SunnudagsMogginn - 04.12.2011, Blaðsíða 18

18 4. desember 2011
Núna í október skilaði rann-sóknarnefnd skýrslu um störfsiðanefndar Háskóla Íslands(HÍ) sem að flestra mati var
áfellisdómur yfir henni og stjórnsýslu HÍ
vegna meðferðar kæru samtaka sem
nefnast Vantrú á hendur Bjarna Randveri
Sigurvinssyni, stundakennara í guð-
fræði- og trúarbragðafræðideild HÍ.
Kæran er áhugaverð í ljósi nýliðinna at-
burða þegar þingmaður Framsókn-
arflokksins krafðist þess að Eiríkur
Bergmann prófessor yrði rekinn sem
kennari í Háskólanum á Bifröst fyrir
blaðagrein sem birtist í Fréttatímanum
þar sem hann hafði tengt Framsókn-
arflokkinn við þjóðernisstefnu öfga-
flokka.
En í kæru Vantrúar var gengið miklu
lengra þar sem þar voru kærðar glærur
sem aðeins eru notaðar við kennslu í há-
skólanum og engum öðrum opinberar og
í ofanálag var aðalefni kærunnar að í
glærunum væri vísað beint í skrif fé-
lagsmanna Vantrúar af opinberum vett-
vangi og ómögulegt að álykta nokkuð
um afstöðu Bjarna til þeirra. Jón Ólafs-
son, prófessor hjá Háskólanum á Bifröst,
bendir á það í greinargerð sinni um mál-
ið að um alvarlegan misskilning van-
trúarfélaga á eðli háskólanáms sé að
ræða. „Misskilningurinn er sá að kær-
endur virðast halda að umfjöllun um fé-
lagið í kennslustund í háskóla sé „kynn-
ing“ á því. Það er eðlilegt að gera ráð
fyrir því í námskeiði um nýtrúarhreyf-
ingar að slíkar hreyfingar séu teknar til
gagnrýninnar og fræðilegrar skoðunar.
Slík skoðun er ekki kynning heldur
þjálfun nemenda í fræðilegri greiningu
viðfangsefnisins. Á þessu er grundvall-
armunur.“
En þótt halda megi fram að kæran hafi
verið byggð á misskilningi náði málið að
vinda upp á sig.
Eineltið hefst
Upphaf málsins er það að í september
árið 2009 sótti nemandi úr annarri deild
tíma hjá Bjarna í nýtrúarhreyfingum.
Hann er hvattur til þess að sækja tímana
af þáverandi formanni Vantrúar, Óla
Gneista Sóleyjarsyni, sem tilkynnir öðr-
um félögum í Vantrú á innri vef félags-
ins: „Mig grunar að þetta verði gull-
náma.“ Í einhverskonar netspjalli gefur
nemandinn Óla Gneista stutta og óná-
kvæma lýsingu á því hvað sé kennt og
tekur á endanum glærur sem notaðar
eru í námskeiðinu og kemur þeim til Óla
Gneista.
Á grundvelli þessarar stuttu og óná-
kvæmu lýsingar og þessara glæra leggur
Vantrú fram kæru á hendur Bjarna til HÍ.
Enginn þeirra sem leggja fram kæruna
sat námskeiðið og kæran er meðal ann-
ars byggð á getgátum um að Bjarni hafi
lagt út af glærunum með móðgandi hætti
fyrir félagsmenn Vantrúar. En í samtali
við eina fimm nemendur sem sóttu
námskeiðið ber öllum saman um að svo
hafi ekki verið og að Bjarni hafi þvert á
móti kynnt trúar- og trúleysishreyfingar
af hlutlægni og ef hann hafi verið gagn-
rýninn á einhverja hreyfinguna hafi það
helst verið á þjóðkirkjuna.
Á innri vef Vantrúar eru menn
herskáir og hvetja hver annan áfram.
Reynir Harðarson sálfræðingur sem er
þá tekinn við formennsku í félaginu
skrifar á innri vef félagsins hinn 12. febr-
úar 2010: „Kæru félagar. Klukkan 15.00 í
dag lýstum við yfir heilögu stríði á
hendur Bjarna Randveri og guðfræði í
Háskóla Íslands.“ Næstu mánuðina taka
margir félagsmenn þátt í þessari herferð
og eru ótal athugasemdir skrifaðar gegn
Bjarna og á hann bornar rangar sakir og
höfð um hann óviðurkvæmileg orð. DV
greinir frá málinu, í þætti hjá RÚV er
tekið viðtal við félagsmann í Vantrú um
málið, sömuleiðis á útvarpsstöðinni X-
inu, Smugan birtir grein byggða á fram-
burði vantrúarfélaga og Eyjan.is linkar á
fréttina.
Meðhöndlun siðanefndar
Kæran er margslungin og í raun leggur
Reynir Harðarson, sálfræðingur og for-
maður Vantrúar, fram þrjár harðorðar
kærur í formi greinargerðar og bréfa til
rektors, siðanefndar og guðfræði- og
trúarbragðafræðideildar hinn 4. febrúar
2010. Kærurnar eru ekki samhljóma og í
einn og hálfan mánuð vita hvorki Bjarni
né deildin um kærurnar til rektors og
nefndarinnar en Bjarni ákveður að svara
kærunni til deildarinnar með ítarlegri
greinargerð.
Hvernig siðanefnd HÍ tekur aftur á
móti á kærunni sem þeim barst er að
mati rannsóknarnefndarinnar ekki til
eftirbreytni. Eða eins og Ragnar Að-
alsteinsson hæstaréttarlögmaður ku hafa
orðað það eftir fund með siðanefndinni
árið 2011: „Á 47 ára ferli mínum í lög-
fræði hef ég aldrei séð svona illa haldið á
málum eins og í þessu tilviki.“ Þegar
siðanefnd HÍ fær kæruna hefur hún ekk-
ert samband við Bjarna Randver. Í siða-
nefndinni voru Þórður Harðarson, for-
maður og prófessor í læknisfræði,
Sigríður Þorgeirsdóttir, prófessor í
heimspeki, og Þorsteinn Vilhjálmsson,
prófessor í vísindasögu og eðlisfræði.
Nefndin samþykkir samstundis að hafa
samband við kæranda en ekki hinn
kærða.
Þórður Harðarson býður formanni
Vantrúar, Reyni Harðarsyni, til fundar
við sig á heimili sínu hinn 7. apríl 2010.
Heilagt
stríð
Vantrúar
Hinn 4. febrúar árið 2010 lagði Vantrú fram kæru
á hendur stundakennara í Háskóla Íslands. Mál-
ið sem virtist smámál í byrjun náði að vinda upp
á sig með þeim hætti að ekki sér enn fyrir endann
á því.
Börkur Gunnarsson borkur@mbl.is
’
Ekki er hægt að áfrýja
úrskurði siðanefnda
háskóla og því geta
úrskurðir þeirra gert út af
við frama fræðimanna með
mjög skjótum hætti.