Læknablaðið - 15.03.2005, Qupperneq 45

ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA / ÁGRIP ERINDA
styðja þessar niðurstöður því núverandi flokkunarkerfi nýrna-
æxla. Lífshorfur þessara sjúklinga eru þegar til lengri tíma er
litið mjög góðar og brottnám alls nýrans því sennilega of mikil
meðferð, að minnsta kosti í þeim tilvikum þar sem um lítil æxli
er að ræða. Á hinn bóginn er erfitt með nútímaaðferðum að
fá fram nákvæma vefjagreiningu á rauðkirningaæxli áður en
aðgerð er framkvæmd og greining því oftast gerð eftir að búið
er að fjarlægja æxlið.
E 27 Áhrif vasopressíns á blóðflæði í lifur og brisi í sýkla-
sóttarlosti
Gísli H. Sigurðsson1 Vladimir Krejci2 Luzius Hiltebrand3
'Svæfinga- og gjörgæsludeild, Landspítala og læknadeild HÍ, 2Svæfinga- og
gjörgæsludeild, Inselspital Háskólasjúkrahús í Bern, Sviss, 3Svæfingadeild,
Washington University, St Louis, USA
gislihs@landspitali.is
Inngangur: Vasopressín er stundum notað hjá sjúklingum í
sýklasóttar (septísku) losti sem ekki svara adrenalíni eða nor-
adrenalíni. f>að er þekkt að þéttni VI viðtaka er mikil á iðra
(splanchnicus) svæðinu enda var lyfið lengi notað til að stöðva
blæðingar frá meltingarvegi. Vasopressín tengist VI viðtökun-
um mjög sterkum böndum sem eru óháðir súrefnisþurrð í við-
komandi vef. Þetta veldur öflugri æðaherpingu sem getur leitt
til dreps í vefjum. Áhrif vasopressíns á blóðflæði í lifur og brisi
hafa ekki verið könnuð áður, en sá var einmitt tilgangur þessarar
rannsóknar.
Aðferðir: Sextán svín voru svæfð og lögð í öndunarvél. Sýkla-
sóttarlost var framkallað með saur í kviðarholi. Hópur V (n=8)
fékk vasopressín og hópur S (n=8) lyfleysu. Eftir fjögurra
klukkustunda sýklasótt var báðum hópunum gefinn vökvi í æð
til þess að hækka miðbláæðaþrýsting upp í eðlileg gildi á 60 mín-
útum. Síðan fékk hópur V vasopressín 0,06 U/kg/mín en S fékk
lyfleysu. Blóðþrýstingur, hjartaútfall, blóðflæði í portabláæð
og lifrarslagæð voru mæld stöðugt í þrjár klukkustundir á eftir.
Jafnframt var smáæðablóðflæði í lifur og brisi mælt með laser
Doppler flæðimæli (LDF).
Niðurstöður: Blóðþrýstingur hækkaði um 20 mmHg en hjartaút-
fall lækkaði um 30% í hópnum sem fékk vasopressín en báðir
þættir héldust óbreyttir í ómeðhöndlaða hópnum. Blóðflæði í
portabláæð minnkaði um helming hjá þeim sem fengu vasopress-
ín miðað við fjórðungs minnkun hjá hinum (p<0,01). í lifrar-
slagæð tvöfaldaðist blóðflæðið hjá þeim sem fengu vasopressín
meðan það var 20% minnkun í viðmiðunarhópnum (p<0,01).
Smáæðablóðflæði í brisi minnkaði mun meira í vasopressín
hópnum en í viðmiðunarhópnum (p<0,01).
Ályktanir: Vasopressín hækkar blóðþrýsting en dregur úr hjarta-
útfalli og blóðflæði í brisi. Minnkun á porta blóðflæði jafnaðist
upp að hluta vegna aukningar á blóðflæði í lifrarslagæð þannig
að smáæðablóðflæði í lifur minnkaði lítíð meira en í viðmiðun-
arhópnum. Tónómetrískar mælingar bentu til súrefnisþurrðar
í smáþörmum. Þessar niðurstöður benda til að æðaherping af
völdum vasopressíns geti verið varasöm og ætti því að nota lyfið
af mikilli varkárni þar til klínískar rannsóknir hafa verið gerðar.
E 28 Aðgerðir við sáraristilbólgu (colitis ulcerosa) á Land-
spítala á árunum 1980-2004
Hannes Jón Lárusson', Tryggvi B. Stefánsson', Tómas Jónsson1, Sigurður
Björnsson2
‘Skurðlækningadeild, 2meltingarsjúkdómadeild Landspítala
hannesl@landspitaii.is
Inngangur: Sáraristilbólga er langvinnur sjúkdómur í ristli.
Aðalmeðferð er lyfjameðferð. Eina lækningin er að fjarlægja
alla ristilslímhúð með brottnámi á ristli og endaþarmi (BRE).
Það er aukin áhætta á ristilkrabbameini hjá sjúklingum sem
hafa haft sjúkdóminn í meira en 10 ár. Samkvæmt íslenskum
rannsóknum hefur nýgengi sáraristilbólgu aukist úr 2,8/100
þús í 16,9 á árunum 1950 til 1990. Farið var að gera BRE
með smágirnisraufun (SR) fyrir meira en 50 árum og hefur
skurðlæknismeðferð sjúkdómsins ekkert breyst síðan þá. Allar
breytingar á aðgerðum hafa miðað að því að forða sjúklingum
frá því að fá SR. Seinni ár hefur sjúklingum staðið til boða að fá
innri garnapoka (J-poka) sem eru tengdir í endaþarmsop í stað
SR. Tilgangur rannsóknarinnar er að athuga fjölda sjúklinga
sem farið hafa í ristilnám vegna sáraristilbólgu frá 1980-2004,
tegund aðgerða og árangur þeirra.
Efniviður og aðferðir: Upplýsingar fengust úr sjúkraskrám sjúk-
linga með greiningarnúmerið K51.x sem leituðu á Landspítala
(BSP, LSP og LDK) á tímabilinu 1980-2004 og fóru í aðgerð á
ristli. Alls fengu 392 sjúklingar greininguna K51.x á tímabilinu.
Af þeim fara 99 sjúklingar í ristilnám, (BRE+SR 17, BRE+J-
poki 4, brottnám á ristli (BR)+SR 60, BR+Ileorectal anastomos-
is 11), 1980-1984:3,1985-1989:9,1990-1994:21,1995-2000:37 og
2000-2004:27. Ekki fengust upplýsingar um aðgerðir hjá tveimur
sjúklingum. 28 garnapokaaðgerðir hafa verið gerðar, einungis
tvær fyrir 1995.
Ályktanir: Brottnám ristils vegna sáraristilbólgu hefur á rann-
sóknartímanum aukist meir en sem nemur aukningu í fólks-
fjölda á tímabilinu og er í samræmi við rannsóknir á nýgengi
meðal íslendinga á sama tíma. Fyrir árið 1995 voru flestir með-
höndlaðir með BRE+SR en eftir þann tíma eru flestir meðhöndl-
aðir með BRE+J-poka og tengingu niður í endaþarmsop.
E 29 Verkjameðferð eftir gerviliðaaðgerð á hné
Girish Hirlekar. Sigurður E. Sigurðsson, Helga Kristín Magnúsdóttir, Jón
Steingrímsson
Svæfinga- og gjörgæsludeild Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri
girish@fsa.is
Inngangur: Verkir eftir gerviliðaaðgerð eru oft miklir og ýmsar
aðferðir eru notaðar til að lina þær. Þar á meðal má nefna mið-
taugadeyfingar, svo sem utanbastsdeyfingar, mænuvökvadeyfing-
ar með staðdeyfilyfjum og sterkum verkjalyfjum (opiöt), auk
hefðbundinnar verkjameðferðar með töflum, stflum og lyfjum
í æð. Hægt er að nota sídreypi og jafnvel sjúklingastýrða verkja-
meðferð (PCA). Á FSA höfum við notað úttaugadeyfingar í
nokkur ár til verkjastillingar. Síðustu tvö ár hafa sjúklingar feng-
ið lærtaugadeyfingu (N.Femoralis) með legg auk deyfingar á
settaug (N.Ischiaticus) með einum skammti.
Læknablaðið 2005/91 269