Sagnir


Sagnir - 01.04.1986, Page 11

Sagnir - 01.04.1986, Page 11
Hverjir tóKu þátt í hernaði . . . aöar úrvalssveitir komu í staðinn fyrir stóra almúgaheri. Skyndileg breyting Þaö var hvorki undarlegt né óvenju- legt aö úrvalssveitir tækju viö af al- menningi í hernaði á miðöldum. Þaö sem var óvenjulegt hér var hversu snögg umskiptin urðu um 1250. Eftir þaö voru stórir herir afar sjaldséöir. Ástæöur þessara snöggu umskipta eru tvenns konar: hernaöarlegar og pólitískar. Hinar fyrrnefndu byggjast aöallega á framförum í vopnabúnaöi og geta ekki skýrt hversu snögglega breytingin varð nema aö því leyti aö fylgdarmannasveitir og stórhernaöur Sturlungaaldar hafi skyndilega af- hjúþaö þann mun sem orðinn var á Hringabrynja, buklari og siálhúfa frá 13. öld. Þessir gripir eru frá Noregi en senni- lega hafa íslenskir uígamenn hafi suipað- an húnað. vígamönnum og alþýðu. Þetta skýrir þó ekki af hverju breytingin verður á tímabilinu 1246-1252 en ekki t. d. um 1240. Hér verður aö leita pólitískra skýringa. Segja má aö valdatíma Þóröar kakala hafi ekki lokið fyrren 1252 þótt sjálfur færi hann alfarinn héðan 1250. Frá Haugsnesbardaga 1246 haföi þá ríkt nokkuð góöur friöur á íslandi. Meöan veldi Þóröar var hvað mest, réö hann meö einum eöa öðrum hætti öllu landinu. Stórir hlutar landsins voru undir beinni stjórn hans en aðrir lutu vinum hans og bandamönnum. Af andstæöingum Þórðar voru aðeins forustulausir Árnesingar eftir en þá kúgaði hann til hlýðni.15 Öruggt má telja að friöurinn á þessu tímabili hafi staöiö í beinu sambandi við ofurvald Þóröar. And- stæðingar hans voru heillum horfnir eöa erlendis og enginn þorði aö rísa gegn honum. Þetta þýddi í raun aö hið óvirka stjórnkerfi þjóðveldisins var orðið merkingarlítið formsatriöi en nýtt og mun öflugra vald komið í staö- inn - vald sem var þess umkomið aö tryggja frið og öryggi í þessu stríöshrjáöa landi. Þessu friðartímabili lauk meö út- komu konungsmanna (Gissurar Þor- valdssonar, Þorgils skaröa o. fl.) áriö 1252. Ófriðurinn hófst aö nýju og kom þá fljótlega í Ijós sú breyting á hern- aði sem hér hefur verið rætt um. Áhugi almennings og stórbænda á því aö heyja stríð haföi stórlega minnkaö. í Þorgils sögu skaröa er sagt all- rækilega frá aðdraganda Þverárbar- daga 1255. Þar böröust Eyjólfur ofsi SAGNIR 9
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108

x

Sagnir

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.