Sagnir


Sagnir - 01.04.1986, Side 85

Sagnir - 01.04.1986, Side 85
Umsögn um Sagnir megi í Alþingistíðindum frá 3. ára- tugnum „fjölmörg dæmi um þetta við- horf Jóns“. En samkvæmt tilvísun ættu þessi „fjölmörgu" dæmi að vera saman komin í aðeins tveim dálkum Alþingistíðinda. Og þótt tvö dæmi geti svosem verið fullglögg um stefnu Jóns í þessu ákveðna máli, að efla byggð í sveitum, má þá af því „ráða að Jón hafi verið gersneyddur því sem nefnt hefur verið stéttarvitund"? Jú, það finnst Ólafi, enda „hefði Jóni átt að vera kunnugt um af reynslu sinni á þingi að bændaþingmennirnir voru almennt óbilgjarnari gagnvart verkalýðsflokkunum en kollegar þeirra". Og vísar í Svan Kristjánsson sem ályktar svo af dæmum frá tíma- bilinu 1934-47 (þess vegna verka- lýðsflokkar í fleirtölu) sem varða stjórnarsamstarf við verkalýðsflokka. En það var 1927 (áður en slíkt stjórn- arsamstarf hafði komið til greina) sem Jóni átti að vera þetta Ijóst af reynslu sinni á þingi. I svona sagna- ritun komast heimildirnar bara ekki upp með moðreyk. Hér með er ekki nærri því upp talið það sem ég er Ólafi ósammála um, en hann skrifar af sjálfstrausti og myndugleik, það má hann eiga. Birgir Sörensen ritar einnig af myndugleik grein sína, „Morgunblað- ið og nasisminn 1933-1938“, og hrökkva stundum af munni vandlæt- ingarorð um málflutning blaðsins. En röksemdafærsla hans virðist í góðu jafnvægi og niðurstöðurnar trúverð- ugar, annars vegar um afstöðu Morg- unblaðsins til innlendu nasistahreyf- ingarinnar, sem það hampaði skefja- laust meðan hún studdi Sjálfstæðis- flokkinn og snerist síöan gegn af op- inni illúð, hins vegar um afstöðu þess til þýsku nasistastjórnarinnar sem var dempaðri en snerist í sömu átt. Hér er þó grein sem ég hygg að vitnað verði til framvegis þar sem þetta til- tekna svið ber á góma. „Jón Leifs. Tónskáldið sem þjóðin gleymdi" heitir ritgerð Ríkharðs H. Friðrikssonar. Þar er aðeins vísað til heimilda að orðréttum tilvitnunum, en að öðru leyti er látin duga heimilda- skrá án tilvísana. Hún er löng og traustvekjandi, og sjálf ber greinin þann svip að vera samin af traustri þekkingu. Hún er líka fjörlega samin, og höfundur virðist sameina það að hafa auga fyrir hinu broslega í fari og ferli Jóns og bera mikla virðingu fyrir honum sem tónskáldi. Kannski er það helsta brotalömin á málatilbúnaði Ríkharðs, að hann dregur á annan bóginn ærið glöggt fram hve misjafnt mat menn gátu lagt á Jón og verk hans, en er svo í hinu orðinu alveg sneyddur samúð með þeim sem lítt hirða um tónlist hans nú. Framantaldar greinar eru settar upp sem greinaflokkur um árin milli stríða. Síðan kemur annar greina- flokkur enn samstæðari, enda allur unninn upp úr þáttaritgerðum í nám- skeiði Gunnars Karlssonar (sem fylg- ir honum úr hlaði) um Jón Sigurös- son. „Ástmögur þjóðarinnar?" heitir Kröfuganga þjóöemissinna. Þjóðemis- sinnar i Reykjauík ganga fyiktu liði i Ausl■ ursirœti 1. maí 1934. BirgirSörensen fjallaði um afslöðu Morgunblaðsins lil nasismans í 6. árgangi Sagna. fyrsta greinin, samin af Páli Vilhjálms- syni. Hann rifjar upp eftir Lúðvík Krist- jánssyni lítt heppnaða tilraun til sam- skota handa Jóni 1855, en sem and- stæðu stillir hann upp nokkrum dæm- um um þá miklu aðdáun og ótvíræðu viðurkenningu sem Jón hafði þá um skeið notið meðal íslendinga. Páll skrifar liðlega og á köflum prýðilega. Greinin er skólastíll og ekki tilefni til að krefjast mikillar rannsóknar. En þröngt þykir mér Páll marka sér við- fangsefnið að nefna ekki einu sinni áformið um söfnun handa Jóni 1845- 46, þótt gerð sé grein fyrir því á sömu blaðsíðu heimildarrits og hann vitnar til í öðru samhengi. Meðal millifyrirsagna í grein Páls eru „Þau elska ég mest bóka“ og „í orði og verki“. Þetta er dæmigert fyrir millifyrirsagnir í Sögnum öllum; ekk- ert endilega afmarkandi um efni undirkafla, heldur brugðið upp ein- hverju forvitnivekjandi atriði úr honum. Þegar skrifa skal aðgengi- lega er þetta rétta aðferðin. Næstu grein ritar Sigríður Sigurð- ardóttir: „Tólf ár í festum. Af Ingi- björgu Einarsdóttur." Það er grein- argóð samantekt um eiginkonu frels- ishetjunnar, reist á töluverðri heim- ildakönnun, vel samin, og bryddir sums staðar á mjög réttmætu „kvennasögulegu" efnismati. Smá- muni mætti fetta fingur út í, t. d. að vitna í inngang að heimildaútgáfu (inngangur hlýtur það að vera úr því blaðsíðutalið er rómverskt) án þess að geta höfundar hans; eða að segja SAGNIR 83
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108

x

Sagnir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.