Læknablaðið : fylgirit - 01.10.1979, Blaðsíða 48

46
h
A3E (dcys)
Mynd 3.
2. Enginn sjúklegur process til staðar, sem
leiði til aukins niðurbrots á rauðum
blóðkornum (hemolysis) truflunar á
conjugation á bilirubini eða útskilnaði
né heldur til aukins endurfrásogs (re-
asorbtion) á bilirubini frá smáþörmum.
Sé ofangreindum skilyrðum fullnægt, er
ekki þörf neinna sérstakra rannsókna um-
fram það, að fylgjast með bilirubin koncen-
tration í serum og ekki er þörf neinnar
meðferðar. Eins og kemur fram að ofan
eru orsakir nýburagulu, aukin myndun á
bilirubini, minnkaður útskilnaður í lifur og
aukið endurfrásog í þörmum. Mikilvægi
þessara þátta er mismunandi í hverju til-
felli út af fyrir sig, en í flestum tilfellum
eru þeir allir að verki. Mismunagreining
er sjaldan vandamál í sambandi við ný-
buragulu. Það eru þó nokkur atriði, sem
vert er að hafa í huga.
Sé gula sýnileg (bilirubin 7,0mg% eða
meira) innan 36 klst. bendir það til aukinn-
ar myndunar á bilirubini, sem oftast er
afleiðing hemolysu þ.e. ABO misræmis eða
sjaldnar RH-misræmis.
Fari bilirubin koncentration fram úr
12mg% getur oft verið um hemolysu að
ræða s.s. af völdum ABO misræmis. Aukin
enterohepatic hringrás er einnig algeng á-
stæða, þetta er einkum áberandi hjá þeim
börnum sem ekki losna við meconium
hægðir á fyrstu 12 klst eftir fæðingu.
Sé gula sjáanleg á 8.—9. degi er oftast
um truflun á útskilnaði í lifur að ræða.
Þetta vandamál sést oftast hjá börnum,
sem eru á brjósti. Talið er, að hormone
(pregnane 3 d, 2Bdiol) og/eða fitusýrur í
brjóstamjólk hafi áhrif á conjugations
hæfni lifrar. Sé grunur um slíkt, er oftast
nægjanlegt að hætta brjóstagjöf 1 24 klst.
Falli bilirubin hratt er bæði um að ræða
meðferð og greiningu. Hypothyroidismus
er ein orsök langvarandi gulu og því nauð-
synlegt að hafa það í huga. Ekki mun farið
frekar í mismunagreiningu nýburagulu, en
látið nægja að vísa til töflu 1.
Albumen binding bilirubins
í serum er bilirubin bundið albumen.
Bilirubin bundið albumeni kemst ekki inn
í taugafrumur, hins vegar ef frítt bilirubin
er til staðar, getur það komist inn í tauga-
frumur og valdið skemmdum. í þessu sam-
bandi er rétt að vekja athygli á því að það
er ekki absolute gildi bilirubins í serum,
sem segir okkur til um hvort hætta sé á
miðtaugakerfisskemmdum eða ekki, held-
ur er það bindigeta albumens og þá um leið
hvort frítt bilirubin er til staðar.
Albumen hefur tvenns konar bindistöðv-
ar fyrir bilirubin. Primer bindistöðvar ein
á hverju mólekúli, þar sem bilirubin er
fast bundið. Og sekunder bindistöðvar, þar
sem bilirubin er laust bundið. Þær eru
margar á hverju mólekúli.
Lyf svo sem sulfa of salicylöt hafa áhrif
á bilirubinbindingu svo og fríar fitusýrur,
hematin o.fl. Eftir því sem meira af bili-
rubini er bundið við sekunder bindistöðvar
því meiri hætta á fríu bilirubini í serum.
Rannsóknir
Fari bilirubin magn í serum fram úr
12mg% er af flestum talið nauðsynlegt að
framkvæma vissar rannsóknir til að kom-
ast að raun um hvort um sé að ræða ein-
ungis nýburagulu eða hvort um er að ræða
eitthvað annað vandamál sem gæti orsakað
gulu. Eftirfarandi listi gefur hugmynd um
helstu nauðsynlegar rannsóknir, en er alls
ekki tæmandi.
1. Blóðstatus.
Hgb. Hct., — blóðmynd, hvít blóðkorna-
talning.
Differential talning hvítra blóðkorna.
2. Bilirubin.
Direct — indirect.
3. B'lóðflokkun.
Móðir — barn.