Læknablaðið - 15.07.1998, Blaðsíða 68

586
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
beita sér fyrir gerð og starf-
rœkslu samhœfðra gagnagrumia
á heilbrigðissviði. “
Landlæknir telur einkennilegt
að lögbinda ráðherra með þessum
hætti. Athygli skal vakin á því að
þetta er nú þegar stefna Heilbrigð-
isráðuneytisins. Lagt er til að
þessi málsgrein verði felld brott.
I 2. mgr. segir:
„Heilbrigðisráðherra er heim-
ilt að semja um gerð og starf-
rœkslu gagnagrunna við aðila
sem uppfylla skilyrði laga þess-
ara fyrir veitingu starfsleyfis.
Heilbrigðisráðherra veitir starfs-
leyfi samkvœmt lögum þessum. “
Hér er verið að færa afar rúma
heimild til starfsleyfis, starf-
rækslu og gerðar gagnagrunna
fyrir kerfisbundna skráningu og
meðferð persónuupplýsinga sem
nota skal í markaðstilgangi til
pólitísks valds sem er ekki í sam-
rœmi við núgildandi lög og evr-
ópskar réttarreglur, sbr. tilskipun
Evrópusambandsins (95/46), þar
sem kveðið er á um að handhaft
leyfisveitingavalds skuli vera
sjálfstœður og óháður pólitísku
valdi. Einnig má benda á að
þegar stórir samningar eru gerðir
um nýtingu gæða lands og sjávar
með erlendu fjármagni eru slikir
samningar bornir undir Alþingi,
sbr. álverssamninga.
I 1. lið 3. mgr. segir:
„1. Að starfsleyfishafi sé ís-
lenskur lögaðili. “
í athugasemdum um þennan
lið frumvarpsins segir: „ Um ís-
lenskan lögaðila þarf að vera að
rœða. Með því er átt við að við-
komandi séfélag eða annar lög-
aðili sem á heimili hér á landi,
þ.e. er skráður hér á landi eða
telur heimili sitt vera hér á landi
samkvœmt samþykktum sínum,
án tillits til þess hvernig rekstr-
arformi eða eignarhaldi aðilans
er háttað. “
Hér er um torráðinn texta að
ræða. Sérleyfishafinn þarf að því
er virðist einungis að telja heim-
ili sitt vera hér á landi og það án
tillits til eignarhalds. Þýðir þetta
að eigandinn geti verið hver sem
er og þá verið hvaðan sem er úr
heiminum. Er verið að gefa í
skyn að sérleyfishafinn reki eins
konar hentifánafyrirtœki? Hér er
ástæða til að minna á lög nr. 34/
1991 um fjárfestingu erlendra
aðila í atvinnurekstri, en þar er í
sjálfum lögunum merking orða
eins og „erlendur aðili“, „at-
vinnufyrirtæki undir erlendum
yfirráðum" og „íslenskt atvinnu-
fyrirtæki" skýrð og skilgreind,
sbr. 2. gr. laganna.
1 3. lið 3. mgr. segir:
„3. Að fyrir liggi tœkni-, ör-
yggis- og skipulagslýsing sem að
mati tölvunefiidar tryggir áfull-
nœgjandi hátt:
- öryggi við söfnun og meðferð
heilsufarsupplýsinga og ann-
arra upplýsinga sem þar eru
skráðar,
- að heilsufarsupplýsingar og
aðrar upplýsingar sem safnað
er til skráningar í gagnagrunni
á heilbrigðissviði séu fyrir
skráningu í gagnagrunninum
aftengdar persónugreindum
eða persónugreinanlegum ein-
staklingum,
- að við samtengingu og úr-
vinnslu í gagnagrunninum á
heilsufarsupplýsingum og öðr-
um upplýsingum sem þar eru
skráðar verði ekki unnt að
tengja þœr persónugreindum
eða persónugreinanlegum ein-
staklingi. “
Heimildir tölvunefndar til að
setja skilyrði fyrir starfsleyfi eru
svo víðtækar að hún hlýtur að
hafa mikil áhrif, jafnvel úrslita-
áhrif. Hins vegar er óljóst hvert
valdsvið ráðherra er, hvort leyf-
isveiting hans er einungis forms-
atriði eða hvort hann geti gengið
gegn mati tölvunefndar á þeim
skilyrðum sem hún telur að setja
beri fyrir leyfisveitingu. Nauð-
synlegt er að kveða nánar á um
valdheimildir ráðherra skv. 2.
mgr. 3. gr.
í 4. lið 3. mgr. segir:
„4. Að kerfisbutidin skráning
og úrvinnsla heilsufarsupplýs-
inga sé framkvœmd eða henni
stjórnað affólki með sérmenntun
á sviði heilbrigðisþjónustu. “
Vakin er athygli á því að sam-
kvæmt lögum um heilbrigðis-
þjónustu er landlæknir eftirlits-
maður með heilbrigðisstarfs-
mönnum.
í 4. lið 3. mgr. segir:
„5. Að starfrœkslu gagna-
grunns á heilbrigðissviði verði
haldið aðskilinni frá annarri
starfsemi starfsleyfishafa. “
Til þess að tryggja persónu-
verndina enn frekar, ef hægt er,
væri rétt að banna með öllu að
fyrirtækið væri með persónuupp-
lýsingar með öðrum persónuein-
kennum en þeim sem eru dul-
kóðaðar af tölvunefnd. Þetta
merkir að sérleyfishafa á að vera
óheimilt að safna upplýsingum
beint frá einstaklingum.
Um II. kafla
Heimild til skráningar
4. gr.
Þar segir:
„Aðila, sem fengið hefur
starfsleyfi samkvœmt lögum
þessum, skal heimil söfnun
heilsufarsupplýsinga til skrán-
ingar í gagnagrunni á heilbrigð-
issviði, enda sé við söfnun og
skráningu þeirra fylgt þeim skil-
yrðum sem tölvunefnd metur
nauðsynleg. Slíkar upplýsingar
skulu fyrir skráningu í gagna-
grunninum aftengdar persónu-
greindum eða persónugreinan-
legum einstaklingum, sbr. 3.
tölul. 3. mgr. 3. gr. Tölvunefnd
skal hafa eftirlit með því að
framangreind skilyrði séu upp-
fyllt. Um aðgang starfsleyfishafa