Dagskrá: tímarit um menningarmál - 01.12.1958, Blaðsíða 18

Ilnífskaft með rúnum, fyrrnefnd áletrun. (Acta Archeol. 1953, hls. 198)
álitlegt haugfé, enda var árfcrði yfir-
leitt gott. Loks fóru rnenn að reisa
bautasteina yfir brunagrafir, cn ekki
varð sá siður algengur fyrr en um
Kristsburð.
Það er ekki úr vegi að tilfæra í
þessu sambandi frægan kafla úr pro-
logus Heimskringlu, cn þar segir:
„Eptir Þjóðólfs sögn er fyrst ritin
ævi Ynglinga ok þar við aukit eptir
sögn fróðra manna. In fyrsta öld er
kölluð brunaöld. Þá skyldi brcnna
alla dauða menn ok reisa eptir bauta-
steina, en síðan cr Freyr hafði heygðr
verit at Uppsölum, j)á gerðu margir
höfðingjar eigi síðr hauga en bauta-
steina til minningar um frændr sína.
En síðan er Danr inn mikilláti, Dana-
konungr, lét sér haug gcra ok bauð
at bera sik þangat dauðan með kon-
ungsskrúði ok herbúnaði ok liest lians
með öllu söðulreiði ok mikit fé annat
ok hans ættmenn gerðu margir svá
síðan, ok hófsk þar haugsöld í Dan-
mörku, en lengi síðan helzk bruna-
öld með Svíum ok Norðmönnum."
Sú saga, sem fornmiujar segja, er
töluvert á annan veg. Þess má geta,
að bronzöld lauk í Danmörku um
400 f. Kr., þá hófst járnöld hin eldri
og stóð yfir til 400 e. Kr„ en yngri
járnöld nær yfir lokaskeið forsögu-
tíma og heiðins siðar og er talið ljúka
um 1000. Líkbrennsla var allsráðandi
16
í útfararsiðum Norðurlandabúa frá
bronzöld fram undir Kristsburð, en
þá kemur líkgröftur aftur til sög-
unnar, fyrir rómversk áhrif, tíðkast
hvorttveggja unz Norðurlandabúar
taka kristni. Ríkir sinn siður í
hvcrju héraði, að kalla, en þeir víxl-
ast mjög á, og frágangur legstaða er
með ýmsu móti. Mikil þurrð og
tvístringur er á fornminjaheimildum
uin járnöldina í Danmörku, og stend-
ur það í sambandi við versnandi ár-
ferði, afturför atvinnuvega og loks
þjóðflutninga.
Við uppgröftinn á Lindholm Hiije.
sem senn er lokið, og ég var svo hepp-
inn að geta tekið þátt í vorið 1955,
hafa fundizt minjar frá öndverðri
fimmtu öld til tólftu aldar e. Kr„ þar
á meðal stór grafreitur.
Lindholm Ilöje, Lindhólmahæð, er
all hár jökulrani á norðurströnd
Limafjarðar, skammt vestan við
Nörresundby, en sá bær stendur við
fjörðinn gegnt Alaborg. Seint á járn-
öld hefur gert mikil sandfok yfir hæð-
ina, hún hækkar sig í sessi, og um-
ræddur grafreitur hverfur í foksand.
Sandlagið varð all jjykkt áður en
lauk, eða um 4 metrar austan
megin á hæðarkambinum. Skógur
og kjarr vex nú upp með hlíðum
Lindhohn Höje, en háhæðin er trjá-
laus á stóru svæði, og er jjaðan ágætt
DAGSKRÁ