Sagnir


Sagnir - 01.04.1986, Page 86

Sagnir - 01.04.1986, Page 86
Umsögn um Sagnir Ingibjörg Einarsdóttir, kona Jóns Sigurðs- sonar. Sigríður Sigurðardóllir rilaði grein um hana í 6. árgang Sagna. frá afskiptasemi Ingibjargar um kvon- fang Benedikts Gröndal án þess aö geta þess hve nákomin þrúður hans var henni. En ég er líka ósammála Sigríöi um mikilvægustu heimildar- túlkunina í endilangri greininni, og skal þó játa að þar er mjótt á munum. Hún vitnar í ummæli Gísla Hjálmars- sonar í bréfi til Jóns um Ingibjörgu „sem hefur þvílíka armæöu fyrir okkur. (Þér vorkenni ég hana aldrei, þaö er svo gamalt.)“ Hér les Sigríöur svo aö Gísli ýi að einhverri óánægju Jóns með Ingibjörgu. Ég les svo, að hana í svigasetningunni vísi ekki til Ingibjargar, heldur armæðu þeirrar sem Jón sjálfur hafði af snúningum fyrir Gísla. Þetta kann aö vera tvírætt, en er þá ekki varúðarreglan sú aö halda sig við þann skilninginn sem minni ályktanir veröa af dregnar? „Ef úngir menn kæmu á fót skot- varnarliði. Stefna Jóns Sigurðssonar í landvarnar- og hermálum" heitir grein Arnalds Indriðasonar. Þar vekur strax athygli hve fimlega hann leiðir að efninu út frá tilvitnun í Jóhannes glímukappa; þar kemur fram hinn al- þýðlegi framsetningarmáti sem Sagnir stefna að, andstætt þeirri fræðimannlegu efnisskipan að af- marka rannsóknarefnið í hlutlausum inngangsorðum. Hins vegar er það meira í stíl rannsóknarritgerða hvern- ig Arnaldur dregur saman niðurstöður í greinarlok. í hinni fyrstu ályktar hann í ógáti og heimildarlaust að Jón Sig- urðsson hafi ætlað væntanlegu ís- lensku fulltrúaþingi að sjá um land- varnir. Að öðru leyti virðist rökvíslega lagt út af tilvitnunum í skrif forseta, sem í sjálfu sér eru líka forvitnilegar (kannski glannalegri sumar en maður á von á frá Jóni). Næsti höfundur er Agnes Siggerð- ur Arnórsdóttir, og heitir grein hennar „Menntun - forsenda framfara og frelsis". Segir þar frá skólamálahug- myndum forseta, og hefur heimilda verið leitað allrækilega, því að tals- vert er vitnað í bréf Jóns og þingræð- ur auk meginritgerða hans um skólamál. Ögn vantar á hnitmiðun í frásögninni. Þegar Agnes segir t. d.: „Hin huldu öfl þjóðarinnar voru bændum í blóð borin og þau vildi Jón Sigurðsson virkja"; þá þarf lesandinn að fá að vita hvort hún er að spegla orðalag frá Jóni (og ætti þá að taka það upp orðrétt og vísa til heimildar) eða einfaldlega að vaða elginn (og hefði þá átt að strika setninguna út). Maður verður líka hálfsisvona átta- villtur að lesa: „Hins vegar varð Jón ekki sannsþár um menntun . .. kvenna", þegar maður frétti fáum dálkum fyrr að „um kvennamenntun skrifaði hann ekkert". Síðast í Sögnum eru tvær greinar nátengdar eftir Magnús Hauksson. Hin síðari heitir „Þingræði og ráð- herraábyrgð". Þar tekur hann uþp nokkur dæmi um mjög losaralega notkun kennslubóka á hugtökunum þingræði, þingbundinni stjórn og ábyrgð ráðherra. Skýrirsíðan hvernig þau hugtök séu rétt notuð og fer þar í smiðju til lögfræðinga. Allt er þetta skýrt og rétt. En Magnúsi láist að skýra hvers vegna heimildirnar tala stundum um ábyrgð ráðherra fyrir hinum eða þessum (t. d. Alþingi) og reynast samt eiga við einbera laga- lega ábyrgð. Þá er nefnilega átt við að hinn eða þessi fari með ákæruvaldið gegn ráðherra. Fyrri grein Magnúsar heitir „Krafa Jóns Sigurðssonar um ráðherra- ábyrgð“, og fer hann þar í saumana á gömlu rannsóknarefni Odds Did- riksen, þ. e. að hve miklu leyti þing- ræðishugmyndir hafi vakað fyrir Jóni í stjórnarbótarkröfum hans. Aðallega er það í túlkun á einni af ritgerðum Jóns sem Magnús greinir meiri þing- ræðisáherslu en Odd gerði, og sýnist hann hafa þar lög að mæla. Hins veg- ar þykir mér eilítið tortryggileg útlegg- ing Magnúsar á hugmynd Jóns um „jurydóma" í ábyrgðarmálum ráð- herra. Hann hefur eftir forseta ýmsa varnagla um virkni slíks dóms vegna afstöðu embættismannanna „sem sætu að líkindum í dóminum". En „jurydómur", kviðdómur, er einmitt leiðin til að láta embættismenn ekki sitja í dómi, a. m. k. ekki eina. Þannig að athugasemdir Jóns um embættis- menn ættu að vera rök fyrir kviðdóm- um, ekki varnaglar gegn þeim. Að öðru leyti er þessi grein Magnúsar, eins og hin, skýr og rökföst. Þá hefur verið tæpt á öllu aðalefni Sagna, og verður heildarniðurstaðan um það sú, að það sé vel valið og yfir- leitt vandað, það standi fyllilega undir sér sem eigulegt blað, og það gefi til- efni til nokkurrar bjartsýni um þjálfun og kunnáttu þess stóra hóps sagn- fræðingsefna sem að því stendur. □ 84 SAGMIR
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108

x

Sagnir

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.