Helgafell - 01.04.1942, Page 60

96
HELGAFELL
stafsetningu sinni sjálfir, og má þar til
nefna Gröndal, Þorstein Erlingsson, B.
M. Ólsen, Bj arna frá Vogi, Þorstein
Gíslason, auk þeirra H. K. L. og Þór-
bergs. Víst er um það, að nærri væri
Köggvið andlegu frelsi rithöfunda, ef
þeir ættu t. d. ekki sjálfir að ráða því,
hvort þeir skrifa alþingi með litlum eða
stórum upphafsstaf. — Um greinar-
merkjaskipun er frelsisréttur rithöfunda
enn ótvíræðari, því að hún getur verið
svo nákomin stílbrag listfengs rithöf-
undar og til þess fallin að túlka blæ-
brigði hugsunarinnar að baki orðanna,
að heita megi, að hún segi til um and-
ardrátt skáldsins.
Gæti ekki verið viturlegt, að líta á
skólastafsetninguna eitthvað svipað og
tóbaksbindindi, eða þannig, að engir
mætti hverfa frá henni, fyrr en þeir
væru ,,orðnir stórir“, ef þeir þá kærðu
sig um það ? Vafalaust stenzt líkingin
að því leyti, að flestum er hollast að
gera það ekki.
Málvöndun og stjórnmál
Málvörn og málhreinsun eru oss brýn
nauðsyn, og þeim málfræðingum vor-
um, er sýna nú mestan áhuga í þeim
efnum, er trúandi til að vinna að þeim
af viti og hófsemi. Þeir munu kunna
á því glögg skil, að allir málvöndunar-
menn samanlagðir megna ekki að
skapa listaverk í bókmenntum án rit-
höfundarhæfileika, og eigi síður hinu,
að með málgagnrýni einni saman er
oft og tíðum ógerlegt að stefna hinu
óhugnanlegasta andleysi fyrir dyra-
dóm; Þeim mun ljóst, að þau brot gegn
reglum þeirra, sem snjallir rithöfundar
fremja af ásettu ráði, stafa hvorki af
strákskap né fordild, heldur liggja til
þeirra listræn rök, þótt ekki séu þau
ávallt jafn haldgóð.
Við hinu má búast, eins og sagan
um Vopnin þvödd sýnir raunar, að
reynt verði að taka ,,málvörnina“ í
þjónustu stjórnmálaáróðurs í landinu,
enda er samkeppni hinna andstæðu
fylkinga um ýms ,,þjóðlegheit“ þegar
orðin bæði hvimleið og kátleg. Með því
að leggja mælikvarða barnaskólastaf-
setningar á bækur yfirleitt, án þess að
láta þær njóta sannmælis að öðru
leyti, er líka fundin handhæg aðferð til
þess að jafna metin með þeim rithöf-
undum, er hlotið hafa sérréttindi skáld-
gáfunnar, og hinum, sem miður eru
megandi í andanum, því að svo mætti
fara, að samkvæmt henni yrði hlutur
Litlu gulu hænunnar ekki lakari en
Fuglsins í fjörunni. Þetta gæti komið
sér vel fyrir stjórnmálamenn, sem
gengið hefur erfiðlega til þessa að eign-
ast skáld og rithöfunda til afnota.
Ummæli, sem höfð eru eftir umsvifa-
manni í stjórnmálum og menningar-
málum samkvæmt öruggum heimild-
um, benda til þess hvert hlutverk hann
ætlar ,,málvörninni“. Ummælin eru á
þá leið, í óbeinni ræðu, að fleiri og
fleiri af hinum ríþislaunuðu rithöfund-
um og sþáldum hnigi nú að því, að
vinna við útgáfufyrirtœþi þommúnista
(taki þeir sneið, sem eiga), og muni
að því reþa, að stofna Verði má'vönd-
unartímarit. — Væntanlega sést eng-
um yfir rökhugsun og þjóðhollan til-
gang á bak við þessa gáfulegu niður-
stöðu.