Morgunblaðið - 06.06.2012, Qupperneq 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 6. JÚNÍ 2012
Davíð Már Stefánsson
davidmar@mbl.is
Rætur aspartrjáa hafa valdið mikl-
um usla í Breiðholti síðustu miss-
eri. Asparræturnar hafa stíflað
heimæðar skólps og dæmi eru um
að skólp komi upp um klósett í ná-
grenni skemmdra lagna. Starfs-
menn Orkuveitu Reykjavíkur hafa
verið iðnir við viðgerðarstörf og
hafa þau gengið vel fyrir sig að
sögn Eiríks Hjálmarssonar, upp-
lýsingafulltrúa Orkuveitunnar.
Nokkuð hefur verið um að aspar-
rætur valdi usla á höfuðborgar-
svæðinu en Eiríkur segir að til-
kynningar um slíkar skemmdir
berist ekki allar á borð Orkuveit-
unnar þar sem oftast sé um að
ræða heimæðar í eigu húseiganda.
Eiríkur svarar því aðspurður að
slíkum skemmdum fari fjölgandi.
Aspir valda miklum usla í Breiðholti
 Asparrætur skemma lagnir  Dæmi
um að skólp komi upp um klósett
Morgunblaðið/RAX
Aspir Rætur aspartrjáa hafa stíflað skólprör og valdið miklum vandræðum
í Fjarðarseli. Skólp hefur meðal annars komið upp um klósett í nágrenninu.
„Það er meira tilfinning heldur
en endilega tölfræði að þetta sé að
aukast, en eins og ég sagði áðan þá
fáum við ekki alltaf tilkynningar
þegar þetta gerist innan lóðar hjá
fólki. Þessar stærri lagnir sem við
rekum, safnræsin og þvíumlíkt,
eru nú traustari og betur varin
fyrir asparrótunum en fólk er
vissulega að lenda í þessu á eigin
lóðum.“
Eiríkur segir að í sumum til-
fellum geti verið mikil fyrirhöfn að
laga lagnir sem asparrætur hafa
skemmt en að Orkuveitan sé ekki
með neinar yfirlýsingar varðandi
bann við gróðursetningu aspa.
„Við höfum nú ekki farið í ein-
hverja flokkun á jurtum eða öðru
þvíumlíku, en hinsvegar þá eru
þessi tré víst með rótarkerfi sem
er með þeim hætti að það getur
valdið tjóni í kringum sig.“
Á aðalfundi Samtaka stofnfjáreig-
enda í Sparisjóðnum í Keflavík kom
fram almenn samstaða um að sam-
tökin létu skoða málsókn á hendur
stjórn, sparisjóðsstjóra, yfirmönn-
um og endurskoðendum, svo og að
kanna kröfu í starfsábyrgðartrygg-
ingar, að því er fram kemur í til-
kynningu. Samtökin hafa ráðið Sig-
ríði Rut Júlíusdóttur hrl. til að
gæta hagsmuna sinna í málinu.
Eigið fé sjóðsins lækkaði um 49,5
milljarða á árunum 2006-2010.
Stofnfjáreigendur telja nauðsyn-
legt að skoða lánveitingar til ein-
staklinga og einkahlutafélaga, af-
skriftir skulda, misnotkun
stjórnenda á fjármunum spari-
sjóðsins og innherjaviðskipti.
Íhuga málsókn gegn
sparisjóðnum
„Ég var um þrjá til fjóra metra frá því en vildi
ekki koma nær svo að þau fengju aðeins frið.
Þetta er svo tignarlegur fugl,“ segir Haraldur
Hjálmarsson en hann náði myndum af himbrima-
pari við vatn í nágrenni höfuðborgarinnar í gær-
morgun. Parið, sem var með tvö egg í hreiðri,
var þó ekki sátt við nærveru ljósmyndarans og
þandi steggurinn brjóstið og hljóp ógnandi að
honum til að hrekja hann burt.
Ljósmynd/Haraldur H. Hjálmarss
Himbrimarnir gæta eggja sinna í sandinum
Hópur MS-sjúklinga hefur verið án
lyfja um allt að fjögurra til fimm
mánaða skeið. Öflugasta lyfið sem
er í notkun hér á landi, tysabri, get-
ur haft lífshættulegar aukaverkanir
í för með sér fyrir þennan hóp en
hann fær ekki nýtt lyf sem til stóð
að setja hann á þar sem Sjúkra-
tryggingar taka ekki inn ný lyf eins
og er.
„Það er sjáanlegur munur á bæði
andlegri og líkamlegri líðan þeirra.
Þeir sem eru búnir að vera lengst
án lyfja hafa verið það í 4-5 mánuði.
Það er langur tími fyrir fólk því fólk
sem er á tysabri er með hraðan
sjúkdóm. Að vera án lyfja hefur
áhrif en fólk var tilbúið að gera það
í þrjá mánuði til að fara á nýtt lyf
sem tryggir öryggi þess,“ segir
Bergþóra Bergsdóttir, stjórnarmað-
ur í MS-félagi Íslands. Félagið
sendi heilbrigðisyfirvöldum og
tveimur nefndum Alþingis bréf
vegna málsins fyrir helgi en hefur
engin viðbrögð fengið.
MS-lyfið tysabri sem hefur verið í
notkun á Íslandi frá árinu 2008 er
besta sjúkdómshamlandi lyfið á
markaðnum. Fimm til tuttugu ís-
lenskir MS-sjúklingar teljast hins
vegar í sérstökum áhættuhópi fyrir
hættulegar aukverkanir og hefur
einn sjúklingur þegar látist af völd-
um aukaverkana á Íslandi.
Þurfa lyfið sem fyrst
Í fyrra var gefið út markaðsleyfi
fyrir annað lyf, gilenya, sem þykir
komast hvað næst virkni tysabri en
án hættulegu aukaverkananna. Að
sögn Bergþóru hófu læknar að taka
þessa sjúklinga af tysabri seint á
síðasta ári með það í huga að þeir
fengju gilenya í staðinn en þrír
mánuðir þurfa að líða frá því töku á
fyrrnefnda lyfinu er hætt til að
hreinsa áhrif þess úr líkamanum.
Fyrr á þessu ári kom hins vegar
á daginn að gilenya yrði ekki tekið í
almenna notkun hér. Steingrímur
Ari Arason, forstjóri Sjúkratrygg-
inga, ber við fjárskorti til greiðslu-
þátttöku í nýjum S-merktum lyfj-
um. Miðað við lyfjaverðskrá í apríl
er mánaðarskammtur af gilenya
46.286 krónum dýrari en af tysabri.
Bergþóra segir að það sé áríðandi
fyrir þennan hóp að fá lyfið sem
fyrst því að afleiðingarnar geta ver-
ið varanlegar. „Þetta má ekki drag-
ast. Eftir því sem lengra líður þeim
mun meiri verður fötlunin. Þegar
fólk er komið á ákveðið stig kemur
getan ekki til baka og fötlunin verð-
ur varanleg. Þess vegna er svo mik-
ið í húfi að fólk haldi lífsgæðum sem
það þegar hefur.“ kjartan@mbl.is
Sjáanlegur munur á líðan
 MS-sjúklingar í áhættuhópi fyrir aukaverkanir af eldra lyfi, fá ekki nýrra lyf
 Sumir verið án lyfja í fleiri mánuði og hætta á varanlegum afleiðingum
Bergþóra
Bergsdóttir
Steingrímur Ari
Arason
Þórólfur
Jónsson,
garðyrkju-
stjóri
Reykjavíkur-
borgar, segir
borgina
helst ekki
gróðursetja
aspir í þétt-
býli. Að-
spurður seg-
ir hann talsvert þurfa til að
lagnir skemmist. „Skólprörið
þarf að bila fyrst. Það er ekki
þannig að ræturnar ráðist á rör
og opni þau heldur þurfa þau að
vera farin að gefa sig.“
Aspir var-
hugaverðar
SKEMMDAR LAGNIR
Þórólfur
Jónsson
Steingrímur Ari Arason, for-
stjóri Sjúkratrygginga Íslands,
segir kostnaðinn við s-merkt
lyf hafa hækkað gríðarlega
þótt engin ný lyf hafi verið
samþykkt árin 2009-2010.
„Svo opna menn glugga fyrir
ný lyf árið 2011 og í byrjun
þessa árs. Þá kemur í ljós að
kostnaðurinn eykst burtséð frá
kostnaðinum við þessi nýju lyf
meira en menn höfðu gert ráð
fyrir og við komin í sömu
stöðu og 2009-10 að gefa ekki
grænt ljós á ný lyf fyrr en búið
er að ná utan um fjárhags-
forsendurnar.“ Að sögn Guð-
bjarts Hannessonar, velferðar-
ráðherra, hefur málið ekki
komið inn á hans borð.
Gefa ekki
grænt ljós
SJÚKRATRYGGINGAR
Mannréttindanefnd Sameinuðu
þjóðanna hefur ákveðið að loka máli
tveggja sjómanna gegn íslenskum
stjórnvöldum þar sem stjórnvöld
hafi brugðist við tilmælum nefnd-
arinnar „með ásættanlegum hætti“
að hluta til. Málið snýst um það
hvort stjórnvöld hafi gerst brotleg
við alþjóðasamning um borgaraleg
og stjórnmálaleg réttindi.
Í tilkynningu frá utanríkisráðu-
neytinu og sjávarútvegs- og land-
búnaðarráðuneytinu segir að
stjórnvöldum hafi borist orðsending
frá mannréttindafulltrúa SÞ um
málið á mánudag.
Máli tveggja
sjómanna lokað