Morgunblaðið - 23.08.2013, Side 19

FRÉTTASKÝRING
Sunna Sæmundsdóttir
sunnasaem@mbl.is
Meðferðarstarf á Litla-Hrauni hefur
átt stóran þátt í að draga úr fíkni-
efnaneyslu innan veggja fangels-
isins. Stöðugir biðlistar eru eftir að
komast í meðferð og grundvöllur er
fyrir fleiri plássum. Þetta segir Jón
Þór Kvaran, með-
ferðarfulltrúi á
Litla-Hrauni.
Hann segir að
með tilkomu með-
ferðargangsins
árið 2007 hafi
mikil viðhorfs-
breyting innan
fangahópsins átt
sér stað. „Fyrst
þegar gangurinn
var opnaður var þeim sem fóru í
meðferð svolítið strítt, reynt var að
gera lítið úr þessari ákvörðun hjá
mönnum. Í dag er meiri virðing bor-
in fyrir starfinu og þeim ein-
staklingum sem leggja sig fram við
að ná tökum á fíkn sinni.“
Stöðugir biðlistar eftir meðferð
Ellefu pláss eru á ganginum og
lágmarksdvöl er þrír mánuðir,
margir velja þó að vera allt upp að
níu mánuðum. Stöðugir biðlistar eru
eftir meðferðarplássi og segir Jón
Þór að á hverjum tíma séu allt að tólf
fangar á biðlista. „Við veitum þeim
sem bíða regluleg viðtöl og stuðning.
Það er ekki alltaf svo að sá sem
næstur er á biðlista sé næsti maður
inn. Við metum hversu vel hann er
að nýta þá þjónustu sem honum
býðst og hversu staðfastur hann er.
Sýni menn engan lit geta þeir lent í
því að bíða svolítið lengi,“ segir Jón
Þór. Þeir sem koma á meðferð-
arganginn eru oftast ekki djúpt
sokknir í neyslu, þar sem ein-
staklingur hefur oftast verið í fang-
elsi á biðlista áður en hann kemst á
annað borð í meðferð og almennt er
erfiðara að nálgast fíkniefni innan
fangelsisins. „Langflestir koma í
fangelsi vegna þess að þeir eru að
koma úr mikilli neyslu. Það fer alltaf
í gang ferli þegar menn koma nýir
inn, þ.e. afeitrunarferli í samstarfi
við lækna og hjúkrunarfræðinga þar
sem þeir eru trappaðir niður með
lyfjum. Þó menn séu ennþá í ein-
hverri neyslu er hún ekki jafn mikil
og þegar þeir koma inn.“
Jón Þór telur að efla mætti starf-
semina til muna og segir það galla að
reka meðferðargang innan lítils
fangelsis. „Þessir strákar þekkjast
allir eða tengjast í gegnum neyslu.
Það er erfitt að vera í meðferð en
þurfa að fara í útivist, íþróttir og
vinnu með öllum gömlu félögunum,
sem eru ekkert á því að verða edrú.
Þetta er erfitt umhverfi og hin full-
komna meðferð ætti að vera, eða í
það minnsta að halda áfram á öðrum
stað en inni á Litla Hrauni. Þar væri
hægt að undirbúa menn fyrir frekari
meðferð eða veita þeim betri stuðn-
ing út í lífið. Það er erfið staða að
koma úr meðferð, en eiga svo tvö til
þrjú ár eftir af afplánun.“
Úr meðferð í opið fangelsi
Nokkur hvati er fyrir fanga að
fara í meðferð og ná þannig tökum á
neyslu sinni, þar sem hann getur átt
möguleika á öðrum úrræðum, svo
sem á að komast í opið fangelsi.
Ferlið í gegnum afplánunarkerfið
fyrir fanga er yfirleitt: Fangelsið á
Litla-Hrauni, opið fangelsi að Sogni,
þar sem að hámarki er hægt að vera
í tvö ár, áfangaheimilið Vernd, þá
rafrænt eftirlit og að lokum reynslu-
lausn. Góður árangur á meðferð-
arganginum getur flýtt fyrir ferð
fangans í gegnum kerfið. „Það er
alltaf horft til þess þegar menn sýna
góða hegðun, eru edrú eða í skóla
eða vinnu. Það er einnig forsenda
fyrir því að fá að fara í meðferð að
fangi sé annað hvort í skóla eða
vinnu og þetta helst því í hendur.
Þetta eru eintaklingarnir sem eru
valdir fyrir opið fangelsi og þangað
liggur leiðin fyrir marga þá sem
standa sig vel í meðferðinni.“
Erfitt að fara úr meðferð í fangelsi
 Viðhorfsbreyting meðal fanga á Litla-Hrauni  Biðlistar eftir meðferð  Auðveldara að komast
í opið fangelsi eftir meðferð  Þyrfti að aðskilja meðferðina frá fangelsinu segir meðferðarfulltrúi
Morgunblaðið/Ómar
Meðferðargangur Ellefu pláss eru á meðferðarganginum, en allt að tólf manns eru á biðlista á hverjum tíma.
Jón Þór
Kvaran
Hlutfall fanga í
neyslu innan
fangelsis
2007 2009 2011
35%
25%
13%
Heimild: Niðustöður rannsóknar Boga Ragnarssonar,
doktorsnema í félagsfræði við HÍ
FRÉTTIR 19Innlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 23. ÁGÚST 2013
„Þetta er ákveðin gulrót fyrir fanga, ef þeir halda sér
edrú komast þeir í betri aðstæður,“ segir Helgi Gunn-
laugsson, sérfræðingur í afbrotafræðum. Hann telur
að minnkandi neyslu megi rekja til jákvæðrar hvatn-
ingar og þess að ekki sé einungis horft til agavið-
urlaga sem lausnar. „Forsenda betrunar fyrir þessa
menn er að ná þeim edrú. Það er mjög mikilvægt að
vinna að því og þessi nýju úrræði eru að skila ein-
hverju.“ Þá telur hann að í meðferðinni þurfi að vinna
með föngunum á markvissari hátt að áætlun, um
hvað taki við eftir afplánun, svo þeir festist ekki aftur
í sama fari.
Meðferð er forsenda betrunar
FANGAR KOMAST Í BETRI AÐSTÆÐUR EF ÞEIR HALDAST EDRÚ
Helgi
Gunnlaugsson
Þyrla Landhelgisgæslunnar TF-
LIF sótti í gær sjómann um borð í
fiskiskipið Grundfirðing sem statt
var 40 sjómílur norðvestur af
Straumnesi. Maðurinn brenndist á
sjóðandi heitu vatni en ekki liggur
að öðru leyti fyrir hvernig slysið
varð eða hversu alvarlega slas-
aður maðurinn er, samkvæmt upp-
lýsingum frá Gæslunni.
Maðurinn var hífður um borð í
þyrluna og fluttur á Landspít-
alann í Fossvogi þar sem þyrlan
lenti skömmu fyrir klukkan fimm
síðdegis. Þyrlan hafði ekki fyrr
lent með slasaða sjómanninn en
annað útkall barst vegna ferða-
manns með brjóstverk sem stadd-
ur var á Fimmvörðuhálsi. Fór
þyrlan samstundis á Reykjavík-
urflugvöll til eldsneytistöku og
var síðan haldið á Fimmvörðuháls
og lent við skálann kl. 17:58 þar
sem sjúklingurinn var færður um
borð. Þyrlan lenti svo við flugskýli
Gæslunnar kl. 18:53 þar sem
sjúkrabíll beið og flutti manninn á
sjúkrahús.
Ljósmynd/Landhelgisgæslan
Grundfirðingur Þyrlan TF-LIF hífði upp slasaðan mann úr fiskiskipinu
Þyrla sótti sjómann
með brunasár
 TF-LIF fór í tvö útköll í röð í gær
Fundur í Þjóðarbókhlöðunni kl. 16–18 föstudaginn 23. ágúst 2013
Dr. Mart Nutt, þingmaður frá Eistlandi:
„Eistland. Smáþjóð undir oki erlends valds“
Dr. Pawel Ukielski, forstöðumaður safnsins um uppreisnina í Varsjá 1944:
„Undir oki nasista og kommúnista“
Jafnframt verður opnuð ljósmyndasýning í Þjóðarbókhlöðunni um
„Heimskommúnismann og Ísland“
Evrópuþingið hefur gert 23. ágúst að minningardegi fórnarlamba alræðis í Evrópu,
nasisma og kommúnisma
40 ár eru í ár liðin frá útkomu bókarinnar Eistland. Smáþjóð undir oki erlends valds eftir
Andres Küng, sem Davíð Oddsson þýddi
Að fundinum standa Þjóðarbókhlaðan, Alþjóðamálastofnun Háskóla Íslands, Rann-
sóknarsetur um nýsköpun og hagvöxt, RNH, og Varðberg
Þáttur í samstarfsverkefni AECR og RNH um „Evrópu fórnarlambanna“. Eftir fyrirlestrana
og opnun sýningarinnar verður móttaka í Þjóðarbókhlöðunni í boði RNH
Allir velkomnir
ÖRLÖG PÓLLANDS OG EISTLANDS