Hrund - 01.12.1967, Blaðsíða 21

Við höfum brugði^t.
Við verðum að treysta á maðurnar.
. . en auðvitað vissi maður það, sem mestu
máli skiptir, þegar maður kom í 4. bekk.
Þekkingarleysið skapar bara vandrteði og
vitleysu.
Magdalena: Það er mórallinn hjá fólkinu.
að öllum að heiman eða öllum sof-
andi.
Gunnlaugur: Eg er nú ekki sam-
þykkur því, sem þið segið, að öllu
leyti. Eg er auðvitað oft úti á kvöldin,
en ekki í slæmum félagsskap. Þeir
krakkar, sem ég umgengst eru það
skynsamir, að þeir vita, hvað þeir
mega leyfa sér að ganga langt.
Blaðamaður: Getur það haft áhrif,
að mæður vinni mikið úti og eru að
heiman allan daginn? Er ekki hætta
á því, að börnin séu einmana heima
og leiti að félagsskap utan heimilis-
ins?
Jón: Það eru nú kvöldin,
sem eru hættulegust.
Hólmfríður: Það skiptir mestu máli
að fórna börnunum kvöldunum og
reyna þá að gera eitthvað fyrir þau,
halda þeim heima við.
Dóróthea: Það er bara svo erf-
itt að halda börnum heima, því að
þau vilja'félagsskap við sitt hæfi, þau
vilja vera með jafnöldrum sínum. Þar
sem eitt barn á þessum aldri er heima,
er eiginlega ómögulegt fvrir foreldra
að hafa ofan af fyrir því.
Jón: Og þá eru það þessi
eiiífu „partý“. Þau eru hættan. Hvað
er eiginlega gert í þessum „partýum ?“
Gunnlaugur: Það er misjafnt. 1 mín-
um hópi eru aldrei viðhöfð kynmök.
Við hittumst bara og ræðum um
allt milli himins og jarðar.
Blaðamaður: En þegar það er nú
orðin meginregla að fara í partý eftir
böll og bíó, er þá ekki erfitt að ætla
sér að banna það allt í einu. Þarf ekki
mikið þrek til þess að berjast á móti
straumnum?
Jón: Vissulega, en við verð-
um samt að gera þær kröfur til for-
eldranna.
Blaðamaður: En segðu okkur nú,
Gunnlaugur, fannst þér þú hafa gagn
af heimsókn læknisins í skólann í
fyrra, eða gleymdist allt jafnóðum
sem hann sagði?
Gunnlaugur: Eg mundi segja að við
hefðum öll haft mikið gagn af því.
Blaðamaður: Og mundir þú kjósa,
að læknir eða foreldri fræddi þig um
þessi mál?
Gunnlaugur: Það fer alveg eftir því,
hvernig foreldra maður á. Persónu-
lega mundi ég heldur vilja, að ein-
hver óviðkomandi segði mér það.
Maður er feimnari við foreldra sína.
Enda fékk ég aldrei neina fræðslu
heima hjá mér.
Dóróthea: Ég hugsa, að drengir
standi þarna jafnvel enn verr að vígi
en stúlkur.
Blaöamaður: En er þá ekki óhætt að
fara fram á, að skólarnir taki þetta
mál á dagskrá?
Jón: Ég hef áður sagt, að
ég telji góða handleiðslu mikilvæg-
asta, og hver getur veitt handleiðslu
nema foreldrar?
Magdalena: Ég held að það sé nú
enginn einstakur aðili, heldur komi
þar til umhverflð yfirleitt.
Jón: Maður býr nú lengi að
því, sem úr föðurhúsum kemur. Við
verðum að trúa því.
Hólmfríður: Stundum eru stúlkur
svo fáfróðar um þetta, að þær vita
ekki fyrr en þær eru orðnar ófrískar.
Og það er einmitt það, sem við ber-
um fyrir brjósti. Það eru oft þær
saklausustu, sem fara verst út úr
slíku.
Jón: Eigum viðþáaðleggja
til, að þrettán ára stúlkur verði
fræddar um það, hvernig þær geti
hættulaust lifað með manni? Eigum
við að gera ráð fyrir að löngunin til
samlífs og eftirlátssemi sé vöknuð?
Blaðamaður: Það er nú einu sinni
svo, að um leið og konan verður
kynþroska, er hún í rauninni reiðu-
búin að geta af sér barn. En þjóð-
félagið krefst þess, að hún haldi
aftur af sér enn um nokkurra ára
skeið.
Jón: Þjóðfélagið já, en eig-
um við ekki að gera ráð fyrir, að líka
sé eitthvað til, sem heitir siðgæði?
Dóróthea: Þjóðfélagiðskaparsið-
gæðið.
Hólmfríður: Haldið þið þá, að
þekkingin örvi stúlkurnar til að fara
að sofa hjá?
Magdalena: Nei, það held ég ekki.
Mér finnst það heldur ekki aðalatrið-
ið, hvort þær eigi barn. Það er bara
afleiðing af því að sofa hjá. Mér
finnst skipta mestu, hvort stúlkan
hefur vit á að varðveita eitthvað af
sjálfri sér, þar til hún hefur náð meiri
þroska. Það er það, sem þær vita ekki
— allt hitt vita þær út í æsar.
Blaðamaður: Er þá ekki virðingar-
leysi fyrir sjálfum sér stór þáttur í
þessari upplausn?
Jón: Jú, við höfum lifað ó-
skaplega byltingu og bylting gengur
aldrei hljóðalaust yfir. Þetta er allt
annað þjóðfélag núna en fyrir tuttugu
til þrjátíu árum. Okkar kynslóð hefur
brugðizt. Hún hefur ekki kunnað að
standa að breyttum háttum og efla
sjálfsvirðingu einstaklingsins.
Blaðamaður: Þegar við tölum um
siðgæðið, eins og það var hér áður,
að stúlkur fóru ekki að vera með
mönnum kornungar o.s.frv. — var
það þá af hreinni siðgæðisvitund eða
einskærri hræðslu við að eiga barn?
Það rýrði gildi stúlku að vera með
manni fyrir giftingu — menn vildu
fá hreina mey, og þá var alltaf sú
hætta fyrir hendi að eignast barn. Það
rýrði gildi hennar sem verðandi hús-
móðir. Svo er tæpast lengur. Við
vitum, að konur hafa alltaf miðað að
því að selja sig dýrt, enda þótt ástin
hafi tíðum gripið þarna inn í og rugl-
að allar áætlanir.
Jón: Ja — þar kemur nú eitt
atriði. Höfum við ekki alveg gleymt
ástinni?
Blaðamaður: Er börnum og ungl-
ingum innrætt nægijega að dýrka ást-
ina?
Jón: Sannleikurinnersá, að
velferðarríkið er að gera lífið svo leið-
inlegt. Það er séð fyrir einstaklingnum
frá vöggu til grafar. Það vantar eitt-
hvað spennandi í lífið. Ef það á að
fara að fræða unga fólkið um allt
þetta, er þá ekki verið að leggja á það
áherzlu hvað allt sé einskis virði og
hversdagslegt?
Blaðamaður: Nema það sé einmitt
verið að kenna því, að lífið sé ein-
hvers virði, og manni beri að fara vel
með það.
Jón: Já, lífið — en lífið
byggist ekki allt á ,,sexi“.
21