Morgunblaðið - 15.11.2012, Side 42

42 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 15. NÓVEMBER 2012
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
Kuðungasafnið er nýjasta ljóðabók
Óskars Árna Óskarssonar, sú tólfta,
en einnig hefur hann sent frá sér sex
prósaverk og tíu þýddar bækur, með-
al annars ljóð eftir japönsk hæku-
skáld og smásögur bandarískra
meistara 20. aldar. Kuðungasafnið er
safn prósaljóða sem hefjast öll á sama
hátt, „Í þorpinu …,“ og síðan eru
þorpin nefnd: Mörk, Síki, Grýta,
Hraun, og greint frá atburðum,
stemningum, ástandi, eða hverju
öðru sem skáldið vill segja okkur les-
endum frá.
„Sjálft Kuðungasafnið er í þorpinu
Tjörn. Þar hafa íbúarnir fengið nóg af
raunveruleikanum, rausi, kvabbi og
áreiti hversdagsins, og reist sér kuð-
ungasafn. Og þar hafast þeir við alla
daga „meðan raunveruleikinn hangir,
grár og myglulegur eins og gömul
netadræsa fyrir utan glerhjúp safns-
ins“ eins og segir í ljóðinu,“ segir
Óskar Árni þegar hann er spurður út
í þetta nýja verk. En þótt ekkert í
ljóðinu sé fjær raunveruleikanum en
safnið, þá er þetta raunveruleg bók
sem við erum að lesa.
„Já, hún er hér,“ segir hann. „Ein-
hvern tímann í fyrrasumar datt eitt
þorpið niður í kollinn á mér og síðan
spruttu þau fram eitt af öðru á frekar
skömmum tíma. Að lokum urðu þau
54, enda er undirtitillinn „54 ljóð um
undarleg pláss“.
Húmorinn mikilvægur
Þetta eru ímynduð þorp þar sem
hvert og eitt hefur sín sérkenni. Í
einu þorpinu syngur fólk í svefni, í
öðru dreymir íbúana alltaf sama
drauminn, og í enn öðru er þögnin í
svefnherbergjunum svo þrúgandi að
brunalúðurinn á elliheimilinu fer af
stað í hvert sinn sem einhver and-
varpar eða leysir vind undir sæng-
inni.“ Óskar Árni hugsar sig um og
bætir svo við: „Það er töluverður
húmor í textanum en vonandi er þetta
ekki hreinn galskapur.“
Húmorinn er vissulega sínálægur
og mikilvægur þáttur í Kuðunga-
safninu, þótt oft sé stutt í tregann, en
svo er þetta líka einskonar fanta-
síuheimur sem Óskar hefur skapað.
„Ljóðin í bókinni eru í anda furðu-
sagna og ævintýra en það bókmennt-
form hef ég oft unnið með áður,“ seg-
ir hann.
Og þá hafa undur hversdagsleik-
ans líka verið sem rauður þráður
gegnum verk hans.
„Já, ég hef sótt í að lyfta hvers-
dagsleikanum svolítið upp og finna
ljóðið í hinum virku dögum.
Annars benti einhver mér á að það
væri nærri lagi að það væru 54 þorp á
Íslandi, en ég hafði ekkert hugsað út í
það. Þetta er hinsvegar ekki lýsing á
raunverulegum þorpum kringum
landið, þessi eru uppdiktuð þó það sé
einhver íslensk tenging.
Raunveruleikinn getur verið svo
fáránlegur og ótrúlegur að það er
sama hvaða vitleysu maður skrifar,
það er eiginlega alltaf einhver fótur
fyrir henni.“
Mikilvægi listarinnar
Óskar Árni hefur oft skipst á að
fást við frumsamin ljóð og texta og
svo þýðingar, hvað fæst hann við nú?
„Eftir að ég kláraði Kuðungasafnið
fór ég að þýða smásagnasafn Ray-
monds Carvers, Það sem við tölum
um þegar við tölum um ást. Ég hef
áður þýtt smásagnasafnið Sendiferð-
ina eftir Carver, en hann er heillandi
höfundur og var einn af meisturum
smásögunnar í Bandaríkjunum á síð-
ustu öld. Hann hefur haft mikil áhrif,
meðal annars hefur rithöfundurinn
Murakami þýtt hann yfir á japönsku.
Carver sótti sín yrkisefni í hráan
amerískan hversdagsleika, líf lág-
stéttarinnar í Bandaríkjunum.
Það má kannski segja að ég þýði á
daginn og yrki á kvöldin, ekki síst eft-
ir að ég er sofnaður. Ég geri lítið af
því að grilla,“ segir Óskar Árni og
kímir. Talið berst að lokum að um-
ræðum í þjóðfélaginu og Óskar Árni
leynir því ekki að honum þykir sitt-
hvað misgáfulega sagt.
„Það er til dæmis stundum verið að
kvarta yfir því að það kosti mikla pen-
inga að halda uppi menningar-
starfsemi, en ég held að listin sé jafn
mikilvæg manninum og matur og
kynlíf. Það væri ansi aumt líf og lit-
laust að hafa ekki skáldskap, tónlist
og myndlist, leikhús og allt það sem
listin gefur okkur,“ segir hann, stend-
ur upp og opnar þakgluggann á
vinnustofu sinni, horfir út og spyr:
„Er nokkuð þarna úti?“
Morgunblaðið/Einar Falur
Að finna ljóðið í hinum virku dögum
 Í Kuðungasafni Óskars Árna Óskarssonar segir af 54 þorpum með ólík sérkenni  „Ljóðin í bók-
inni eru í anda furðusagna og ævintýra“  „Væri ansi aumt líf og litlaust að hafa ekki skáldskap“
Óskar Árni „Raunveru-
leikinn getur verið svo
fáránlegur og ótrúlegur
að það er sama hvaða
vitleysu maður skrifar,
það er eiginlega alltaf
einhver fótur fyrir
henni,“ segir skáldið.
Dagur íslenskrar tungu verður
haldinn hátíðlegur á morgun, á
fæðingardegi Jónasar Hallgríms-
sonar, með ýmsum uppákomum.
Hér verða nokkrar nefndar.
Í Ársafni, bókasafninu í Árbæ,
verður boðið upp á maraþonlestur
milli kl. 11 og 16 og munu starfs-
menn klæðast þjóðbúningum og
bjóða gestum ástarpunga. Öllum er
frjálst að taka þátt í maraþoninu.
Félag stúdenta í íslenskum fræð-
um, Mímir, býður upp á hátíðar-
dagskrá með málþingi í Árnagarði,
stofu 301 og hefst það kl. 17. Flutt
verða ýmis erindi og m.a. fjallað
um málvernd innan fjölmiðla, ný-
yrðasmíði, tökusagnir, íslenska
tungu á stafrænni öld og mál-
notkun í dægurlagatextum. Einar
Kárason og Dagur Hjartarson lesa
upp úr verkum sínum og söngva-
skáldið Svavar Knútur leikur fyrir
gesti. Í Þjóðmenningarhúsinu verð-
ur haldin Jónasarvaka sem hefst
kl. 17.15 en á henni er Jónasar
Hallgrímssonar minnst með ýmsum
hætti. Dr. Guðrún Kvaran, stofu-
stjóri orðfræðisviðs Stofnunar
Árna Magnússonar í íslenskum
fræðum, flytur erindið Málblíðar
mæður, hnjúkafjöllin himinblá og
tunglmyrkvar Júpíters og Björg
Þórhallsdóttir sópran syngur lög
við ljóð Jónasar og Hilmar Örn
Agnarsson leikur á píanó. Í Háskól-
anum á Akureyri verður haldið
málþingið Yndislestur - aðlaðandi
aðferðir til að auka áhuga barna á
yndislestri og í Víkurskóla í Vík í
Mýrdal mun Þórarinn Eldjárn lesa
upp úr verkum sínum á kaffi-
húsakvöldi kl. 19.30.
Upplýsingar um viðburði má
finna á vef mennta- og menningar-
málaráðuneytisins og á Facebook
með því að slá inn í leitarglugga
„dagur íslenskrar tungu“.
Morgunblaðið/Ómar
Verðlaun Rithöfundurinn Kristín Marja Baldursdóttir hlaut Verðlaun Jónasar Hallgríms-
sonar á degi íslenskrar tungu í fyrra og hljómsveitin Stuðmenn sérstaka viðurkenningu.
Degi íslenskrar tungu fagnað á morgun
Diesel.is | Klettháls 15 | 110 Reykjavík | Sími 578 5252 | diesel@diesel.is
www.fiat500.is
SKANNAÐU KÓÐANN OG
SKOÐAÐU MÁLIÐ BETUR
G
R
A
F
IK
E
R
.IS
2.670 ÞÚS. KR.*
NÝR FIAT 500 LOUNGE 2013 VERÐ KR.
Eyðir aðeins 4.8L á hundraði í blönduðum akstri.
*Miðað við gengi á euro 159
KYNNA&