Sagnir


Sagnir - 01.04.1986, Síða 89

Sagnir - 01.04.1986, Síða 89
Vörn vegna meintrar árásar. . . fluttum verkamönnum, er ógnuöu stöðu félagsins meö undirboðum og auknu atvinnuleysi. í upphafi 3. ára- tugarins reyndi félagiö aö hamla gegn aöflutningi fólks, en síðar breyttist þessi neikvæöa afstaða (Magnús talar um „negative atti- tude“). Var í þess stað krafist aukinn- ar atvinnu handa öllum, meöal ann- ars með áherslu á auknar oþinberar framkvæmdir.9 Virðist sem Jón Baldvinsson hafi yfirfært hina fyrri baráttustefnu Dags- brúnar á hiö þólitíska svið og gert hana að lykilatriði í sínum málflutn- ingi. Vafalaust má finna ýmsar skýring- ar á stefnu Jóns og ein þeirra kynni að vera sú að honum hafi runnið til rifja eymd þeirra sem flosnuðu uþp úr sveitunum og settust að í bæjum. í því sambandi er ekki úr vegi að benda á grein sem Helgi Skúli skrif- aði 1974 um fólksflutninga til Reykja- víkur á þessu tímabili og byggir hann hana meðal annars á íbúaskrá frá 1920. Þar segir að Reykjavík hafi ver- ið bær tækifæranna og fólk hafi frem- ur verið á leið upp metorðastigann, en niður. Átti þetta ekki síður við um erfiðisvinnufólk heldur en aðra.10 Af þeim sökum hefði mátt ætla að verka- lýðsleiðtogarnir hefðu ekki átt að vera Ljósafossvirkjun vígð árið 1937. Þegar uirkjunin tók lil starfa margfaldaðist raf magnsframleiðsla í landinu og kom það iðnaðinum mjög til góða. allt of neikvæðir á þróun mála, þótt vissulega væri um erfiðleika að ræða. Bændaíhald Hvað varðar síðasta atriðið sem Helgi minnist á, þá fullyrðingu að bændaþingmennirnir hafi verið óbil- gjarnari en aðrir þingmenn í garð verkalýðsflokkanna, vil ég segja þetta: Svanur Kristjánsson dregur þessa ályktun af því að stofnendur Bændaflokksins, sem klofnaði úr Framsóknarflokknum 1934, notuðu það sem höfuðröksemd að þeir væru andvígir samstarfi við jafnaðar- menn.11 Það skal viðurkennt að þetta sannar ekki að þændur hafi verið jafnaðarmönnum og kommúnistum þyngri viðureignar en aðrir þingmenn á 3. áratugnum. Hins vegar hef ég sterkar grunsemdir um að bændur hafi litið jafnaðarmenn líkum augum á 3. og 4 áratug aldarinnar. í mál- gagni þeirra er stóðu að Bænda- flokknum, Framsókn, er einmitt höfð- að til hefðbundinna sjónarmiða bændastéttarinnar og biðlað sérstak- lega til bænda í Sjálfstæðisflokki. Var meðal annars amast við kauphækk- unum til handa verkafólki sem gerðu bændum erfitt fyrir vegna vinnufólks- eklu.12 Þórarinn Þórarinsson gefur það í skyn í sögu Framsóknarflokksins að ágreiningur hafi verið í Framsóknar- flokknum á þriðja áratugnum milli hægfara þingbænda og „Tímaklík- unnar“ sem hafði aðsetur í Reykja- vík.13 Ágreiningur milli íhaldssamra bænda og framsæknari bæjarbúa í flokknum. Auk þess benti ég á Jörund Brynjólfsson í grein minni og var hann skýrt dæmi um hvernig bænda- hagsmunirnir mótuðu afstöðu ein- staklings sem flutti af mölinni út í sveit. Því segi ég enn: Landbúnaðar- stefna Jóns Baldvinssonar var efna- hagslegt og pólitískt glapræði. Bæði út frá sjónarhóli jafnaðarmanna og bæjarbúa yfirleitt. Og, vel að merkja, út frá sjónarhóli síns tíma, ekki síður en okkar tíðar. En hugmyndir Jóns eru býsna merkilegar og lífseigar. Þær lifa góðu lífi og taka sífellt á sig nýjar myndir, þótt kjarninn sé ætíð hinn sami. Mætti benda á hugtakið „Grímseyjarkommúnismi" í því sambandi. Draumurinn um jöfnuð og bræðralag í fábreyttu samfélagi án fylgifiska nútíma samfélagshátta með hraða sínum og óstöðugleika, virðist seint ætla að hverfa. □ SAQniR 87
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108

x

Sagnir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.