Sagnir


Sagnir - 01.04.1986, Side 80

Sagnir - 01.04.1986, Side 80
Verkfallið 1955 verkalýösfélaganna og sagöi í viðtali í apríl 1985: Krafan um atvinnuleysistryggingar var búin að vera ofarlega á baugi í hinum pólitíska armi verkalýðs- hreyfingarinnar og Alþýðusam- bandsþing höfðu gert samþykktir um að atvinnuleysistryggingum yrði komið á, en hún var mjög lítið rædd í verkalýðsfélögunum sjálfum. Þegar farið var að leita leiða til að leysa deiluna með minni kauphækkun en fleiri félagslegum atriðum þá komu hugmyndir um at- vinnuleysistryggingar upp á borðið að frumkvæði sáttanefndarinnar, sérstaklega Brynjólfs Bjarnasonar og Emils Jónssonar, og þá komu líka á dagskrá hugmyndir um sjúkrasjóði.38 Það var engin tilviljun að nafn Brynj- ólfs Bjarnasonar kom hér upp. Brynj- ólfur var búinn að vera baráttumaður fyrir atvinnuleysistryggingum í ára- tugi. Hann hafði flutt frumvörp um málið þing eftir þing ásamt félögum sínum í Sósíalistaflokknum. Ber þó ekki að draga úr þætti Emils Jóns- sonar í þessu máli. Þegar leið að lokum verkfallsins, vissu menn að samningar lágu í loft- inu. Fjöldi fólks var í Alþingishúsinu þar sem samningaviðræðurnar fóru fram. Þann 28. apríl, sama dag og samningarnir voru undirritaðir, gerð- ist atburður sem hefði getað hleypt öllu í bál og brand. Sjö verkfallsverðir höfðu verið sendir á vakt í Smálöndum. Þeir höfðu búist við að þetta yrði síðasta vaktin. Voru þeir við tréslá sem þeir notuðu við að auðvelda verkfalls- vörsluna er fólst í því að reyna að koma í veg fyrir að vörum væri smygl- að til Reykjavíkur. Fimmtán lögreglu- menn komu þangað uppeftir og báðu verkfallsverði að víkja tafarlaust fyrir manni, sem heimtaði að komast í gegn án tafar. Þar sem verkfallsverð- irnir voru í miklum minnihluta, gripu þeir til þess ráðs að kasta sér á slána og sögðu að allir yrðu að hlíta sömu reglum. Fyrirliði lögreglunnar gekk þá fram og skipaði sínum mönnum að beita kylfum við að ryðja hliðinu frá og opna. Gengu lögregluþjónarnir að verkfallsvörðum og létu kylfurnar dynja á höndum þeirra og hálsi. Harð- ast gengu fram fyrirliði lögregluþjón- anna, er Þjóðviljinn kallaði „Stebba í ruslinu", og „Sigurjón tunnulöggi", en hann var titlaður „Heimdellingur" af blaðinu.39 Síðan voru þrír verkfallsverðir flutt- ir niður á lögreglustöð og síðar færðir til rannsóknarlögreglunnar. Er fréttin barst samninganefnd og verkfalls- stjórn var tekið í taumana og mennirnir sóttir til logreglunnar og þaðan fluttir á Slysavarðstofuna. Auk þess voru hinir sem eftir voru í Smá- löndum sóttir og fluttir til læknis í rannsókn. Allir voru þeir meira eða minna marðir eftir kylfuhöggin.40 Þessi atburður var mjög alvarlegur, þegar tekið er tillit til þess á hve við- kvæmu stigi samningarnir voru 28. apríl. Atburður þessi var líka einstak- ur að því leyti að lögreglan hafði ekki skipt sér beint af átökum í verkfallinu. Hafði verið góð samvinna milli verk- fallsmanna og lögreglu, þar sem lög- reglan hafði tekið ýmsan smyglvarn- ing í sína vörslu og geymt meðan á verkfallinu stóð. Freistandi er að álíta, að einhverjir háttsettir eða áhrifamiklir menn hafi ekki veriö hrifn- ir af þeim samkomulagsdrögum sem horfur voru á að samþykkt yrðu. Hafi þeir því ætlað að sprengja samninga- viðræðurnar með þessum aðgerðum. Þjóðviljinn dró dómsmálaráðherra til ábyrgðar í málinu og sagði að hann hefði staðið fyrir aðgerðunum. Bjarni Benediktsson var þá dóms- málaráðherra. í ritstjórnargrein í Þjóðviljanum 29. apríl 1955, er bar yfirskriftina „Lokaframlag dómsmála- ráðherrans", sagði: Á því er enginn minnsti vafi að fyrir þessari fantalegu og skipulögðu árás á verkfallsverðina í þeim til- gangi að spilla fyrir lausn vinnudeil- unnar stóð enginn annar en Bjarni Benediktsson, sjálfur dómsmála- ráöherra landsins. Engum kemurtil hugar að lögreglustjóri eða yfir- menn í lögreglunni taki það upp hjá sér að siga fjölmennum hópi lög- regluþjóna á verkamenn sem vinna skyldustörf í þágu samtaka sinna, á því stigi deilunnar þegar samn- ingar eru líklegastir.41 Þetta verða aðeins að teljast vangaveltur Þjóðviljans. Það verður ekkert sannað í þessu efni, nema að einhver leysi frá skjóðunni um að- draganda þessa atburðar. Samningar Þessi uppákoma hafði engin áhrif á samkomulagið sem var í uppsiglingu og sama dag, 28. apríl 1955, voru samningarnir undirritaðir. Lykillinn að lausn deilunnar voru atvinnuleysis- Og dagurinn leið að kvöldi. Samningum lokið. Dagsbrúnarmenn streymdu inn í Gamla bíó. Þeir fylltu þar ekki aðeins öll sæti. Hvar- vetnamilli allra stæðaraða, ágöngum, í stigum, ásvölunum, -já, og stigunum upp undir þaki, voru raðir standandi manna! Aldrei hef ég séð ánægjulegra liö. Hver er sá, að honum þyki ekki vænt um ungu mennina sem eftir 6 vikna vaktstöðu voru enn ólgandi af baráttuhug - hve lengi sem hefði þurft að berjast. Hver er sá, að hann þakkaði ekki þá forsjá, skarpskyggni, dómgreind og þrautseigju er fulltrúi Dagsbrúnar sýndi í hinum löngu, erfiðu samningaviðræðum? Hver er sá, að hann dái ekki það úthald og samheldni sem báðir, mennirn- ir í vopnaviðskiptum samningastríðsins og mennirnir á varðstöðun- um á vegum úti og vinnustööum, höfðu sýnt allan þennan langa bar- áttutíma? Eldmóður hinna ungu, reynsla og æðrulaus rökhyggja hinna eldri, þrautseigja og úthald allra Dagsbrúnarmanna, er sá fjár- sjóður sem er gulli betra. Hann er dýrmætasta eign íslenzkra verka- lýðssamtaka. Þetta veit allur verkalýður (slands. Dagsbrúnarmenn voru ekki aðeins að berjast fyrir sjálfa sig. Þeir börðust fyrir alla al- þýðuna. Hvert verkalýðsfélag, hver alþýðumaður á landinu nýtur góðs af baráttu þeirra og sigri. (Jón Bjarnason: „Dagsbrún brjóst- vörn alþýðunnar". Dagsbrún 14 [Rv. 1956], 24). 78 SAQMIR
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108

x

Sagnir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.