Læknablaðið : fylgirit - 01.10.1979, Síða 43

41
skekkju og hér er lækningin einnig erfið-
ust. Hér er um vitium primae formations
að ræða. Barnið fæðist með luxationir í
liðunum á milli talus og os naviculare og
calcaneus og os cuboideum. Valgusstelling
Mynd 1. — Pes plano valgus. Valgpisskekkja
á hælbeini. Planusskekkja á arcus longi-
tudinalis.
Mynd 2. — Pes plano valgus congenitus.
Luxatio milli tarsalbeina.
Mynd 3. — A) Pes plano valgus staticus.
B) Pes plano valgus staticus eftir skurðað-
gerð (material og operatio höfundar).
hælbeins er á mjög háu stigi og sama gildir
um planus skekkjuna sem er það mikil að
hún gefur plantart convexitet. Þessi form-
truflun er fixeruð frá upphafi. Hér kemur
að öðru jöfnu eingöngu skurðaðgerð til
greina þar sem þetta innbyrðis misgengi
fótbeina er lagað.
2. Pes plano valgus staticus (mynd 3)
Hér er um að ræða fót sem sýnir plano
valgus skekkju við álag og eðlilega kliniska
og röntgenologiska mynd þegar álagi er
sleppt. Hér er því um statiska skekkju að
ræða og þær organisku formtruflanir sem
sjá má á seinni stigum þessa plano valgus
fótar eru secunderar við og eiga orsök sína
í þessari statisku skekkju. Þetta er algeng-
asta tegund plano valgus og algengust
formtruflun fótar. Etiologiskt virðist hér
vera um ósamræmi að ræða milli styrk-
leika í liðböndum og vöðvum fótar og þess
álags sem á hann er lagður.
Við byrjun gangs hjá ungbörnum er
arcus medialis longitudinalis fylltur sub-
cutan fitu og ilin því flöt að sjá. Anatom-
iskar rannsóknir sýna þó að munur er lítill
á arcus longitudinalis fótbeina hjá nýfædd-
um og fullorðnum. Við tveggja ára aldur
hverfur hluti þessa subcutönu plantöru
fitu og arcus longitudinalis medialis kemur
betur í Ijós kliniskt. Við byrjun gangs,
stendur barnið gleitt í jafnvægisskyni. Við
þetta leggst mikill hluti álags medialt við
talo-crurallið. Auk þessa hallast ökklaliður
medialt hjá ungum börnum, en það veldur
pronation á talus. Einnig kemur álagið á
tuber calcanei lateralt við langöxul leggs-
ins á þessum árum. Allt þetta veldur því að
fram kemur physiologiskt valeusstelling á
hælbeini í byrjun gangs hjá eðlilegum fæti.
Þessi valgusstelling veldur secundert lækk-
un arcus longitudinalis medialis (vide in-
fra).
Við gang þjálfast fótvöðvar barnsins,
ökklaliðurinn verður smám saman láréttur
í frontal plani og við lok annars aldursárs
réttist þessi physiologiska plano-valgus
skekkja barnsfótarins upp af sjálfu sér. Sé
af einhverjum ástæðum um ósamræmi að
ræða milli styrkleikans í böndum og vöðv-
um fótarins og álaginu á fótinn, getur farið
svo, að þessi fótskekkja normaliserist ekki,
hin statiska plano valgus stelling haldist