Morgunblaðið - 01.09.2012, Blaðsíða 35

Morgunblaðið - 01.09.2012, Blaðsíða 35
UMRÆÐAN 35 MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. SEPTEMBER 2012 Narsarsuaq 10. ágúst 2012 Vel má vera að fólk sem kemur til Græn- lands af suðlægum slóðum, úr borg- armenningu Evrópu, Bandaríkjanna og Kanada, jafnvel Danir og aðrir Norð- urlandamenn – þessu fólki kann að þykja Grænland skammt á veg komið í „þróun“ þjóðfélagsins, þ.e.a.s. að þjóðmenning Grænlendinga sé enn frumstæð og þjóðfélagsþróunin eftir því. Þessi afstaða er vitaskuld rétt, þegar gengið er út frá þeim viðtekna skilningi, sem lagður er í svo merk- ingarþrungin orð sem „frumstæður“ og „þróaður“. Merking þessara orða í hugarheimi okkar Vesturlandabúa er algerlega bundin skilningi marg- frægra grískra heimspekinga, skálda og rithöfunda, sem uppi voru fyrir þúsundum ára. Þeir ákváðu að gera skýran stigsmun á borg- armenningu (sivilisasjón) og utan- borgarmenningu, barbarismanum, „bablaramenningunni“, sem svo nefndist, því að sveitamenn á þess- um tíma kunnu ekki fágaða hástétt- argrísku borgarbúanna, en böbluðu eitthvert hrognamál til þess að gera sig skiljanlega, þegar þeir voru að selja afurðir sínar (mannamatinn) á markaðstorgum borganna, svo að fína fólkið dræpist ekki úr hungri. Fyrirlitning á þeim sem yrkja jörð- ina og gera ætan mat úr erfiði sínu, og veiðimönnum, sem fella dýr og veiða fisk til að seðja hungur „hins vitra manns“, er snemma til komin og lífseigara fordómafyr- irbæri en flest það sem siðfágaðir borgarbúar hafa heimskað sig á, gera sjálfa sig að fávit- um um þá staðreynd, að þeir eiga líf sitt und- ir náttúrunni, gróðri jarðar, ávöxtum, korni í hið daglega brauð, fiski og kjöti og öðru sem Móðir jörð leggur lífinu til, þessar gjafir skaparans sem langþróaðir smáborgarar „sivilisjón- arinnar“ vita naumast að þeir eiga allt sitt undir og þekkja ekki aðra ávöxtun en hámörkun fégróðans. Þess vegna held ég að við, sem komum úr hinum þróuðu siðmenn- ingarsamfélögum, ættum að hafa varann á í mati okkar á þjóðfélögum, sem ekki hafa nútímavæðst að fullu eða eru enn á stigi fortíðar hvað varðar framleiðsluhætti, bjargræði, atvinnustarfsemi, skólamenntun, vísindanám, fágaðan smekk í hús- búnaði og klæðaburði og öðru sem einkennir yfirborð borgaralegrar siðmenningar. Í mati okkar á menn- ingarstigi annarra þjóða (þeirra sem eru okkur gerólíkar) ber okkur að hyggja að því sem er undir yfirborð- inu. Það gerum við best með því að kynna okkur sögu þjóðanna, því sagnfræðin er sú menntagrein sem öðru fremur getur veitt okkur inn- sýn í það sem er inntak orða á borð við „frumstæður“, „þróaður“, „menntaður“. Þessi orð hafa enga al- gilda meiningu. Þýðing þeirra fer eftir aðstæðum og samhengi hlut- anna. – Ef við höfum þetta í huga, þá er unun að því að kynnast lífsháttum fólks sem er „öðruvísi“ en við. Og nú er ég með hugann við Grænland og Grænlendinga! Það er vandalaust að verða hugfanginn af landinu og afar áhugavert að kynn- ast þjóðinni, sem þar býr, sögu hennar og langmenningu. Sú þekk- ing er undirstaða þess að skynja það sem nútíminn birtir okkur á ferð um landið og hvað það er sem framtíðin ber í skauti sínu. Svo lokað sem Grænland var um aldaraðir og mannlífið þar í föstum þúsund ára skorðum, er landið nú opið upp á gátt, á það er mænt úr fégráðugum heimi alþjóðafjár- magnsins í austri og vestri. Græn- land er orðið vonarland þeirra sem hyggjast græða á hugsanlegum olíu- lindum og góðmálmanámum lands- ins. En spurningin er hvaða áhrif þetta hefur á svo fámenna þjóð (inn- an við 60 þúsund íbúa) sem varla er við því búin að taka mikinn þátt í þeim störfum sem þarna verða unn- in. Ég get reyndar viðurkennt að ég hef ekki fulla þekkingu til þess að dæma um þetta mikilsverða atriði. Vafalaust fylgja umsvifum olíu- og námufyrirtækjanna ýmsar afleiddar starfsgreinar, viðhalds- og þjónustu- fyrirtæki, en ekki hvað síst bygg- ingastarfsemi, sem iðnaðarmenn og verkamenn á Grænlandi hafa reynslu af. Um álit mitt á þessu er auk þess vert að viðurkenna að út- lendur ferðamaður eins og ég gerir ekki betur en að sjá það sem greina má á yfirborðinu. Tíminn verður að skera úr um þá hamingju sem Græn- lendingum er búin af ætluðum stór- framkvæmdum auðhringa. Ekki er neitt óeðlilegt við það, að íslenskir ferðamenn komi til Græn- lands í rómantískum hugleiðingum um landnám Eiríks rauða og þá sögu sem því fylgir. Hitt er annað að til- vera Eiríksniðja á Grænlandi er löngu liðin tíð og varla annað en við- fangsefni fornleifafræðinga. Eins og nú er komið er áhugavert fyrir Ís- lendinga að koma til Grænlands til þess að kynnast því sem er að gerast á líðandi stund, grænlensku mannlífi í nútímanum. Ekki fer milli mála að veiðimannaþjóðfélagið er á und- anhaldi. Borgarmenningin sækir á. Eftirfarandi kveðskap er að finna í gestabók á Hotel Narsarsuaq: „For practical reasons“ We sailed with Eric the Red To his promised land ahead. His „White land“ (no mean land) He named the „Green land“ „For practical reasons“, he said. Grænlandsbréf Eftir Ingvar Gíslason » Það er vandalaust að verða hugfanginn af landinu og afar áhugavert að kynnast þjóðinni, sem þar býr, sögu hennar og lang- menningu. Ingvar Gíslason Höfundur er fyrrverandi alþing- ismaður og ráðherra. REIKNAÐU DÆMIÐ TIL ENDA FÍB AÐILD MARGBORGAR SIG! - 8 kr FÍB Aðstoð Opin allan sólarhringinn um land allt. Start aðstoð - Eldsneyti - Dekkjaskipti - Dráttarbíll LögfræðiráðgjöfTækniráðgjöf Skoðunarstöðvar, smurstöðvar, verkstæði, hjólbarðaverkstæði, veitingastaðir, 150.000 staðir innanlands og erlendis. Afslættir FÍB félagar fá - 8 kr. af eldsneyti! Sparnaðurinn jafngildir 11.500 krónum miðað við 120 lítra á mánuði í eitt ár. Félag íslenskra bifreiðaeigenda Skúlagötu 19 101 Reykjavík s. 414 9999 fib@fib.is fib.is Allt þetta innfalið og meira til! Ársaðild FÍB er aðeins kr. 6.180.- Gerast FÍB félagi? Síminn er 414-9999 eða fib.is % Mädchen aus BerlinUniversität Berlin NÝIBÆR - SKAFTÁRHREPPI Til sölu jörðina Nýjabæ í Skaftárhreppi, landnúmer 163418. Jörðin Nýibær er talin vera um 330 hektarar. Á jörðinni er 166,6 m2 íbúðarhús byggt 1979 ásamt 47,2 m2 bílskúr einnig byggður 1979. Auk þess eru á jörðinni eldri útihús. Veiðiréttur í Skaftá. Jörðin er staðsett á sérlega fallegum stað örstutt frá Kirkjubæjarklaustri. Áhugaverð eign. Tilvísunarnúmer: 10-1845 Nánari upplýsingar á skrifstofu FM sími 550-3000.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.