Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.08.1930, Page 52

338
Ráðsmaður og úlfur.
[Stefnir
og himininn ætlaði sér“.
St. G. St. verður þungt í skapi.
„0g þá sé eg opnast það eymdanna d júp,
þar erfi&ið liggur á knjám,
en iðjulau'st fjársafn á féleysi elst,
sem fúinn í lifandi trjám.
En hugstola mannfjöldans vitund og vild
er villt um og stjórnað af fám“.
Þessi vísa St. G. geymir í sér
og ber á borð skoðun skáldsins á
auðkýfingum og lýðskrumurum.
Hann er hér um bil jafn snak-
illur við báða.
Erfiði, þ. e. a. s. erfiðismaður
getur fallið á kné af lúa, þó að
enginn auðmaður væri til. Kyn-
kvíslirnar og einstaklingar þeirra
iiafa um ár og aldir bognað undir
byrði, sem þær og þeir hafa bund-
ið á sig sjálfkrafa. Þegar mann-
fjöldi er gerður hugstola, eru að
verki lýðskrumarar engu síður en
ofjarlar. Þegar þetta kvæði kom
ut fyrst, stóð í því, að vilt væri
um vitsmuni og vild af fáum. —
Þetta er betra en hitt, að vilt sá
um vitund. Vitund er sama sem
meðvitund, sbr. meðvitundarlaus.
Það getur tæplega staðist, að hægt
sé að villa um vitund manns. En
hitt er auðvelt að gera vitsmuni
almennings áttavilta, um stund-
arsakir a. m. k. Þessi athugasemd
fjallar um skáldskapinn í ljóðlín-
unni fremur en skoðunina, og er
þessi feira leiðinleg í svo frábær-
lega vel gerðu kvæði. — Skáldið
segir, að iðjulaust fjársafn alist
á féleysi eins og fúi í lifandi trjám
Nú er mér spurn: Er iðjulaust
fjársafn til? Fjársafn er sama
sem auðæfi. Eru auðæfi nú á dög-
um iðjulaus? — Fé getur legið í
jörðu iðjulaust, t. d. fé í fornum
gröfum og svo fé í námum. En
það elst ekki né eykst á féleysi.
þ. e. a. s. fátækt annara. Fjár-
safn eða fúlgur verðmæta, t. d.
hlutabréf, er á starfandi hring-
ferð. Auðæfi fást aðeins með iðju,
og því er það, að fjársafn getur
naumast orðið iðjulaust, nema
lagst sé á gull að hætti ormsins í
þjóðsögunum. Líklegt er að skáld-
ið eigi við það, að auðkýfingarnir
séu iðjulausir, eða verði, þegar
þeir eru orðnir ríkir. Sumir þeirra
taka sér hvíldir eða setjast í svo-
kallaðan helgan stein, þegar þeir
eldast, eins og Sindbað farmaður
í 1001 nótt. En lengi þurfa þeir að
leggja hart að sér og kanna ýmsan
háska, svo sem Sindbað, áður en
þeir ná auðleggðinni. Heilabrot
auðmanna valda lúa engu síður en
vöðvabeiting vinnulýðsins.
Eg býst við, að allir andan*