Morgunblaðið - Sunnudagur - 06.01.2013, Qupperneq 47

6.1. 2013 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 47
Þriggja manna hópur, Harry Koppel, kærasti Höllu, og John
Beswick, vinur þeirra, hófu för um mánaðamótin nóvember/
desember. Með engan leiðsögumann. Ferðin var þó mjög vel
undirbúin í marga mánuði og Harry og John alvanir. Enda getur
Aconcagua reynst skeinuhætt fjall. Árið 2009 komst það í heims-
fréttirnar þegar fimm manns fórust á fjallinu á aðeins einum
mánuði, í janúar 2009. Á hverjum degi varð Halla vitni að því
þegar að minnsta kosti tveimur göngumönnum var bjargað í
þyrlu, en þegar komið er í ákveðna hæð er engin leið fyrir þyrlu
að komast og bjarga þeim sem komast ekki lengra. Halla sá
einnig tvo leidda niður sem höfðu blindast. Í miklu endurkasti frá
snjó og sól getur fólk misst sjónina. Það þarf ekki annað en að
gleyma augnablik að setja upp sólgleraugun. Ferðin er ekki
tæknilega erfið en er það líkamlega. Algengast er að ofkælast,
missa kraft og fá háfjallaveiki. Fjallaveiki er ekkert grín á alvar-
legri stigum, þegar vatn kemst í lungu og heila. Súrefnisskort-
urinn og kælingin gera það að verkum að fólk getur líka klikkast
á fjallinu. Um tíma varð Halla hrædd við Harry, á niðurleið, þar
sem þau höfðu verið á göngu í 18 tíma án þess að stoppa svo
lengi sem mínútu á leiðinni. Harry var þá orðinn ruglaður af súr-
efnis- og vatnsskorti og orkuleysi. Ekki var hægt að stoppa
vegna kulda. Þá varð félagi þeirra John svo veikur af há-
fjallaveiki að þau urðu að fara lengri leið upp á toppinn; lokaspöl-
urinn var farinn úr neðri búðum en algengast er. Þannig lögðu
þau af stað í myrkri, klukkan þrjú að nóttu og voru 17 klukku-
stundir á leiðinni. Þau hitta stóra hópa sem höfðu hætt við því
sveppaský var yfir fjallinu og veðrið afar slæmt. Allir hvöttu þau
til að hættu við og leiðsögumenn með hópa höfðu snúið sínu fólki
við. Halla segist vera svo þrjósk og í raun svo undarlega óhrædd
í lífinu almennt að hún hafi ekki tekið það í mál.
Óhugnaður á fjallinu
„Í þessum mikla kulda urðum stöðugt að minna hvert annað
á að hætta aldrei að hreyfa fingur né tær. Strákarnir ákváðu
að ef upp kæmi hausverkur hjá einhverjum yrði viðkomandi
að rétta upp hönd og skilagreina verkinn á skalanum 1-10.
Mitt viðmót var: „Búnir að tala? Labba?“ Sem sagt Grýla
mætt á svæðið. En ég verð að vera heiðarleg og segja að
þetta var hryllingur. Frostið var oft 45 gráður og þegar mað-
ur er máttfarinn er erfitt að bera það sem til þarf til að lifa
af. Meðalbrennslan á fjallinu er 6-8.000 hitaeiningar á dag
þannig að maður þarf stöðugt að vera að drekka og borða.
En það er ótrúlegt hvað það fæst lítið vatn út úr miklum
snjó sem maður hjó með ísexi á „hvíldardögum“ og ekki var
hægt að bera vatn. Hvíldardagar, án göngu, voru auðvitað
engir hvíldardagar. Allur dagurinn fór í að hamast við að
höggva ís. Yfir mér sveimaði eitt sinn risastór hræfugl, kon-
dór, eflaust að bíða eftir að ég dræpist og maður varð dauð-
hræddur ef maður mætti manneskju einn með ísöxina í þess-
ari miklu hæð. Fólk verður oft hálfklikkað þarna og í eina
skiptið sem ég mætti einhverjum ein vissi ég ekki hvort við-
komandi myndi taka upp á því að ræna mig ísöxinni því fólk
getur tapað hlutum og verið illa statt hvað búnað varðar.
Sem betur fer hvarf hann. Ég get sagt það að við vorum að-
framkomin þegar við komum upp á toppinn og mér var næst-
um orðið sama – vildi bara komast niður. En við höfðum þó
haft fyrir því að bera pínulitla kampavínsflösku sem við skál-
uðum í.“ Þegar Halla og Harry komu niður höfðu þau dregist
aftur úr, John var kominn mun lengra og fjallalöggan var
farin að leita að þeim enda klukkan orðin meira en níu um
kvöldið. „Við nutum aðstoðar þeirra síðasta spölinn, þá vor-
um við búin að henda nærri öllu dótinu af okkur því við gát-
um ekki borið það, við vorum svo máttfarin. Höfðum skilið
mannbroddana okkar eftir og líka vatnsflösku, meira að segja
hún var of þung fyrir okkur. En við fengum líka high-five frá
öllum í búðunum, þetta þótti í ljósi veðurs og aðstæðna frem-
ur ótrúlegt.“
Við endum á nokkrum skemmtisögum úr ferðinni. Ekki var
hægt að pissa úti á nóttunni vegna kulda og fólk varð að gera
þarfir sínar í flösku, ofan í svefnpokanum. Höllu tókst að hella
úr flöskunni yfir svefnpokann og neyddist til að sofa í eigin
þvagi og fara ekki í bað í viku. Á leyfisskrifstofunni fyrir ferð-
ina voru tveir pokar afhentir – einn fyrir rusl og annar undir
saur. Ef göngufólk skilar ekki pokunum með saurnum að lok-
inni ferð liggja við því háar fjársektir. Klósettpappírinn, ef
einhver var til, þurfti að fara notaður í vasann. Halla segist
vera reynslunni ríkari eftir ferðina og segist taka undir það
sem margir segja; að fjallið breyti fólki. „Ég er til dæmis allt
í einu orðin ofsalega góð manneskja og rosalega hógvær,“
segir hún og skellihlær. „Annars vona ég bara að ég haldi
áfram að vera heppin. Ég var heppin í ferðinni og hef verið
heppin í starfi mínu úti síðasta árið. Nei, ég veit ekki með
áframhaldandi klifur. En Harry hefur þó skorað á mig að fara
næst á suðurpólinn. Hver veit. En nei, bíddu, ég má ekki
gleyma einu mikilvægu. Ég fór þessa ferð fyrir ömmu. Hún
lést fyrir ári, 93 ára, og hún var einstök manneskja sem hefði
pottþétt gert þetta sjálf enda var hún uppi um fjöll og firnindi
allt sitt líf.“
Halla Vilhjámsdóttir leikkona hvíldi sig á Íslandi um jólin eftir magnaða ferð í Argentínu og vann upp þúsundir hitaeininga.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Halla var fengin til að sitja fyrir á öllum myndum í glænýrri jóga-
bók sem Health & Fitness Magazine gefur út. Bókin fæst meðal
annars á amazon.com og Halla gaf móður sinni bókina í jólagjöf.
Loksins á toppnum, skálað fyrir ömmu Höllu.
Kærustuparið Harry og Halla. Harry er frá Kólumbíu og vinnur í
breska bankageiranum en þau eiga afar vel saman að sögn Höllu.
* Minn hæsti punktur ájörðinni fram að þessu erlíklega Öskjuhlíð. Enda þegar
kom að ferðinni varð mér ljóst
að ég hafði aldrei gert foreldrum
mínum verri hlut á ævinni.