Morgunblaðið - Sunnudagur - 06.01.2013, Blaðsíða 56

BÓK VIKUNNAR Þú afhjúpar mig, hin erótíska skáldsaga
Sylvíu Day, hefur selst í bílförmum víða um heim og nýtur
vinsælda hér á landi. Rómantík og gnægð af kynlífi.
Bækur
KOLBRÚN BERGÞÓRSDÓTTIR
kolbrun@mbl.is
Þegar mikill fjöldi góðra bóka kemurút svo að segja á sama tíma, eins oggerðist nú fyrir jólin, er hætt við að
einhverjar gæðabækur týnist. Vonandi á
það ekki við um Endatafl, ævisögu Bob-
bys Fischers eftir Frank Brady, því hún
á skilið að fara víða. Hér á landi er hún
gefin út í að-
gengilegri og
fremur ódýrri
kilju, þannig að
þeir sem eru bún-
ir að lesa inn-
bundnu jólabæk-
urnar sem þeir
fengu að gjöf
ættu að kaupa
Endatafl fyrir
sjálfa sig. Skák-
áhugamenn
munu líklega ekki
láta þessa bók framhjá sér fara en það er
engin nauðsyn að hafa lifandi áhuga á
skákíþróttinni til að njóta bókarinnar.
Maður þarf einungis að hafa áhuga á
mannlegu eðli. Og þessi bók færir lesand-
anum nóg umhugsunarefni um mannlega
bresti og snilligáfu.
Endatafl er ævisaga snillings sem allt
frá unga aldri var duttlungafullur og erf-
iður persónuleiki og eins og iðulega ger-
ist ágerðust gallar hans með árunum.
Fischer var maður sem gat gert vesen út
af öllu og var oft
óbærilegur í sam-
skiptum. Engin
takmörk voru fyrir
sjálfhverfu hans,
eins og bókin sýnir
greinilega. Einmitt
þess vegna er eitt
fyndnasta atriði
bókarinnar þegar
Fischer lýsir sjálf-
um sér í einka-
máladálki í dagblöðum þar sem hann
auglýsir eftir konu og segist vera lag-
legur maður með góðan persónuleika.
Ekkert var fjær lagi.
Endatafl bregður upp fremur sam-
úðarfullri mynd af ungum, afar hæfi-
leikamiklum og sérsinna unglingi sem
virðist ekki eiga mikla samleið með öðr-
um en nýtur sín til fulls við skákborðið.
Eftir því sem snillingurinn eldist og verð-
ur erfiðari reynir mjög á samúð lesand-
ans og undir lok bókar, þegar Fischer
fagnar árásinni á Tvíburaturnana og
bölvar gyðingum, er samúð lesandans
með honum á góðri leið með að gufa upp.
En þá er bókinni líka svo að segja lokið.
Þegar kemur síðan að dauða skáksnill-
ingsins er lesandinn líklegur til að fyr-
irgefa honum alla hans mörgu galla og
hafa skilning á því að geðheilsa þessa ein-
staka manns var ekki upp á sitt besta.
Hetja þessarar merkilegu ævisögu er
hinn drenglyndi Boris Spassky, rúss-
neski skákmaðurinn sem reyndist Fisch-
er alla tíð traustur vinur. Hann er geð-
þekkasta og elskulegasta persónan í
ævisögu sem er sneisafull af eftirminni-
legum atvikum og minnisstæðum per-
sónum.
Orðanna hljóðan
BRESTIR
OG SNILLI-
GÁFA
Boris Spasský, hinn
móralski sigurvegari.
Ástralski rithöfundurinn Hannah Kenthefur skrifað sögulega skáldsögu umlíf Agnesar Magnúsdóttur sem var
tekin af lífi árið 1830 fyrir morðið á Natan
Ketilssyni. Bókin, sem nefnist á ensku Buri-
al Rites, er fyrsta skáldsaga höfundarins og
kemur út í Ástralíu í maí næstkomandi, en
útgáfurétturinn hefur þegar verið seldur til
um 20 landa. Hér á landi kemur skáldsagan
út næsta haust hjá bókaforlaginu Lesbók.
Hannah, sem er 27 ára, dvaldist hér á
landi sautján ára gömul í eitt ár sem skipti-
nemi og hefur síðan komið hingað á tveggja
til þriggja ára fresti. „Ég verð alltaf að koma
aftur. Ég elska þetta land,“ segir hún. „Ég
hef ferðast mikið og komið til margra landa
þar sem ég kann vel við mig en þegar ég
kom til Íslands varð ég ástfangin af landinu.
Þegar ég var svo komin aftur til Ástralíu
fylltist ég heimþrá, rétt eins og Ísland væri
heimaland mitt. Hin sérkennilega fegurð í
landslaginu heillar mig og ég hrífst einnig af
fólkinu. Veðrið er svo alltaf áhugavert og hér
sé ég snjó sem ég sé aldrei í Ástralíu. Ísland
dregur mig að sér á einhvern hátt sem ég
get ekki útskýrt.“
Hvernig fékkstu áhuga á Agnesi?
„Þegar ég kom fyrst hingað sautján ára
gömul var ég á ferðalagi með Íslendingum
og við komum á stað þar sem voru hæðir og
hólar sem mér fundust sérstakir. Ég spurði
hvort þarna væru grafir. Nei, landslagið er
bara svona, var svarið, en þarna hinumegin
fór fram síðasta aftaka á Íslandi. Ég fylltist
samstundis áhuga og spurði hvað hefði gerst.
Þá var mér sögð sagan af Agnesi, Natan og
Friðriki. Á því ári sem ég var hér á landi
lærði ég íslensku og fór að spyrja fólk um
þessa gömlu sögu. Mér fannst athyglisvert
að Agnes var alltaf sett í bakgrunninn og af-
greidd sem vonda konan, en Natan og Frið-
rik voru í forgrunni. Enginn virtist hafa
áhuga á sögu Agnesar. Mig langaði hins veg-
ar til að vita meira um líf hennar. Þegar ég
fór að kanna það sem hafði verið skrifað um
hana sá ég að henni var lýst sem vondu kon-
unni, eins konar lafði Macbeth. Ekkert okkar
er algóð eða alvond manneskja heldur erum
við þarna einhvers staðar mitt á milli. Agnesi
var ekki lýst þannig.
Mig langaði til að skrifa sögu Agnesar og
gera hana mannlega, mótsagnakennda og
flókna eins og við öll erum. Og reyna líka að
útskýra af hverju greind kona eins og hún –
og heimildir segja hana hafa verið mjög
greinda – var viðriðin morðmál sem var
klaufalegt og illa ígrundað.
Í þessari bók er ég ekki að gera Agnesi
saklausa heldur útskýra hvernig uppeldi
hennar og tíðarandi sköpuðu aðstæður sem
útskýra af hverju hún brást við eins og hún
gerði.“
Liggur mikil rannsóknarvinna á bak við
þessa skáldsögu?
„Já, ég stundaði rannsóknir á Þjóð-
skjalasafninu og einnig á Stofnun Árna
Magnússonar. Ég var búin að skrifa heil-
mikið áður en þær rannsóknir hófust en þeg-
ar ég kom heim til Ástralíu skrifaði ég bók-
ina upp á nýtt. Rannsóknirnar tóku um það
bil tvö til þrjú ár og svo tóku við miklar
skriftir.“
Útgáfurétturinn hefur verið seldur til fjöl-
margra landa. Þú hlýtur að vera yfir þig
ánægð að fyrsta skáldsaga þín skuli fá slíkar
viðtökur.
„Ég er mjög heppin. Þetta er eins og
draumur, ég trúi því næstum ekki að þetta
hafi gerst. Bókin kemur fyrst út í Ástralíu,
síðan í Bretlandi, Bandaríkjunum og Kanada
og fleiri löndum, eins og Þýskalandi og
Frakklandi. Ég er ánægðust með að bókin
skuli koma út á Íslandi.
Líf mitt hefur breyst því nú á ég næga
peninga til að geta helgað mig skriftum en
það er nokkuð sem mig hefur dreymt um frá
því ég var barn.“
SKÁLDSAGA UM AGNESI MAGNÚSDÓTTUR HEFUR VERIÐ SELD TIL 20 LANDA
Mótsagnakennd Agnes
Hannah Kent: „Mig langaði til að skrifa sögu Agnesar og gera hana mannlega.“
Morgunblaðið/Styrmir Kári
HANNAH KENT HEFUR SKRIFAÐ
SÖGULEGA SKÁLDSÖGU UM LÍF
AGNESAR MAGNÚSDÓTTUR
Uppáhaldsrithöfundar mínar eru Hall-
dór Laxness og Ernest Hem-
ingway sem kunna að segja góðar
sögur sem halda manni. Þegar kemur
að uppáhaldsbókum þá er Íslands-
klukkan fremst í flokki núna og þar af
leiðandi er Jón Hreggviðsson uppá-
halds sögupersóna þessa stundina.
Ólafur Kárason er líka sögupersóna
sem er í uppáhaldi, en það er hins veg-
ar langt síðan ég las Heimsljós og ég
þarf að lesa hana aftur. Það varmikil
upplifun þegar ég las Hverjum klukk-
an glymur eftir Hemingay. Veisla í farangrinum er líka í uppá-
haldi, en hún gerist á skemmtilegu tímabili í París þar sem er mikill
kúltúr og ástríða fyrir mat og vínum. Ég hef svo einstaklega gaman af
að lesa Góða dátann Svejk og leita oft í hann. Ég er einnig hrifinn af
nýrri höfundum eins og Hallgrími Helgasyni, Einari Kárasyni og
Einari Má Guðmundssyni.
Ég les jafnt á ensku sem íslensku og hef verið að lesa John Irving,
sem má kannski segja að sé langlokuhöfundur sem skrifi mikið til um
sömu hlutina, eins og glímumenn og bjarnaat. Svo á ég til að lesa
nokkuð mikið um mannkynssögu og er núna að glugga í bækur um
sögu Bandaríkjanna.
Í UPPÁHALDI
SIGGI HALL
MATREIÐSLUMEISTARI
Siggi Hall er mikill áhugamaður um bókmenntir.
Morgunblaðið/KristinnErnest Hemingway er í miklu
uppáhaldi hjá Sigga Hall.
56 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 6.1. 2013