Skessuhorn - 19.12.2007, Qupperneq 38

38 MIÐVIKUDAGUR 19. DESEMBER
Kveðj ur úr hér aði
Þau lýsa feg urst,
er lækk ar sól,
í bláma heiði
mín bernsku jól.
Er hneig að jól um,
mitt hjarta brann.
Í dá semd nýrri
hver dag ur rann.
Þannig hefst ljóð ið Jól eft ir Stef­
án frá Hvíta dal í Dala sýslu (f. 1887,
d. 1933). Jól nú tíma barna eru gjör­
ó lík bernsku jól um skálds ins í lok
19. ald ar. Þeg ar Stef án var dreng ur
voru Ís lend ing ar ein fá tæk asta þjóð
Evr ópu, sem hafði þurft að þola
margs kon ar harð ræði. Í dag erum
við ein rík asta og tækni væddasta
þjóð heims, ,,í fremstu röð“ á þá
mæli kvarða sem not að ir eru til að
meta lífs kjör og hag sæld þjóða.
Engu að síð ur má af ljóði Stef­
áns sjá, að gildi jól anna hef ur ekki
breyst. Þrátt fyr ir allsnægt ir og
jafn vel óhóf, sem sum ir telja að ein­
kenni okk ar tíma ­ í þess um heims­
hluta a.m.k. ­ er það enn svo að jól­
in hafa sér staka merk ingu í hug­
um okk ar flestra. Bernska og jól
eru tengd ó rjúf an leg um bönd um
og full orðn ir verða börn í hjarta
sínu þeg ar jól eru nærri. Minn ing­
ar um jól greip ast í huga fólks frá
unga aldri, um fram aðra við burði
og upp lif un, enda verð ur þá allt
með öðr um brag ­ eins og heim­
ur inn hinkri´ að eins við, haldi niðrí
sér and an´ um stund, seg ir í jóla­
texta Ó lafs Gauks. Boð skap ur jól­
anna, kennd ur við kær leika og frið,
ger ir þetta að verk um.
Bernskuminn ing ar Grund firð­
inga á miðj um aldri og þar um bil
eru tengd ar snjó, mikl um snjó!
Sleða ferð ir, skíða brun og skauta­
ferð ir á Steina tjörn inni ­ sem nú
er horf in. Ó telj andi fjöldi snjó húsa
sem bú inn var til án mik ill ar fyr­
ir hafn ar með því að moka sig inní
stór efl is snjó skafla sem nóg var af!
Ætti að bregða sér milli byggð­
ar laga, þurfti að stíla á til fallandi
snjó mokst urs daga. Sam göng ur og
vega þjón usta hafa batn að stór lega,
en meira á ber andi eru þó breyt­
ing ar á veðri og tíð ar fari. Það sem
haml ar ferða lög um í dag er ekki
ó færð vegna snjóa og hálku eins og
áður, held ur miklu frek ar storm­
viðri á helstu um ferð ar leið um. Í þá
daga var reynd ar ekki jafn mik ið um
kaup stað ar ferð ir og nú. Jóla gjaf­
ir og aðr ar nauð synj ar voru keypt­
ar í Kaup fé lag inu eða hjá Versl un­
ar fé lag inu Grund, nú eða bún ar til
heima. Jóla trés skemmt an ir voru
haldn ar í sam komu hús inu, þar sem
safn ast var sam an og dans að í kring­
um stærð ar jóla tré. Í minn ing unni
var sam komu hús ið mik il höll, en
samt var þetta áður en hús ið var
stækk að um helm ing ­ og þyk ir ekki
sér lega stórt í dag. Skemmti leg ustu
skóla minn ing arn ar eru líka frá jól­
um, en þar þurfti að sjálf sögðu að
und ir búa há tíð ljóss og frið ar. Jóla­
póst kass ar og músa stig ar voru á
verk efna list an um og litlu jól in með
sín um út klipptu kreppapp írs dúk­
um og kerta ljósi hafa enn í dag yfir
sér æv in týra ljóma. Á fram litlu jól í
skól um lands ins, takk fyr ir!
Lið ið sum ar var eitt hið besta
sem við Grund firð ing ar höf um átt
lengi, sól ríkt og hlýtt. Snæ fells nes­
ið í heild var helsta veð ur para dís
lands ins, eins og mik ill fjöldi ferða­
manna vitn aði um. Nið ur skurð­
ur þorskafla heim ilda var á fall fyr­
ir okk ur eins og fleiri sjáv ar byggð­
ir. Þó á hrif anna sé að lík ind um far­
ið að gæta, á þó enn eft ir að koma í
ljós hve mik il þau verða og hversu
heima mönn um mun takast að vinna
gegn þeim. Það er ekki eðli Grund­
firð inga að leggja árar í bát, held ur
bíta þeir á jaxl inn og berj ast; kaupa
við bót ar kvóta og reyna á ann an
hátt að vinna sér í hag. Hafn sæk­
in starf semi er í upp sveiflu, mynd­
ar legt frysti hót el og salt skemma
risu á ár inu og fleira er í far vatn­
inu. Grund ar fjarð ar bær hóf vinnu
við stefnu mót un í ferða þjón ustu
og Sögu mið stöð in hyggst ráð ast í
stofn un Sagna mið stöðv ar Ís lands.
Árið verð ur okk ur Grund firð ing um
minn is stætt sem síld ar ár ið mikla ­
eða fyrsta, í röð margra fleiri, hver
veit? Á hafn ir allra helstu síld veiði­
skipa lands ins hafa ver ið ná grann ar
okk ar hér á firð in um í marg ar vik­
ur og mund að næt ur sín ar jafn vel
uppí harða landi, ung um sem öldn­
um á horf end um til á nægju.
Boð skap ur og gildi jól anna er
mönn un um kær kom ið. Erj ur og
ann ríki fá breyttra daga víkja, a.m.k.
um stund, vegna þess að boð skap­
ur inn snert ir fólk. Ósk andi væri að
mann kyn nyti frið ar, gleði og fyr­
ir gefn ing ar víð ar og oft ar, því svo
sann ar lega er þörf in fyr ir hendi.
Hung ur, stríð og marg vís leg mann­
leg nið ur læg ing væru þá kannski
ó þekkt fyr ir bæri?
Vest lend ing um öll um eru send ar
inni leg ar jóla kveðj ur.
Björg Á gústs dótt ir
Í jóla lagi sem Ei rík ur Hauks son
söng þeg ar ég var ung ur dreng­
ur sagði hann orð rétt: „Ég vildi
að alla daga væru jól.“ Í þess ari
kveðju minni vil ég gera orð Ei ríks
að mín um og velta því fyr ir mér
hvern ig líf ið væri ef það væru í raun
jól allt árið, hvort það væri nokk­
uð alslæmt. Nú glott ir ef laust ein­
hver og hugs ar sér hvað full orðn­
ir karl menn geta nú ver ið barna leg­
ir. En í mín um huga er þetta alls
ekk ert barna legt, en vissu lega þarf
mað ur að setja sig í viss ar stell ing­
ar, opna hug ann og líta á mál ið frá
nýrri hlið.
Það fyrsta sem við þurf um að
gera er að skafa af all ar þær um búð­
ir og glys sem við vefj um utan um
þessa miklu há tíð á hverju ári. Tök­
um nið ur skreyt ing arn ar, hend um
út jóla gjöf un um, leggj um greiðslu­
kort un um og gleym um stress inu.
Hvað stend ur þá eft ir? Við skul um
skoða dæmi:
Upp er runn inn 6. mars og eins
og aðra daga eru jól in geng in í
garð. Lít il fjöl skylda ger ir sér glað­
an dag, að þessu sinni á þriðju degi.
Börn in tvö geta ekki beð ið, þau eru
svo spennt. Þau vita að pabbi kem­
ur snemma heim úr vinn unni í dag.
Hús ið er tand ur hreint, enda all ir
bún ir að leggja sitt af mörk um við
að þrífa, taka til og ganga vel um. Í
þess ari fjöl skyldu hjálp ast nefni lega
all ir að við und ir búa jól in.
Mamma er líka svo lít ið spennt.
Hvað skyldi hún fá í jóla gjöf frá
pabba í dag? Pabbi kem ur heim
og börn in ráða sér ekki fyr ir kæti.
Pabbi bros ir blítt til mömmu og
það gleð ur hana mjög. Það var
einmitt það sem hana lang aði að fá
í jóla gjöf. Litlu börn in sýna mynd­
ir sem þau hafa teikn að og for eldr­
arn ir báð ir gefa sér tíma til að skoða
þær og hrósa börn un um fyr ir verk­
in.
En nú er kom inn tími á að gera
jóla mál tíð ina klára, í dag eru það
svið. Pabbi og mamma hjálp ast að
við að elda og börn in hjálpa til við
að leggja á borð. All ir sitja svo sam­
an og borða mat inn, eins og alltaf
er gert á jól um. Yfir matn um ræða
þau sam an í ró og næði, all ir eru há­
tíð leg ir og líð ur vel. Hver kann ast
ekki við það? Eft ir mat inn hjálp ast
svo all ir að við að ganga frá. Það
geng ur hratt og vel, enda eru marg­
ir ætt ingj ar að koma í heim sókn. Á
Jól alla daga?
jól um er það nefni lega venj an á
þessu heim ili að öll fjöl skyld an hitt­
ist, það til heyr ir bara. Dyra bjall an
hring ir og börn in hlaupa til dyra
og hús ið fyllist af glað leg um hlátri.
Enn ein full kom in jól.
Þessi stutta saga sýn ir í raun það
sem Ei rík ur Hauks son átti við þeg­
ar hann sagð ist vilja jól alla daga.
Alla vega skil ég hann svona. Hvað
eru jól in í raun ann að en hvers­
dags leg ir hlut ir færð ir í glæsi leg­
an bún ing? Mun ur inn er kannski
sá að alltof sjald an gef um við okk­
ur tíma til þess ara hvers dags legu
hluta, nema á jól un um. Við eig um
að gleðja hvort ann að allt árið, við
eig um að gefa okk ur tíma fyr ir fjöl­
skyldu og vini. Það finnst mér alla­
vega.
Gleði leg jól, alla daga.
Örn Arn ar son
Jóla kveðja úr
Grund ar firði