Morgunblaðið - 18.05.2013, Blaðsíða 22

SVIÐSLJÓS
Þórunn Kristjánsdóttir
thorunn@mbl.is
Orri, fjárhags- og mannauðskerfi rík-
isins, mætir þörfum stjórnvalda og
stjórnsýslu og virkni þess uppfyllir
kröfur ríkisins í meginatriðum. Þetta
er meginniðurstaða óháðrar, erlendr-
ar sérfræðiúttektar á Orra. Úttektin
var gerð á kerfinu vegna umræðu
sem spannst um kerfið síðastliðið
haust. Fjármála- og efnahagsráðu-
neytið stóð fyrir úttektinni.
Orri, fjárhags- og mannauðskerfi
ríkisins, er bakvinnslukerfi sem hefur
verið í notkun frá árinu 2001. Það ár
gekk ríkissjóður til samninga við
Skýrr hf., nú Advania, um kaup og
innleiðingu á Oracle eBusiness Suite
fyrir ríkissjóð og stofnanir í A-hluta. Í
Orra er einnig innkaupakerfi og verk-
bókhald.
Í skýrslunni, sem kom út á fimmtu-
daginn, kemur fram að ekkert bendi
til þess að betri útkoma hefði fengist
fyrir ríkið með því að nýta aðra lausn
en þá sem varð fyrir valinu árið 2001.
Kostnaður kerfisins sé innan eðli-
legra marka og ávinningur af kerfinu
geti réttlætt kostnaðinn. Þá hafi kerf-
ið þegar skapað verulegt virði fyrir
ríkið og stofnanir þess, segir þar enn-
fremur.
Fjármála- og efnahagsráðuneytið
fékk sænska ráðgjafann Knut Rexed
til að framkvæma úttektina. Knut
Rexed var aðstoðarráðherra í fjár-
málaráðuneyti Svía í ríkisstjórn Gör-
an Persson. Undanfarið hefur hann
unnið sem sjálfstæður ráðgjafi og
m.a. tekið að sér verkefni fyrir Al-
þjóðabankann, OECD og Evrópu-
sambandið.
Úttektin var margþætt og mat lagt
á gæði kerfisins. Þættirnir sem voru
mældir voru m.a. hversu vel það
hentaði íslenska ríkinu og stofnunum
þess, kostnaður við rekstur kerfisins
og fyrirkomulag upplýsingamála,
Fjallað er um eiginleika kerfisins,
öryggismál, aðlögunarhæfni og notk-
unarmöguleika.
Heildarkostnaður við Orra á ár-
unum 2001-2011 nam 5,9 milljörðum,
en þar af nam stofnkostnaður 1,5
milljörðum. Þetta kom fram í skýrslu
Ríkisendurskoðunar, sem kynnt var í
lok október 2012, um innleiðingu og
kostnað við Orra.
Ekkert bendir til þess að öryggi
kerfisins sé ábótavant á heildina litið,
samkvæmt úttektarskýrslunni. Hins
vegar kemur fram að bæta megi ör-
yggisþætti kerfisins engu að síður.
Kerfið sjálft sé öruggt. Veikleikar
öryggisins í kerfinu lúti að notendum
þess og aðgangi þeirra og aðgangs-
heimildum þeirra að kerfinu. Þessi
vandi er þó ekki talinn í hæsta flokki í
áhættumatinu. Hins vegar sé brýnt
að koma þessu í lag.
Brautryðjendastarf
Unnið var brautryðjendastarf og
þótti einstaklega djarft að setja sam-
an kerfi sem væri jafnt fjárhags-,
mannauðs og bakvinnslukerfi. Þetta
kemur fram, í einum hluta skýrsl-
unnar, þegar íslenska kerfið er borið
sama við önnur slík í sex öðrum lönd-
um.
Þau lönd voru: Austurríki, Belgía,
Danmörk, Finnland, Noregur og Sví-
þjóð.
Hins vegar var ekki hægt að bera
saman kostnaðinn við kerfin milli
landa bæði vegna þess að þau voru
ólík að gerð sem og að upplýsingar
um kostnaðinn við þau kerfi lágu ekki
alltaf fyrir. Niðurstaðan úr þessum
samanburði leiddi í ljós að engin ein
lausn hentaði best.
Orri ekki of dýr og hentar ríkinu
 Óháð úttekt á Orra, fjárhags- og mannauðskerfi ríkisins, sýnir að virkni þess sé fullnægjandi
 Engin ein lausn hentar best  Ekki hægt að bera kostnað kerfisins saman við önnur í nágrannalöndum
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Þing Rætt var um fjárhags- og mannauðskerfið á Alþingi og fjármála- og efnahagsráðuneytið lét gera óháða úttekt.
22 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 18. MAÍ 2013
Sjá sölustaði á istex.is
LOPI 32
„Eftir það sem á undan var gengið,
fagnaði maður því að faglegur og
óháður aðili væri fenginn til skoða
þetta. Niðurstaðan kemur mér ekki á
óvart. Hún staðfestir það sem við höf-
um alltaf sagt; að við erum með gott
kerfi, kostnaður eðlilegur en tilteknir
þættir nefndir sem vissulega megi og
þarf að bæta,“ sagði Gunnar H. Hall
fjársýslustjóri fjármálaráðuneytisins
um nýútkomna skýrslu um úttekt á
Orra, fjárhags- og mannauðskerfi rík-
isins.
Gunnar bendir á að kostir kerfisins
felist í því að allir séu innan kerfisins
til að ná hámarks ávinningi af kerfinu.
Það markar kerfinu einnig sérstöðu.
Framsækni og áræðni
„Skýrslan sýnir framsækni og
áræðni okkar þegar við réðumst í
þetta stóra verkefni, og það tókst.
Ólíkt mörgum öðrum sem einnig hafa
reynt að gera þessa sömu hluti,“ segir
Gunnar.
Næsta mál á dagskrá sé að fara of-
an í kjölinn á þeim atriðum, sem koma
fram í skýrslunni um að betur megi
fara. Það verður gert með styrkri
verkefnastjórn í samvinnu við fjár-
málaráðuneytið. „Nú höfum við í
höndum þétt kerfi sem að sjálfsögðu
þarf að bæta. Við tökum þessum
punktum alvarlega,“ segir Gunnar.
Atriðin sem Gunnar nefnir eru m.a.
fjórtán atriði sem sett eru fram í
skýrslunni um aðgerðir til framtíðar
fyrir stjórnvöld til að bæta kerfið.
Þar kemur m.a. skýrt fram að
skerpa þurfi á stefnumiðaðri stjórnun
á einstaka hlutum innan Orra. Kalla
þurfi eftir ábyrgðaraðilum á ein-
stökum kerfishlutum Orra. Þá þurfi
að vera vakandi yfir þróun upplýs-
ingakerfa svo þau mæti kröfum sem
gerðar eru til þeirra á hverjum tíma.
Spurður út í öryggi kerfisins og úr-
bætur í þeim efnum, segir Gunnar að
þeir séu fullmeðvitaðir um að ýmis-
legt megi gera betur í að efla kerfið.
Hann segir að þeir verði aldrei full-
komnir í öryggismálum frekar en aðr-
ir og menn geri sér grein fyrir því. Því
sé lögð rík áhersla á að efla og styrkja
kerfið.
Epli og appelsínur
„Við erum ánægðir að sjá mat
þessa aðila á því hvernig kerfið hefur
verið sett upp og hvernig það hefur
reynst. Einnig er litið til framtíðar í
stefnumálum af miklu raunsæi í til-
lögunum til úrbóta. Þetta á eftir að
auðvelda þá vinnu að þróa kerfið
áfram,“ segir Sveinn Arason ríkisend-
urskoðandi.
Í ljós kom að kostnaðurinn við Orra
hefði verið innan eðlilegra marka.
Ekki var hægt að bera saman kostn-
aðinn við svipuð kerfi í öðrum löndum.
„Það er alltaf eins og að bera saman
epli og appelsínur. Aðstæður eru sér-
stakar í hverju landi fyrir sig. Við er-
um t.d. 300 þúsund á móti milljóna-
þjóðum. Fyrirkomulagið hér til
samanburðar við hin löndin er um
margt ólíkt. Það er ekki verið að nota
kerfin með sama hætti, uppbyggingin
ólík, mismikið stýrt inn á stofnanir,
o.fl.,“ segir Sveinn.
Spurður út í öryggi kerfisins og
hvernig bregðast skuli við þeim þátt-
um sem þarf að bæta, segir Sveinn að
öryggið sé ásættanlegt. Það sé alltaf
þannig að bæta megi allt sem er notað
og það sé eins með öryggi og aðra
þætti, þeir séu aldrei niðurnjörvaðir.
Hann bendir á að kerfið sé eitt en ör-
yggi kerfisins sé annað. „Síðan er það
öryggi þeirra sem stýra aðgangi að
kerfinu. Þar getur losnað um ákveðna
þætti í örygginu. Það er ákvörðun
hvers forstöðumanns, hversu mikinn
aðgang starfsmenn hafa að kerfinu,
t.d. ef sami aðilinn getur bókað og
greitt, því þessi hlutverk samræmast
ekki. Ef sami aðilinn gegnir sama
hlutverkinu, þá er öryggi þeirrar
stofnunar orðið eitthvað minna. Þá
kemur til okkar kasta að taka mið af
því og taka á því,“ segir Sveinn og
áréttar að heilt yfir séu allir sem eiga
hlut að máli ánægðir með niðurstöðu
skýrslunnar.
„Staðfestir það sem við
höfum alltaf sagt“
 Þétt kerfi sem þarf að bæta, segir fjársýslustjóri
Gunnar H. Hall Sveinn Arason
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Arnarhvoll Niðurstaða úttektar kom fjársýslustjóra ekki á óvart.