Helgafell - 01.05.1942, Blaðsíða 30

Einar Ól. Sveinsson:
Sveinbjörn Egilsson
150 ára minning
I.
Á síðastliðnu ári var hálf önnur öld frá því að Sveinbjörn Egilsson
fæddist, og Sveinbjörn kemur það mikið við sögu í viðreisn íslenzkra bók-
mennta, að hann á meira en skilið, að afmælis hans sé svolítið minnzt.
Sveinbjörn var ekki gefinn fyrir að trana sér fram eða ganga í augun,
og það er líka eins og einhver hula sé yfir verkum hans í endurminningunni.
Bjarni og Jónas eru þjóðfrægir af einni bók hvor, og þeir munu halda áfram
að vera það, meðan tunga þeirra er töluð í þessu landi. Hverjum manni eru
ljós afrek þeirra, í huga manna skína þeir eins og skærar stjörnur. Allir
hafa heyrt Sveinbjarnar Egilssonar getið, vita, að þjóðin á honum mikið
að þakka, og þó má vera, að mönnum standi ekki verk hans skýrt fyrir hug-
skotssjónum. Var hann kannske einn þeirra, sem aldrei gera neitt og fá
þess vegna á sig ógnarlegt gáfnaorð ? Það var eitthvað annað. Frá hans
hendi er til eitt bindi af kvæðum, i 1 bindi latneskra þýðinga af íslenzkum
fornritum; mikið af útgáfum: hann gaf út Snorra-Eddu, átti þátt í fyrstu út-
gáfu Sturlungu og Fornmannasögum; hann gaf út Ólafs drápu Tryggvason-
ar, Placidus-drápu, Harmsól, Leiðarvísan, Heilags anda vísur, Haustlöng
og Þórsdrápu með vönduðum skýringum, hann gerði skýringar á öllum vís-
um í 12 bindum Fornmannasagna og fjölmörgum íslendingasögum, og hann
samdi orðabók yfir hið fornnorræna skáldamál. Hann þýddi bæði Ilíons-
kviðu og Odysseifskviðu Hómers á óbundið mál, en þar að auki mikinn hluta
Odysseifskviðu á bundið mál. Öll þessi rit hafa verið prentuð. En auk þess
er margt óprentað frá hans hendi, þar á meðal brot af þýðingum 16 grískra
rita (og þau eru m. a. eftir menn eins og Platón, Æskýlos, Lúkían og
Plútark). Ekki er enn allt upp talið. Sveinbjörn var guðfræðingur að námi,
og þýddi hann 18 af ritum biblíunnar úr hebresku. (Fyrir það og önnur vís-
indastörf hlaut hann doktorsnafnbót — ekki, eins og hefði mátt vænta, af
Hafnarháskóla, heldur af háskóla í Breslau í Þýzkalandi.)
Sveinbjörn Egilsson var því miklu heldur stórvirkur en hitt, en var hann
þá, ef til vill, hroðvirkur ? Því fer fjarri, hvert verk hans er öðru betur af
hendi leyst. Hulan yfir honum í huga almennings stafar af öðrum, mjög skilj-