Nýtt Helgafell - 01.06.1956, Blaðsíða 24

70
NÝTT HELGAFELL
legu hlutleysi. I Evrópu er að myndast hlut-
laust belti frá Miðjarðarhafi til Norður-íshafs.
Sviss, Júgóslavía, Austurríki, Svíþjóð og Finn-
land hafa þegar kosið hlutleysi og Þýzkaland
gerir það að öllum líkindum innan skamms.
Spennunni í alþjóðamálum er að létta. Heljar-
tök stórveldanna á smáþjóðunum á milli
þeirra eru að linast. Sovétríkin grípa hvert
tækifæri til þess að lýsa ánægju sinni yfir
hlutleysisstefnu ríkjanna, sem hér hafa verið
nefnd. Eisenhower forseti hefir lýst yfir, að
hann telji hugmyndina um „hlutleysisbelti''
í Evrópu koma mjög til greina. Kalda stríðinu
er að slota. Ef styrjöld með vetnisvopnum er
tilgangslaus, nema til þess að tortíma menn-
ingunni og að líkindum mannkyninu, eins og
bæði stjórnmálamenn og vísindamenn þeir,
sem bezt vita, segja okkur, þá er „kalt stríð"
líka tilgangslaust, því að ekki er það annað
en undirbúningur hins meira, vita-tilgangs-
lausa tortímingarstríðs.
Smáþjóðir veraldarinnar kunna að hugsa
eigi síður en hinar stærri. Frammi fyrir stað-
reyndum atómaldar og ógnum vetnissprengj-
unnar getur hlutleysisstefnan orðið þeim
merki sameiningar og aukins máttar. Hver
af annarri bægja smáþjóðir heimsins nú her-
bækistöðvum stórvelda frá dyrum sínum. Is-
lendingar geta hugsað á borð við hverja
aðra þjóð.
Hver veit, nema þeir geti jafnvel kennt
stjórnmálaforingjum sínum að hugsa og
kynna sér það, sem hugsað er af viti um
alþjóðamál. Þá mun hlutleysisstefnan aftur
verða utanríkisstefna Islendinga.
Hermann Jónasson:
Ritstjórn Nýs Helgafells hefur óskað eftir
því, að ég svaraði nokkrum spurningum og
hugleiðingum, er hún hefur sett fram um
utanríkismálastefnu íslendinga.
Ég mun í aðalatriðum svara þessum fyrir-
spurnum og hugleiðingum í þeirri röð, sem
þær eru settar fram.
„Hlutleysi til hins ýtrasta".
Hlutleysisstefna íslands í utanríkismálum
sigldi sinn sjó, er við árið 1941 gerðum samn-
ing við Bandaríkin um, að varnarher dveld-
ist hér á landi meðan á styrjöldinni stæði.
Bretar höfðu þá hertekið landið gegn mót-
mælum íslenzku ríkisstjórnarinnar. Þannig
sýndi reynslan, að hlutleysi er lítt hugsan-
legt, nema hægt sé að verja það með vopn-
um, sbr. Svíþjóð <pg Sviss.
„Að leita samviinn.u við þær þjóðir, sem
næstar oss standa". , i ;
Þessari spurningu hefur þjóðin svarað. Við
svöruðum þessari spurningu játandi, er við
gerðum samning við Bandaríkin 1941, sem
um leið var samningur — að minnsta kosti
óbeinlínis — - um samvinnu við nálægar þjóð-
ir, Norðurlönd, Bretland og fleiri, gegn naz-
ismanum, sem þá flæddi yfir.
1 samræmi við stefnuna frá 1941 svöruðum
við þessari spurningu játandi árið 1949, þeg-
ar meiri hluti Alþingis samþykkti, að Island
tæki þátt í Atlantshafsbandalagi — og árið
1951, er við samþykktum að bandarískur her
dveldist í landinu, meðan mest hætta var tal-
in á yfirvofandi heimsstyrjöld og skyndiárás.
„Góð sambúð".
„Fyrir smáþjóðir eins og Islendinga er góð
sambúð við aðrar þjóðir lífsnauðsyn", segir
ritstjórn Nýs Helgafells. Vissulega er þetta
rétt, en þarí nánari íhugunar eins og flest,
sem sett er fram einhliða.
Bandaríkin, þá sundruð og kúguð nýlenda
Breta, kusu styrjöld við Stóra-Bretland fram-
ar „góðri sambúð'' í ófrelsi og undirokun.
Það leiddi til sjálfstæðis og síðar til góðrar