SunnudagsMogginn - 04.12.2011, Blaðsíða 16

16 4. desember 2011
Það gefur tóninn fyrir frásögnEinars Fals Ingólfssonar í ferða-bókinni Án vegabréfs að á for-síðunni eru pílagrímar, sem
ferðast hafa langan veg til að baða sig í
Ganges-fljótinu á Indlandi.
Á vissan hátt hefur Einar Falur farið
pílagrímsför um heiminn í leit að upplif-
unum með dagbók og myndavél í far-
teskinu.
„Á kápunni eru gamlir menn á Kumbh
Mela-trúarhátíðinni á Ind-
landi, en þangað hafði ég
stefnt í tíu ár og mér auðn-
aðist að vera viðstaddur 24.
janúar árið 2001. Það var
fjölmennasta samkoma allra
tíma samkvæmt Heims-
metabók Guinness, helgasti
dagur hindúa í 144 ár, ótrú-
leg upplifun og vægast sagt
sérkennilegt ferðalag.“
– Þú virðist hafa vaðið út í
ána?
„Strangtrúaðir hindúar
trúa að ekkert sé betra fyrir
sál og líkama en að baða sig
og drekka vatnið í móður
Ganges, en ég hef lesið
skýrslu SÞ um að þetta sé einn mesti
drullupollur á jarðríki. Mér er því frekar
illa við að fá á mig skvettu úr fljótinu –
hvað þá meira, enda er rennt út í Ganges
dauðum dýrum, börnum sem látast og
heilögum mönnum. Gammarnir rífa líkin
í sig á áreyrum. En Indland er engu líkt,
nema kannski Færeyjum.“
– Færeyjar er auðvitað það fyrsta sem
manni dettur í hug!
„Þetta eru mín eftirlætislönd,“ segir
Einar Falur og brosir. „Þetta litríka
mannlíf í Færeyjum er svo heillandi,
óviðjafnanleg gestrisnin í stórbrotnu
umhverfi, rétt eins og Indland er hrífandi
fyrir sinn hatt. En Indverjum fjölgar um
eina færeyska þjóð á tveimur dögum og
íslenska þjóð á sjö dögum þannig að
stærðarhlutföllin eru ólík.“
– Þú heldur dagbækur á ferðalögum!
„Ég fer alltaf til að taka myndir, enda
er ég fyrst og fremst ljósmyndari. En á
ferðalögum held ég ítarlegar dagbækur,
skrái uppákomur, samtöl, brot af hinu og
þessu, sögu og mannfræði.“
– Kom ljósmyndabók aldrei til greina?
„Það var hugmyndin í upphafi. En
þegar ég fór að blaða í dagbókum hafði ég
svo gaman af því, að ég fór að skrifa.
Enda kallast það á við ferðasagnahöfunda
sem ég held mikið upp á. Ég hef lengi
safnað ferðabókum, formi sem er mjög
lifandi erlendis og var vinsælt á Íslandi á
sjötta og sjöunda áratugnum – þá skrif-
uðu höfundar á borð við Kjartan Ólafsson
og Vilberg Júlíusson stórfínar ferðasög-
ur.“
– Myndirnar eru svarthvítar?
„Já, þar liggur minn bakgrunnur – mín
persónulega mannlífsljósmyndun er
svarthvít. Í svarthvítu nær maður að
stöðva flæði tímans, einangra ramma og
draga hann fram. Svarthvíta myndin er
oft dramatískari en litmyndin og í svona
frásögn, þar sem myndirnar
segja líka sína sögu, er það
oft áhrifameira. Í öðrum
verkefnum vinn ég síðan
með litmyndir, hvert verk-
efni kallar á sinn miðil, rétt
eins og frásögn er stundum í
fyrstu og stundum þriðju
persónu.“
– Myndirnar eru ekki
uppstilltar og það er eft-
irtektarvert hversu and-
rúmsloftið er afslappað.
„Þetta er mitt ferðalag um
lífið. Það er ekki í minni
náttúru sem ljósmyndara að
ráðskast með fólk. Ég læt
sem minnst fyrir mér fara og
vil frekar vera fluga á vegg. Það hefur
alltaf verið mín nálgun og ég held að það
megi sjá það bæði í myndum og texta.“
– Oft eruð þið tvö á ferðalagi, þú og
konan þín Ingibjörg Jóhannsdóttir. Mað-
ur getur ekki annað en dáðst að því, að
hún láti hafa sig út í að ferðast til Bólivíu
til að fara inn í fjall!
„Hún var einn dag með mér í fjallinu,
svo gerði hún það sem henni finnst
skemmtilegast, að ganga á fjall – á meðan
ég var í fjalli. Bæði fórum við í okkar fjall-
göngu í hátt í 4.500 hæð. En oftast nær
hef ég verið einn í þessum ferðum, eins
góðir og skemmtilegir og ferðafélagar
geta verið, þá er athyglisgáfan aldrei bet-
ur vakandi en þegar maður ferðast einn.“
– Spanna ferðalögin langt tímabil?
„Tuttugu ár. Elsta sagan er frá Fær-
eyjum árið 1991. Ég stundaði það í mörg
ár að yfirgefa Ísland í skammdeginu og
vera janúarmánuð í burtu. Þá undirbjó ég
mig vel og hélt á fjarlægar slóðir með það
að markmiði að kynna mér valda staði og
segja sögu.“
Hann bætir við:
„Og svo er náttúrlega annað, þegar allt
kemur til alls eru mennirnir í raun alls
staðar eins, hvort sem það eru bláfátækir
indverskir pílagrímar, hvalfangarar í
Færeyjum, námumenn í Bólivíu eða flug-
menn á norðurpólnum. Þetta er allt sama
fólkið.“
Ferðalag
mitt um lífið
30 milljónir pílagríma böðuðu sig í Ganges-
fljótinu á Indlandi fyrir áratug. Þeim hefur nú
skolað á fjörur Íslendinga með jólabókaflóðinu. Í
ferðabókinni Án vegabréfs þvælist Einar Falur
Ingólfsson um ólíka staði á borð við týndu Inka-
borgina Machu Picchu, Fjallið ríka, norðurpól-
inn, Paradísareyjar – að ógleymdum Færeyjum.
Pétur Blöndal pebl@mbl.is
Einar Falur Ingólfsson
Brakandi hátalarar vekja okkurlöngu fyrir birtingu. Inn umþunna tjaldveggina óma köll tilguðanna Krishna og Rama, aft-
ur og aftur, þau færast nær og dofna áður
en hljóðin magnast enn og röddunum
virðist fjölga. Í búðunum við hliðina eru
liðsmenn Hare Krishna-hreyfingarinnar
og þeir höfðu kynt undir draumunum
þessa stuttu nótt. En köllin eiga vel við.
Þetta er dagur guðanna, dagur trúaðra í
þessum mannmarga heimi; þetta er bað-
dagurinn mikli.
Ég vakna klæddur, er fljótur út í nótt-
ina sem senn verður að degi, og fyrir ut-
an bárujárnsveggi Kumbh Village blasir
við mér ótrúleg sjón. Himinninn er enn
svartur en öflugar perur lýsa upp tjald-
borgina, og á strætum hennar og torgum
er alls staðar fólk. Hvert sem litið er. Það
er nístandi kalt og sums staðar uppi á
staurum girðinganna sitja karlar og kon-
ur, með teppi vafin þétt að sér; þar er ör-
lítið hlýrra en á sandinum. Þar sitja þó
flestir, hrúgur úr teppum og fötum, það
glittir í opin augu hér og hvar í vafning-
unum. Sumir reykja, aðrir pískra eitt-
hvað, en yfir mannfjöldanum er einhver
furðuleg kyrrð, spennuþrungin en ham-
ingjurík kyrrð – um loftið óma brakandi
raddir þeirra sem söngla í kallkerfunum
á staurunum guðunum til dýrðar: Hare
Krishna, Hare Rama …
Þegar fyrsta skíman fikrar sig upp á
himininn kemst veruleg hreyfing á
mannfjöldann, þetta fjórða fljót við San-
gam. Ég berst með straumnum og upplifi
spennuna, gleðina.
„Þetta er dagurinn sem við höfum
beðið eftir, lengi, lengi,“ segir lágvaxin
og brosandi kona sem togar í ermi mína,
hún er með stóran rauðan bindi-blett á
milli augnanna. Í nútímanum er bindi
oftast skreyti á konum en þegar Indverj-
ar eru við trúarlega athöfn af einhverju
tagi, þá fá allir þennan blett á hinn helga
Þreyttir en hamingjusamir pílagrímar komnir á áfangastað; á áreyrunum við Ganges. Jarðlitir og ryk.
Baðdagurinn
Kumbh Mela-hátíðin við borgina Allahabad á
Indlandi 24. janúar árið 2001 var fjölmennasta
samkoma allra tíma. Einar Falur Ingólfsson var
meðal 30 milljóna gesta, eins og lesa má í þessum
kafla úr bókinni Án vegabréfs – Ferðasögur.