Nýjar kvöldvökur - 01.06.1929, Blaðsíða 40

90
NÝJAR KVÖLDVÖKUR
Svíum og var sænsk þar til Karl 12. beið ósig-
urinn við Poltava 1710, og hún varð að gefast
upp fyrir Rússum.
32, Habana.
Á spönsku heitir hún San Christobel de la Ha-
bana og hefir síðan Kúba braust undan yfirráð-
um Spánverja 1898 verið höfuðborg í lýðveldinu
Kúba. Habana er stór, rík og falleg borg. Hefir
hún hjer um bil 300.000 íbúa (mikið af svert-
ing'jum og múlöttum) og er aðalstöð tófcaksiðn-
aðarins (»Habana-vindlar«). Borgin stendur á
Kúba að norðanverðu og hefir afbragðs höfn.
Hinar g'ömlu víggirðingar eru niðurrifnar og
hafa mátt víkja fyrir breiðum virkisstrætum.
Þar sem gröf Kolumbusar var áður, er nú stór
dómkirkja. 1 borginni er mikil verslun meðtóbak,
sykur, romm og kafíi. — Borgin var stofnsett
af Spánverjum 1539 og' var þá gefið nafnið:
»Lykillinn að nýja heiminum.« Þegar Spánverj-
ar mistu Kúbu og Habana, töpuðu þeir einhverri
ríkustu nýlendu sinni og tjónið var þeim til-
finnanlegt.
33. Stuttgart.
Höfuðborg í lýðveldinu; áður konungsríkinu,
Wiirtenberg'. Ibúatala við síðasta manntal
286.000. 1 Stuttgart situr stjórnin, landsdagur-
inn (þingið) og æðsta umboðsstjórn. Borginni
er skift í efri og neðri hluta. Umhverfi er fag'-
urt, en borgin sjálf er nú fyrst síðasta manns-
aldur búin að fá á sig tískublæ. Vjelaiðnaður er
þar mikill og á einu sviði, bókaverslun, er Stutt-
gart næst fremsti bær í Þýskalandi. Þar ev
Leipzig mestur. — Nafnið Stuttgart er komið
of orðinu Stutteri (hestaræktunarstöð) og Garten
(garður). Fyrir löngu síðan átti að hafa verið
þarna slík stöð og stór garður umhverfis. Greif-
arnir af Wiirtemberg stofnsettu þama bæ, sem
frá 1482 varð höfuðstaður landsins.
34. Teheran.
Hún er höfuðborg Persíu. Sameinast í þeirri
borg' Austurlönd og Evrópa, en þó eru Austur-
lönd miklu meira áberandi. Flestar götur eru
þar forugir moldarvegir, og á slíkum vegum
njóta franskir bílar sín ekki. Móti hverri ein-
stakri nýtísku byggingu eru hundrað kofar
bygðir úr leir. Þar er stórt sölutorg og g'óðir
gistiskálar fyrir aðkomandi. Englendingar hafa
bygt þar gasstöð og' Frakkar sett á stofn marga
skóla. Þar e'r háskóli, þar sem kensla fer fram
á arabisku, frönsku, ensku og rússnesku. Stjórn-
arhöllin er stór og dýrleg í gömlum persneskum
stíl, en Shahen (konungurinn) býr næstum altaf
í París. íbúarnir eru taldir 280.000 og eru nokk-
ur hundruð af þeim Evrópumenn, 3—4000 Gyð-
ingar og' 2—300 Parsar, sem eru hinir síðustu
afkomendur eldsdýrkenda þeirra, er þar bjuggu
endur fyrir löngu.
35. Oslo
Hún er höfuðborg Noregs, sem er konungsríki
og stendur fyrir botni Kristjaníufjarðarins. Eft-
ir manntali 1920 var ibúatala hennar 258.341. —
Til 1. janúar 1925 hjet borgin Kristjanía. 1 Oslo
býr konungurinn, þar situr stjórnin og þar kem-
ur stórþingið saman. Hin nýju sveitarstjómar-
lög' skifta umboðsstjórn borgarinnar í 8 deildir.
Stýrir borgarstjóri þeirri deild, sem fjármálin
hefir með höndum, en hinum sjö er stjórnað af
einum ráðmanni hver. Bæjarráðið samanstend-
ur af 84 mönnum, sem er svo skift í bæjarstjórn-
ir með 21 manni í hverri, og fulltrúanefnd með
63 mönnum. Iðnaður er mikill, en þó er far-
menska og siglingar enn meiri. 1915 voru yfir
300 gufuskip, sem áttu heima í Oslo. Gengu mörg
af þeim í úthafssiglingar og árlega eru sigldar
inn margar miljónir króna í flutningsgjöldum.
Fjórtán rafmagnssporvegir annast helstu sam-
göngur inni í borginni og þar að auki eru raf-
magns-sporbrautir, sem annast sambandið milli
umhverfisins og borgarinnar. Járnbraut lig'gur
nú einnig upp til Holmenkollen og lengra áfran*