Dagskrá: tímarit um menningarmál - 01.12.1958, Blaðsíða 53

þó ekki afar mikill, ef með „búningi" er átt
við það, sem eitt á í orðinu að felast, ytra
gervi, uppsetningu, pappír, band o.s.frv. Nokk-
ur vandi, sem hér hefur verið giftusamlega
leystur, eins og þegar er sagt. En það er ekki
búningsbreyting, þegar útgefandi tekur sér
fyrir að laga, leiðrétta, breyta texta, það er
eitthvað allt annað, og fúslega skal það ját-
að, að sá tekst mikinn vanda á hendur, sem
út í slíkt leggur. Útgefandi hefur að sjálf-
sögðu leiðrétt augljósar prentvillur fyrri út-
gáfunnar, svo og minnisglöp, svo sem þegar
stendur vestan fyrir austan (sem reyndar get-
ur líka verið prentvilla). Að mínum dómi
hefði hann átt að láta hér við sitja og „leið-
rétta“ ekki fleira. En það er ekki hans sjón-
armið. Hann breytir t. d. víðirlaut í víðilaut
og jiskiveiðar í jiskveiðar og gígir í gígar, af
því að liann telur það „réttara" og enn frem-
ur breytir hann orðasambandi eins og áin
leggur í ána leggur og segir að hér sé um að
ræða „augljós pennaglöp“ hjá Thoroddsen.
Ogurlegur misskilningur er þetta. Auðvitað
hefur þetta verið mælt mál hans og allrar
þjóðarinnar og er það enn að miklu leyti. Nei,
þetta eru ekki pennaglöp, heldur eðlilegt mál
manns, sem er að skrifa vegna málefnis en
ekki málsins, skrifar eins og honum er eðli-
legt, skýrt, náttúrlega, tilgerðarlaust og veit
ekki til þess að hann eigi yfir höfði sér að
verða tekinn upp á gagnfræðaprófi framar. Ég
kann illa við allar þessar „leiðréttingar“ og
illa falla mér líka staðarnafnabreytingar eða
leiðréttingar, og rangt er að breyta Hall-
t rmsstaðaskógur í Hallormsstaðarskógur, enda
þótt bærinn heiti nú Hallormsstaður. I önd-
verðu hét hann vitanlega Hallormsstaðir, og
eftir honum skógurinn, síðar breyttist bæjar-
nafnið, eftir að þar varð kirkjustaður, en nafn
skógarins hefur ekki þar fyrir breytzt og er
Hallormsstaðaskógur enn þann dag í dag að
réttu lagi. Útgefandi segir raunar, að breyting
hans orki tvímælis. Það finnst mér ekki, hana
átti tvímælalaust ekki að gera.
Ef til vill má segja, að leiðréttingar útgef-
andans rýri ekki lestrargildi þessarar útgáfu,
og það skal þakkað, að hann skýrir samvizku-
samlega frá breytingunum. En ég tel þetta
rangt grundvallarsjónarmið við endurúgáfu á
klassísku verki. Ég tel, að í texta hefði átt að
leiðrétta prentvillttr fyrri útgáfunnar og ekk-
ert annað. Að mínum dómi hefði öllum að-
iljum verið bezt gert með þessu móti. Hitt er
DAGSKRÁ
annað mál, að útgefanda er heimilt að gera
sínar athugasemdir aftanmáls og raunar meira
en heimilt. Slíkar athugasemdir geta verið hin
mesta bókarbót, bæði fyllri skýringar einstakra
atriða, leiðréttingar þar sem efnislega er rangt
með farið, tilvísanir til nýrra rannsókna o.s.frv.
Nokkuð er af slíkum athugasemdum í nýju
útgáfunni, en hefði mátt vera meira, og skal
þó játað, að æra mætti óstöðugan að vitna til
nýrra rannsókna um hvað eina.
Nú skal staðar numið og hlutaðeigendum
þakkað þetta útgáfustarf. En ekki fleiri skóla-
leiðréttingar á Þorvaldi Thoroddsen. Við les-
endur eigum heimtingu á að sjá villur hans
og viljum ekki láta skemma þær með leið-
réttingum. Kristján Eldjárn.
Rammur kostakvistur
Sjáljsœvisaga Björns Eysteinssonar.
Björn Þorsteinsson bjó til ■prentunar.
Bókaútgájan Norðri, Reykjavik, 1958.
Við lestur þessarar bókar kom mér í hug
melgrassskúfurinn harði, sem Jón Helgason
skáld cg prófesssor segir sér vera meira í hug
en sólvermd suðræn blóm, sem dekrað er við
í hlýjum garði. I bókmenntunum er mikið til af
slíkum dekurblómum, mikil ósköp, næstum því
allar bækur eru eins konar garðagróður, sem
garðyrkjumennirnir stjana og dekra við eftir
beztu getu og vonast eftir þeirri umbun síns
eifiðis að einn góðan veðurdag muni blómið
onna fagra krónu sína og brosa við heiminum,
sem ekki lætur þá á sér standa að votta því og
fóstra þess lotningu. En þessi draumsýn rætist
bara svo sára sjaldan. Flestir garðyrkjumann-
anna verða að sætta sig við það, að blóm-
laukar þeirra verði ekki nema í bezta lagi
áburður í þann jarðveg, þar sem skrautjurtir
hinna fáu útvöldu vaxa og ná þroska. Allar
hinar stærstu bókmenntir eru vitanlega árang-
ur langrar ræktunar. Það þarf ræktaðan þjóð-
arjarðveg, til þess að frábærir einstaklingar
nái hinum fyllsta þroska. Flestar bækur, sem
við lesum, eru misjafnlega vel heppnuð rækt-
unarstörf af þessu tagi. Og um þetta er ekki
nema gott að segja, þótt maður óskaði þess
stundum, að sumir létu blómin sín deyja "(
garðholunni sinni í stað þess að fara með þau
á markaðinn.
51