Morgunblaðið - Sunnudagur - 23.11.2014, Qupperneq 52

Viðtal
52 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23.11. 2014
H
efurðu veitt því at-
hygli hvað fólk
breytist þegar það
tekur sæti á Al-
þingi? Við það eitt
að koma inn í Alþingishúsið. Það er
eins og allir setji upp grímu og byrji
að tala öðruvísi en þeir gerðu áður
en þeir komu þangað inn. Fólk er
stífara, þvingaðra og ekki það sjálft.
Það þarf enginn að segja mér að
þingmenn hegði sér svona utan
þingsalarins.“
Þetta segir Vagna Sólveig Vagns-
dóttir, alþýðulistakona á Þingeyri,
en hún hefur þungar áhyggjur af
ástandinu á löggjafarsamkundu
þjóðarinnar. Vagna Sólveig er ekki í
vafa um hvað veldur þessu, það sé
einfaldlega ekki góður andi í Alþing-
ishúsinu við Austurvöll.
Margir útvarpshlustendur kann-
ast við Vögnu Sólveigu en hún hefur
hringt í Næturvaktina á Rás 2 um
hverja helgi í meira en tvo áratugi
og það var fyrst og fremst baráttu
hennar að þakka að þátturinn var
reistur upp frá dauðum síðastliðið
sumar.
„Ég veit ekki hvað veldur því en
Alþingishúsið er sýkt. Þar er eitt-
hvað á reiki. Það sést best á því að
menn geta ekki breytt sínum hugs-
unarhætti inni í þessu húsi,“ heldur
hún áfram.
„Það er rólegt hjá mér á daginn
hérna fyrir vestan, ég hef lítið ann-
að fyrir stafni en að prjóna og þá er
ágætt að horfa á útsendingar frá Al-
þingi. Ég næ reyndar ekki Alþing-
isrásinni en get horft á þingfundi
þangað til auglýst dagskrá hefst í
Ríkissjónvarpinu. Og ég sé að eitt-
hvað amar að. Ég þarf eiginlega að
fara að drífa mig suður á þingpalla,
ég hef aldrei komið í Alþingishúsið.
Ég myndi skynja þetta undir eins.
Ég finn um leið og ég kem í hús
hvort andinn þar er góður eða ill-
ur.“
Vögnu Sólveigu þykir réttast að
rýma húsið og flytja þingið annað.
„Auðvitað er þetta fallegt hús með
mikla sögu en alþingismenn verða
að fá vinnufrið og það fá þeir ekki
þarna. Það hlýtur að mega finna
annað hús, eða reisa nýtt. Það
myndi margborga sig, stærstu
ákvarðanir sem varða þjóðina eru
nú einu sinni teknar á Alþingi og
þingheimur verður að geta hugsað
skýrt. Það er ekki lítið í húfi.“
Hunda-Munda strauk
henni um vanga
Vagna Sólveig gerði sér ung grein
fyrir því að hún skynjar hluti sem
eru handan þessa heims. Hvað sú
ágæta gáfa kallast er í hennar huga
aukaatriði en „ætli megi ekki segja
að ég sé skyggn“.
Um tvítugt lá hún á spítala á
Þingeyri, vegna nýrnaveiki. Seint um
kvöld vaknaði hún upp við að kaldri
hendi var strokið yfir vanga hennar.
Þegar hún sneri sér við sá hún
ókunnuga konu yfirgefa sjúkrastof-
una. Vagna Sólveig undraðist þetta
og staulaðist fram til að kanna hver
væri þarna á ferðinni. Hélt jafnvel að
einhver sjúklingur væri að ganga í
svefni. Frammi fann hún bara hjúkr-
unarkonuna sofandi í vaktherbergi
sínu og fullyrti hún að engin önnur
manneskja væri í húsinu. Vögnu Sól-
veigu var brugðið og gat ekki hugsað
sér að sofa á sömu stofu um nóttina,
lét flytja sig yfir á aðra. Daginn eftir
greindi hún lækninum frá atburðum
næturinnar og lýsti konunni sem
strokið hafði henni um vanga. Kom
lýsingin heim og saman við svo-
nefnda Hunda-Mundu, konu sem
hafði sálast í sama rúmi á spítal-
anum allmörgum árum áður.
Vagna Sólveig sá Hunda-Mundu
aldrei í lifanda lífi. Hafði ekki einu
sinni heyrt hennar getið. Eigi að
síður gat hún lýst henni af ná-
kvæmni.
Hún hefur einnig fundið fyrir
óþægilegri návist í kvenfélagshúsinu
á Þingeyri og kemur helst ekki
þangað inn – og alls ekki upp á efri
hæðina. „Ég reyndi einu sinni að
fara upp stigann en hreinlega gat
það ekki. Það var eins og kippt væri
í mig. Ég veit ekki hvað er þarna
uppi en það er eitthvað.“
Móri hélt í kúna
Einu sinni var Vagna Sólveig í fjósi
með systur sinni, Dóru, sem búsett
var í Hvammi í Dýrafirði. Dóra var
að reyna að mjólka en kýrin lét
ólundarlega og sletti klaufunum í
allar áttir. Kunn er sagan af
Hvamms-Móra, draugi fimmtán ára
gamals drengs sem sagður er vera
á sveimi á bænum, og þegar glíman
gerðist Dóru hvimleið mælti hún
geðvonskulega: „Það vildi ég að hel-
vítið hann Móri héldi fyrir mig í
kúna!“ Það var eins og við manninn
mælt, kýrin róaðist og Dóra gat
mjólkað hana í mestu makindum.
Vagna Sólveig horfði upp á þetta en
systurnar ræddu atvikið aldrei sín á
milli.
Alls átti Vagna Sólveig þrettán
systkini og eru sex þeirra á lífi.
Þrátt fyrir þetta trúir Vagna Sól-
veig ekki á drauga, aðeins á fólk
sem hefur yfirgefið þennan heim og
hægt er að finna fyrir. „Það er erf-
itt að lýsa þessu með orðum. Maður
finnur fyrir návist af einhverju tagi
– að maður er ekki einn. Samt sér
maður engan og getur ekki tekið á
neinum. Það er eins og maður sé að
troða einhverjum um tær.“
Spurð hvort hún finni fyrir
hræðslu við aðstæður sem þessar
svarar Vagna Sólveig neitandi. „Ég
er ekki hrædd við þetta en dreg
mig samt í hlé. Finn að ég er ekki
velkomin.“
Pabbi stóð við orð sín
Ekki kemur á óvart að Vagna Sól-
veig trúir á líf eftir dauðann. „Ég er
jafn sannfærð um það og ég er að
tala við þig,“ segir hún ákveðin.
Tveir menn hafa tekið af öll tví-
mæli, faðir hennar og eiginmaður.
„Við pabbi ræddum þetta töluvert
og sammæltumst um að það okkar
sem færi á undan myndi láta hitt
vita hvort það væri líf eftir dauðann
eður ei,“ útskýrir hún.
„Fólk er bara að flytja þegar það deyr. Við þurfum að fara
að horfa öðrum augum á dauðann, það er algjör óþarfi að
óttast hann. Alltént geri ég það ekki. Sumir segja að það
sé vegna þess að ég er orðin gömul. Þetta tvennt fer þó
alls ekki alltaf saman, fjölmargt gamalt fólk er logandi
hrætt við dauðann,“ segir Vagna Sólveig Vagnsdóttir.
Ljósmynd/Halldór Sveinbjörnsson
Eitthvað á reiki í Alþingishúsinu
VAGNA SÓLVEIG VAGNSDÓTTIR, ALÞÝÐULISTAKONA Á ÞINGEYRI, VILL LÁTA RÝMA ALÞINGISHÚSIÐ. EITTHVAÐ SÉ ÞAR Á REIKI SEM
HAFI VOND ÁHRIF Á STÖRF ÞINGSINS. SJÁLF SKYNJAR HÚN HLUTI SEM ERU HANDAN ÞESSA HEIMS, TRÚIR Á LÍF EFTIR DAUÐANN
OG ER SANNFÆRÐ UM AÐ DÓTTURSONUR SINN SÉ SONUR HENNAR ENDURFÆDDUR.
Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is
Það er ekki bara andinn í Alþingishúsinu sem er
íþyngjandi fyrir þingheim, að áliti Vögnu Sólveigar.
Utanaðkomandi áreiti er heldur ekki til þess fallið
að örva menn til góðra verka.
„Þá er ég að tala um fjölmiðla, einkum ljósvaka-
miðlana, ég sé blöðin svo sjaldan. Þeir hamast á
þessu aumingja fólki sem er alveg örugglega að
reyna að gera sitt besta. Það fær engan vinnufrið.
Ný ríkisstjórn er ekki fyrr tekin við völdum en byrj-
að er að níða af henni skóinn. Finna allt að henni og
kýla hana niður.“
Hún veltir fyrir sér hvers vegna fréttamenn þurfi
að vera svona aðgangsharðir við viðmælendur sína.
Nefnir sem dæmi Kastljósviðtalið við Sigmund Dav-
íð Gunnlaugsson forsætisráðherra kvöldið sem
skuldaniðurfellingin var kynnt. „Hann fékk ekki einu
sinn tóm til að svara spurningum fréttamannsins.
Hvað þá meira. Hvað gengur mönnum eiginlega til?
Vilja þeir að Sigmundur Davíð segi af sér í miðjum
klíðum? Mín tillaga er sú að ríkisstjórnin og þingið
allt sé látið í friði meðan það vinnur að erfiðum mál-
um. Það næst engin samstaða í þinginu meðan svona
er talað um fólkið sem þar vinnur. Ég sárvorkenni
þessu fólki og skil vel að fjölmargt hæfileikaríkt fólk
hugsi sig um tvisvar áður en það býður sig fram til
þings.“
Það eru ekki bara stjórnmálamennirnir sjálfir.
Vagna Sólveig kennir líka í brjósti um fjölskyldur
þeirra. „Hvernig heldurðu til dæmis að fjölskyldu
Gísla Freys Valdórssonar hafi liðið meðan saumað
var að honum í Kastljósinu? Maðurinn var búinn að
játa sekt sína, þurfti virkilega að taka svona harka-
lega á honum?“
Vagna Sólveig segir alþýðu manna líka mega taka
þetta til sín. Umburðarlyndi okkar gagnvart stjórn-
málamönnum sé ekki alltaf nægilega mikið. „Sjáðu
bara fólkið sem er að væla á Austurvelli. Já, ég segi
væla. Hvað gengur því til? Á sama tíma og verið er
að lækka skuldir heimilanna. Það er ekki rétt að
koma svona fram.“
Spurð hvort við séum ef til vill of dómhörð sem
þjóð svarar Vagna Sólveig játandi. „Við erum of mik-
ið fyrir að bíta náungann í bakið. Láttu mig þekkja
það. Hér á Þingeyri, í þessu litla samfélagi, er hver
höndin upp á móti annarri. Væri ekki nær að snúa
saman bökum?“
Of mikið fyrir að bíta
náungann í bakið
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson forsætisráðherra.
Morgunblaðið/Ómar