er á stofu eða í
gegnum síma og er það gert
samhliða blokkarvinnunni. A
heilsugæslustöðinni er alltaf
leiðbeinandi sem eingöngu hef-
ur það starf að leiðbeina eða
kenna þeim nemum sem eru á
stofunni hverju sinni. Fyrsta árs
nemum er ætlað að gera leið-
beinandanum grein fyrir hverri
komu með greiningu og úr-
lausnum og síðan eru málin
rædd og leiðbeinandinn miðlar
af þekkingu sinni og reynslu.
Þegar lengra er komið í náminu
er ætlast til meira sjálfstæðis og
ábyrgðar af nemendum og eru
þá einungis erfiðari tilfelli borin
upp við leiðbeinendur.
Fræðsla
Morgunfundir eru daglega og
oftast kynnt eitt til tvö sjúkratil-
felli sem rædd eru rækilega, far-
ið yfir sögu, skoðun, mismuna-
greiningar, rannsóknir og með-
ferðaráætlun. Kennslustofu-
gangar eru líka á flestum
deildum daglega og þá undir
stjórn eins kennarans eða sér-
fræðings á spítalanum. A
kennslustofugöngum eru venju-
lega tekin fyrir vandamál tengd
sjúklingum sem liggja inni
hverju sinni, eða að skoðaðir
eru einstakir sjúklingar með
áhugaverð einkenni. Stundum
er kennslustofugangur notaður
til að fara yfir áhugaverðar rönt-
genmyndir. Fyrirlestrar sem
tengjast heimilislækningum eru
haldnir daglega í hádegishléinu
og eru flytjendur oftast kennar-
ar eða sérfræðingar nálægra
sjúkrahúsa. Fræðslufundir
sjúkrahússins (grand rounds)
eru vikulega og oftast fluttir af
utanaðkomandi fyrirlesurum,
gjarnan um áhugaverðar nýj-
ungar í læknisfræði eða efni sem
skiptar skoðanir eru um. A
hverju ári eru tveir fræðsludag-
ar þar sem fyrir eru tekin ákveð-
in svið eða þemu.
Loks verða allir verðandi
heimilislæknar að fara á nám-
skeið og standa skil á; endurlífg-
un fullorðinna annars vegar
(advanced cardiac life support)
og endurlífgun og skyndihjálp
nýbura hins vegar (neonatal
resucitation and life support).
Önnur námskeið svo sem
skyndihjálp eftir slys (advanced
trauma life support) eða skyndi-
hjálp barna (pediatric life
support) standa til boða að eigin
vali.
Eftirlit
Haldnir eru reglulegir fundir
með umsjónarkennara, en hann
fær umsagnir allra blokkar-
stjórnenda um frammistöðu
nemandans og er leitast við að
nota uppbyggjandi gagnrýni,
þannig að nemandinn geri sér
grein fyrir styrk sínum og veik-
leikum og geti breytt og bætt
þar sem við á. Innra eftirlit er á
heilsugæslustöðvum og reglu-
lega gerð úttekt á sjúkraskrám
og þær yfirfarnar af gæðanefnd
skólans. Hún metur meðal ann-
ars sögu, skoðun, greiningu og
meðferðaráætlun nemenda og
gefur skriflega umsögn, hrósar
fyrir vel unnin verk og gefur
ráðleggingar ef einhverju er
ábótavant. Eftir útskrift og
sjöunda hvert ár verða heimilis-
læknar að taka sérfræðiprófið í
heimilislækningum sem haldið
er árlega í júlímánuði. I nóv-
ember ár hvert taka allir heimil-
islæknanemar í Bandaríkjunum
„inservice“ próf sem er nokkurs
konar æfingarpróf fyrir sér-
fræðiprófið. Spurningar á þess-
um prófum eru mjög svipaðar
spurningum á sérfræðiprófun-
um og niðurstöður úrlausna eru
vandlega flokkaðar þannig að
viðkomandi nemandi geti á sem
bestan hátt gert sér grein fyrir
hvar skórinn kreppir og hvernig
hann stóð sig í samanburði við
aðra nemendur, á sama stað og
á landsvísu.
Framhaldsnám
Að loknu námi í heimilis-
lækningum er möguleiki á eins
til tveggja ára viðbótarnámi. í
Bandaríkjunum eru nú að
minnsta kosti 128 staðir sem
bjóða upp á slíkt nám. Mest er
um stöður í „faculty develop-
ment“, sem er þjálfun í að verða
kennari í heimilislækningum.
Einnig er hægt að taka aðrar
greinar svo sem íþróttalækning-
ar, öldrunarlækningar, rann-
sóknarlækningar, fyrirbyggj-
andi lækningar, unglingalækn-
ingar, alþjóðalækningar, með-
ferð ávana- og fíkniefnasjúk-
linga og líknarlækningar (hos-
pice).
Kjör
Nemar í heimilislækningum í
Bandaríkjunum hafa að meðal-
tali 30-34.000 dollara á ári í byrj-
unarlaun, en þau hækka lítils-
háttar þegar líða tekur á námið.