Læknablaðið - 15.03.2005, Síða 22

FRÆÐIGREINAR / AUGNLÆKNINGAR
Síðkomnir fylgikvillar:
Velþekktur síðbúinn fylgikvilli makúlugatsaðgerða
er skýmyndun í augasteini (cataract). Meðferð
skýmyndunar í augasteini er augasteinaskipti
og því þarf að taka tillit til þess hvort skipt hafi
verið um augastein þegar sjónbati eftir makúlu-
gatsaðgerð er metinn. í rannsókninni var skipt
um augastein í samtals 12 augum af 29. í fjórum
augum var búið að skipta um augastein áður en
makúlugatsaðgerðin var gerð, var því sjón fyrir og
eftir makúlugatsaðgerðina (pre- og post-op sjón)
mæld eftir augasteinaskiptin, og hjá tveimur þeirra
batnaði sjónin um >2 línur (50%).
I átta augum var skipt um augastein eftir að mak-
úlugatsaðgerðin var gerð og því var sjón fyrir aðgerð
(pre-op sjón) mæld áður en skipt var um augastein,
en sú sjón sem var mæld eftir makúlugatsaðgerð
(post-op sjón) var mæld eftir að skipt hafði verið
um augastein einnig. Hjá fjórum af þessum augum
batnaði sjón um tvær línur eða meira (50%).
Umræða
I rannsókninni kom í ljós að í heildina var anatóm-
ískur árangur (það er að gat grói) 79%. Þetta er
heldur betri árangur en í rannsóknum birtum 1993
og 1997 þar sem var sýnt fram á 69-73% (3, 24),
en nýrri rannsóknir hafa sýnt fram á enn betri
árangur eða 88-95% (20-22). Sjón batnaði um tvær
línur eða meira hjá 38% augna sem er lakara en
þegar borið er saman við erlendar rannsóknir þar
sem sjónbati var 72-92% en munurinn kann að
stafa af því að í þeim rannsóknum var algengara
að sjúklingar færu í augasteinaskipti um leið og
makúlugatsaðgerðin var gerð (20,21).
I tveimur augum versnaði sjón um tvær línur
eða meira og var það annars vegar sjúklingur sem
fór úr 0,4 í 0,2 og makúlugatið greri ekki, og hins
vegar sjúklingur sem fór úr 0,2 í fingurtalningu en
sá sjúklingur fékk sjónhimnulos eftir makúlugats-
aðgerðina þar sem makúla var af og þurfti tvær
aðgerðir til að festa hana niður. í því tilfelli greri
gatið í makúlu, en sjónversnun má að öllum líkind-
um rekja til sjónhimnuloss.
111 tilfellum batnaði sjón um tvær línur eða
meira. í öllum tilfellum greri makúlugatið og virð-
ist því vera mikilvægt að gat grói til að sjón batni.
Mjög svipuð tíðni var á gróanda á gati hvort
sem notaðar voru blóðflögur eða Indocyanide
Green, eða 83,3% á móti 75%. Aftur á móti virtist
vera tilhneiging til að sjónbati væri meiri í blóð-
flöguhóp en í Indocyanide Green hóp, því í blóð-
flöguhóp batnaði sjón um s2 línur í sex af tólf
sjúklingum (50%) en í Indocyanide Green batnaði
sjón einungis hjá einum sjúkling af átta (13%) en
þessi munur var ekki marktækur (p=0,211).
Ekki var tekið tillit til þess hvort að beyglusjón
batnaði eða ekki, en það er vitað að það er til mik-
illa bóta fyrir sjúklinginn þegar tekst að laga hana
þó svo að sjón batni ekki samkvæmt mælingum á
Snellenspjaldi. Astæðan fyrir því að ekki var tekið
tillit til bata á beyglusjón var hve illa það var skráð,
það er hvort hún hafi verið til staðar fyrir aðgerð
og síðan hvort hún hafi batnað.
Það kom töluvert á óvart í þessari rannsókn að
fjarlæging himnu á yfirborði sjónu og/eða mem-
brana limitans interna virðist skipta litlu máli í
bæði sjónbata og gatgróanda samanber töflu II.
Þetta er í ósamræmi við nýlegar rannsóknir þar
sem sýnt er fram á að fjarlæging á yfirborðshimnu
og/eða membrana limitans interna sé til bóta (21,
22). Hins vegar eru aðrar rannsóknir sem hvorki
sýna fram á meiri sjónbata né að gat grói betur þó
svo að himna sé fjarlægð (20, 26).
Á undanförnum misserum hafa nokkrar rann-
sóknir leitt að því líkur að Indocyanide Green
kunni að hafa eiturhrif á sjónhimnu (20-22) og
getur það skýrt að einhverju leyti þennan mun sem
var á sjónbata hjá blóðflöguhópi annars vegar og
hjá Indocyanide Green hóp hins vegar.
Önnur skýring gæti einnig verið sú að Indo-
cyanide Green var notað meira í seinni hluta rann-
sóknartímabilsins og því var styttri tími sem þeim
sjúklingum var fylgt eftir. Makúlugatsaðgerðir á
Islandi hafa einungis verið gerðar síðustu átta ár og
enn sem komið er er sjúklingahópurinn lítill. Það
er þó ljóst að skurðaðgerð við makúlugati er góður
kostur hvort sem tekið er tillit til anatómísks bata
eða sjónbata. Einnig er vel þekkt að makúlugats-
aðgerðir laga oft á tíðum beyglusjón sem í mörgum
tilfellum er jafnvel meira truflandi en sjónminnk-
unin sem slík. Ekki fékkst svar við spurningunni
um hvort viðbótarmeðferð bæti árangur aðgerða
hér á landi þar sem munur milli meðferðarhópa
var ekki marktækur.
Heimildir
1. Knapp H. Uber isolierte zerreissungen der aderhaut in folge von
traumen auf dem augapfel. Arch Aug Ohrenheilk 1869; 1:6.
2. Wendel RT, Patel AC, Kelly NE, Salzano TC, Wells JW, Novack
GD. Vitreous surgery for macular holes. Ophthalmology 1993;
100:1671-6.
3. Gass JD. Idiopathic senile macular hole: Its early stages and
pathogenesis. Arch Ophthalmol 1988; 106: 629-39.
4. Johnson RN, Gass JD. Idiopathic macular holes: Observations,
stages of formation, and implications for surgical intervention.
Ophthalmology 1988; 95: 917-24.
5. Morgan CM, Schatz H. Idiopathic macular holes. Am J
Ophthalmol 1985; 99: 437-44.
6. Quillen DA, Blodi BA. Clinical Retina. AMA press 2002.
7. Bidwell AE, Jampol LM, Goldberg ME Macular holes and
excellent visual acuity. Case report. Arch Ophthalmol 1988;
106:1350-1.
8. Kelly NE, Wendel RT. Vitreous surgery for idiopathic macular
holes. Results of a pilot study. Arch Ophthalmol 1991; 109:654 9.
9. Smiddy WE, Glaser BM, Thompson JT, Sjaarda RN, Flynn
HW Jr, Hanham A, et al. Transforming growth factor-beta
2 significantly enhances the ability to flatten the rim of sub-
retinal fluid surrounding macular holes. Preliminary anatomic
246 Læknablaðið 2005/91