Sagnir


Sagnir - 01.04.1986, Síða 87

Sagnir - 01.04.1986, Síða 87
Ólafur Ásgeirsson Vörn vegna meintrar árásar á pólitíska æru Jóns heitins Baldvinssonar s F 1—Jq ætla aö myndast viö aö svara gagnrýni Helga Skúla Kjartanssonar á grein mína í Sögnum 1985 sem fjallaði um stjórnmálahugmyndir Jóns Baldvinssonar. Beinir Helgi mikilli skæöadrífu aö skrifum mínum og er illt aö búa undir án tilburöa til varnar. Mér virðist sem Helgi beini spjótum sínum einkum aö tveim þáttum í greininni. í fyrsta lagi aö því hvernig ég nálgast viöfangsefnið, en Helgi er andvígur því aö sagnfræöingar dæmi fortíðina. í öðru lagi deilir hann á „glannalegar ályktanir" af þeim heim- ildum sem vitnaö er til. Af hlutdrægu hlutleysi Hvaö fyrra atriðiö varöar segi ég hreint út: Ég er ósammála, og mun nú reyna aö færa rök fyrir því. í gagnrýni sinni segir Helgi að viö.segjum frá fortíðinni, reynum aö útskýra hana, en við eigum helst ekki aö ríf- ast við hana." Og síðar í ritdómnum leggur hann einskonar innlifunar- kenningu þessu til grundvallar. Nú skal þaö viðurkennt að nauðsynlegt er aö setja sig inn í þankagang þess tíma sem um er fjallað, eftir því sem tök eru á. En þaö er óhugsandi aö firra sig frá þeim veruleika sem viö hrærumst í hverju sinni. Þær spurn- ingar sem viö spyrjum, þau viðfangs- efni sem við veljum, þau dæmi sem við tökum úr heimildunum - allt þetta ræöst aö töluverðu leyti af viðhorfum rannsakandans. Sagnfræöingur sem þykist vera hlutlaus getur hæglega dregiö fram hlutdræga mynd með því aö veita ákveönum þætti meira rými í skrifum sínum heldur en öörum. Og þaö þótt hann geri sér litla grein fyrir því hvers vegna. Og vel að merkja: þaö er líka skoðun aö predika skoöanaleysi. í stað þess aö sveipa sig gatslitinni hempu ímyndaðs hlutleysis er bæöi hreinskilnara og heiöarlegra aö hver komi til dyranna eins og hann er klæddur. Ef fræðimaðurinn veitir koll- egum sínum og öörum milliliðalausan aögang að viðhorfum sínum, eöa í öllu falli þeim forsendum sem liggja til grundvallar skrifunum, skapast vett- vangur fyrir skoöanaskipti. Með tilvís- un í heimildir veitir hann aðgang aö forsendum þeirra dóma, eöa álykt- ana, sem hann dregur af efninu og þeir sem vilja geta fett fingur út í skrifin, finnist þeim ástæöa til. Sú loðmulla sem tíðkast hefur í allt of rík- um mæli meðal íslenskra sagnfræö- inga hefur drepiö í dróma þá um- ræöu sem sker raunverulega úr um þaö hvort greinin er lifandi eöa dauð. Iðnbylting eða sjálfsþurft Þá er aö minnast á hina efnislegu gagnrýni Helga Skúla. Hann kvartar yfir því aö ég dragi ályktanir af fáum dæmum og er þaö í sjálfu sér rétt. Enda er þaö tekið fram í greininni aö Jón var pennalatur maður. Hins veg- ar er engum blöðum um þaö aö fletta aö hann leit á aukiö landnám í sveit- um sem raunhæfa framtíðarlausn á atvinnuleysisvandanum. Er í grein minni vitnaö til Alþingistíðinda frá ár- unum 1923, 1924 og 1927, þar sem þetta viðhorf Jóns kemurfram. Væri í sjálfu sér fullnægjandi aö benda á hans eigið frumvarp um þetta efni frá 1927. Helgi segir vafasamt aö draga þá ályktun af þessu að Jón hafi skort stéttarvitund. En er ekki augljóst aö Jón taldi atvinnustöðu manna hafa takmörkuö áhrif á viðhorf þeirra? Tæpast heföi Jón hvatt til landnáms í sveitum ef hann heföi taliö þaö skeröa hagsmuni verkafólks. Hann skrifaði einmitt grein í Alþýöublaöiö 3. janúar 1934 þar sem hann taldi eöli- SAQMIR 85
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108

x

Sagnir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.