Læknablaðið - 15.12.2003, Blaðsíða 67

S M A S J A I N
• leiða til dauða
• eru lífshættulegar
• valda varanlegum skaða eða langvar-
andi fötlun
• leiða til innlagnar á sjúkrahús
• eru nýjar áður óþekktar aukaverkan-
ir eða milliverkanir
• þegar tíðni þeirra virðist aukast eða
þær verða alvarlegri
Tilkynna skal allar aukaverkanir þeirra
lyfja sem sérstaklega er verið að fylgjast
með, það er þeim lyfjum sem hafa verið
skemur á markaði en fimm ár. Tilkynna skal
aukaverkun þó aðeins leiki grunur á að hún
tengist lyfinu. Lyfjastofnun birtir á heima-
síðu sinni lista yfir ný lyf sem hafa komið á
markað síðustu fimm árin www.lyfjastofn-
un.is Þar er einnig að finna eyðublað til að
tilkynna aukaverkun.
Tafla 1. Aukaverkanatilkynningar á íslandi
Áriö 2002 Áriö 2003 fram til 1.11.
Fjöldi aukaverkana- tilkynninga t heild 17 15
Tilkynningar vegna nýrra lyfja 4 5
Alvarlegar aukaverkanir 8 3
Á árinu 2003 hafa borist 15 tilkynningar
og var þriðjungur vegna nýrra lyfja, það er
fimm tilkynningar vegna fjögurra nýrra lyfja,
tvær tilkynningar vegna rófecoxíb (Vioxx)
og vegna esómeprazól (Nexium), glatiram-
er (Copaxon) og fimmgilda bóluefnisins
Pentavac. Á síðasta ári bárust 17 lilkynn-
ingar vegna lyfja, þar af fjórar vegna þriggja
nýrra lyfja, tvær vegna inflixímab (Remi-
cade) og sitt hvor vegna tíbólón (Livial) og
zípraídon (Zeldox).
Hvernig standa íslenskir
heilbrigöisstarfsmenn sig?
Aukaverkanatilkynningar í Noregi eru um
1300 á ári, í Svíþjóð 3200 og Danmörku um
1500, sem er um ein tilkynning á 3000-3500
íbúa á ári. Tilkynningafjöldi á íslandi er ein
tilkynning á 17.000 íbúa ári. Það er misjafnt
hversu vel gengur að fá heilbrigðisstéttir að
tilkynna aukaverkanir í löndunum á evr-
ópska efnahagssvæðinu. Norðurlöndin standa
sig yfirleitt vel í samanburði við hin Evr-
ópulöndin nema Island sem sker sig úr
hópnum í þessu tilviki.
Hverjir eiga að tilkynna?
Þeir sem eiga að tilkynna aukaverkanir eru
heilbrigðisstarfsfólk. Danir hafa áhuga á að
bæta aukaverkanatilkynningar hjá sér þrátt
fyrir að þeir fái um 1500 tilkynningar á ári
og hafa því frá í sumar ákveðið að taka við
tilkynningúm sem berast beint frá sjúkling-
um. Hin EES-löndin munu fylgjast grannt
með þessu og ef vel tekst til er líklegt að
slíkar tilkynningar verði teknar upp í fleiri
löndum.
Ekkert er nýtt undir sólinni
Úr grein Óskars Þ. Þórðarsonar: Reglur um
lyfjagreiðslur sjúkrasamlaga. Læknablaðið
1951; 35: 26-31. Höfundur fjallar um reglur
sem Tryggingastofnun ríkisins hefur nýverið
gefið út. Hann lýkurgrein sinni með eftirfar-
andi:
Tilgangurinn með þessum nýju reglum er
fyrst og fremst sá, að draga úr lyfjakostnaði
sjúkrasamlaganna, en hann hefir stóraukizt
á undanförnum árum. Ber margt til þess,
verðhækkun á hráefnum til lyfjagerðar, ný
þýðingarmikil lyf, en dýr, og svo lyfjanotk-
unin, sem sjúkrasamlögin hafa stöðugt am-
azt við, bæði hér á landi og annars staðar.
Lyfjanotkunin er viðkvæmt mál, einkum
þegar á það er litið frá sjónarmiði lækna og
sjúklinga. Allir starfandi læknar þekkja
lyfjahungur fólksins og vita hverjar afleið-
ingar það hefir fyrir þeirra veraldlegu vel-
ferð ef þeir taka upp á því að gefa góð ráð í
stað lyfja, þegar þeirra er ekki brýn þörf.
Eins og oft hefir verið minnzt á áður, eink-
um rétt fyrir kosningar, þá búum við íslend-
ingar við svo léleg sjúkrahússkilyrði, að
okkur er til mikillar vansæmdar. Allur sá
fjöldi, sem fær ónóga læknisþjónustu vegna
sjúkrahússkortsins, leitar til heimilislækn-
Var Grettir ofvirkur
með athyglisbrest?
Á vefsvæði einu þar sem hagyrðingar
landsins skemmta sér við að kveðast
á birtist ekki alls fyrir löngu athyglis-
verð kenning um ástæðuna fyrir ógæfu
Grettis Ásmundssonar. Höfundur
limrunnar er góðkunnur hagyrðingur
úr læknastétt, Hjálmar Freysteinsson
heilsugæslulæknir á Akureyri.
Limran er svohljóðandi:
Ungur var Grettir með gort
við glímur og hverskonar sport.
Hann var ólmhuga og ör,
hann var útlægur gjör.
Það var alltfyrir rítalínskort.
anna í von um að fá hjálp. Er þá skiljanlegt,
að læknirinn freistist til þess að skrifa eitt
vitaminreceptið í viðbót - ut aliqui fiat. Þó
margt megi um lyfjanotkunina segja, þá er
það íslenzkum læknum til lofs, að hún er
sízt meiri hér á landi en hjá nágrannaþjóð-
um okkar, sem hafa samskonar heilbrigð-
islöggjöf og við, en stórum betri sjúkrahús-
kost. En þrátt fyrir þetta, þá hygg ég að
læknar hefðu gott af því að hugleiða, hvort
ekki sé hægt að komast af með bæði færri
og ódýrari lyf, án þess að meginregla lækn-
isstarfsins sé með því brotin, en hún er: Vel-
ferð sjúklinganna er öllu æðri.
Læknablaðið 2003/89 983