Læknablaðið - 15.02.2004, Qupperneq 58

UMRÆÐA & FRÉTTIR / LÆKN ADAGAR
Læknadagar lukkuðust listavel
- Fjölbreytt dagskrá í heila viku laðaði að sér hundruð lækna og endurómaði í fjölmiðlum
Umrœður voru ofl líflegar í
kaffihléum, ekki síður en í
fundarsölunum.
Lœknablaðið var í fyrsta
sinn með kynningu á
Lœknadögum - en ekki
það síðasta.
Þröstur
Haraldsson
Árleg endurmenntunarvika íslenskra lækna - Lækna-
dagar - tekur stöðugum framförum, það fer ekki
milli mála. Þessir janúardagar hafa fest sig í sessi sem
hápunktur í félagslífi lækna og dagskráin verður þétt-
ari og fjölbreyttari með hverju árinu. Að þessu sinni
var bryddað upp á þeirri nýjung að halda síðdeg-
isfundi milli kl. 16 og 19 sem mæltust vel fyrir þótt
sumir væru að vísu orðnir heldur framlágir eftir stífa
fundarsetu frá kl. 9 um morguninn.
Setning Læknadaga var einn af þessum síðdegis-
fundum og þar hélt Sigurður Guðmundsson land-
læknir erindi sem hann nefndi Vonir og væntingar.
Þar fór hann yfir sviðið og velti vöngum yfir stöðu
heilbrigðismála í upphafi árs. Hann kom víða við og
reifaði meðal annars þnskiptingu heilbrigðisþjónust-
unnar þar sem heilsugæsla og heimilislæknar veita
grunnþjónustu, sérfræðingar og landshlutasjúkrahús
mynda annað stigið og deildaskipt sjúkrahús (les:
Landspítalinn) þriðja stigið. Landlæknir hefur sett
fram hugmyndir um að nokkur landshlutasjúkrahús
verði efld svo þau geti þjónað stærri svæðum og veitt
alla almenna þjónustu en auk þess tekið að sér sér-
hæfðari verkefni, ekki síst á sviði lýðheilsu, sam-
kvæmt þjónustusamningum. Sem dæmi um svona
stofnun nefndi hann Fjórðungssjúkrahúsið á Akur-
eyri sem hann telur að eigi að geta sinnt 30-40.000
íbúum Norður- og Austurlands.
Að sjálfsögðu ræddi Sigurður einnig vanda Land-
spítalans og sagði brýnt að samkomulag tækist milli
fjárveitingavaldsins og spítalans. „Skilyrði þess er að
spítalanum sé mörkuð skýr stefna: hverjum á hann að
sinna, hvar, hvenær og hvers vegna.“ Hann lagði
áherslu á að rannsóknir og kennsla eigi að vera „skil-
yrðislaus hlutverk“ spítalans og bætti því við að „ef
við viljum annað verður það að koma fram“. Menn
ættu ekki að einblína á niðurskurð á spítalanum held-
ur yrði að huga að umhverfi hans, efla heilsugæslu og
fjölga hjúkrunarrýmum á höfuðborgarsvæðinu svo
spítalinn geti sinnt því sem hann á að gera en sé ekki
upptekinn af því að sinna grunnþjónustu.
Nýir vágestir og gamlir
Eins og vaninn er á Læknadögum sannast þar hið
fornkveðna að læknum er ekkert mannlegt óviðkom-
andi. Það sást best á dagskránni því málþing og erindi
sem þar voru flutt fjölluðu unr allt nrilli himins og
jarðar. Allt frá innviðum mannsraddarinnar yfir í
fuglaflensu og hagvöxt. Tíðindamaður Læknablaðs-
ins sótti eins og áður helst þau málþing sem ekki
gerðu miklar kröfur til klínískrar þekkingar og setti
fyrst kúrsinn á smitsjúkdóma.
Þar var fjallað um nýja og gamla fjandmenn
mannkyns, sýkla, veirur og pestir sem maður hélt að
sumar hverjar heyrðu sögunni til en lifa enn góðu lífi
hér og þar um heiminn. Svo eru alltaf að koma til ný
afbrigði sem taka ekki mark á mótvægisaðgerðum
mannsins. Karl G. Kristinsson smitsjúkdómalæknir á
sýklafræðideild Landspítalans greindi meðal annars
frá því að nýjar og fjölónæmar bakteríur breiðist ört
út á sjúkrahúsum Vesturlanda þessi misserin. Helsta
ástæða þess er talin vera ótæpileg notkun sýklalyfja.
Úr henni hefur heldur dregið og hefur það haft
merkjanleg áhrif á baráttuna gegn sýklunum.
Á hinn bóginn hefur á allra síðustu árum orðið vart
við verulega fjölgun svonefndra MÓSA-tilfella sem
fátt bítur á annað en dýr og kröftug lyf á borð við
Vankomýsin. Þessum tilfellum fór að fjölga ört á
breskum sjúkrahúsum snemma á síðasta áratug og
hefur það verið rakið til niðurskurðar og aukins vinnu-
álags í breska heilbrigðiskerfinu. Á undanförnum
tveimur til þremur árum hefur sama þróun verið að
gerast á Norðurlöndum og Island er þar ekki undan-
skilið. Afleiðingin af þessum tilfellum eru þær að lyfja-
kostnaður margfaldast, spítalalegur sjúklinga lengjast
og æ oftar verður að grípa til þess að loka deildum eða
setja fólk í einangrun. Það gæti því reynst dýrkeyptur
sparnaður að skera niður á sjúkrahúsum.
Fuglar og aðrir flensuvaldar
Aðrir fyrirlesarar á þessu málþingi fjölluðu um til-
raunir mannskepnunnar til að breyta sýklum og eit-
urefnum ýmiss konar í vopn sem nota má á vígvellin-
um. Ólafur Steingrímsson fræddi viðstadda um þessi
„vopna fátæka mannsins“ eins og þau hafa verið köll-
uð vegna þess að þau eru ódýr í framleiðslu og ein-
föld í notkun. Tegundir vopnanna eru fjölmargar,
ekki síst efnavopnanna, en af sýklavopnum nefndi
hann einkum þijú til sögunnar: stóru bólu, svarta
dauða og miltisbrand.
Þótt flestum þyki nóg um að vita af þessum vopn-
unt þá er það huggun harmi gegn að flestir veigra sér
154 Læknablaðið 2004/90