Læknablaðið - 15.03.2005, Síða 58

UMRÆÐA & FRÉTTIR / LÆKNABLAÐIÐ 90 ÁRA
Karl Andersen í ritstjórn
blaðsins frá 2000, Einar
Stefánsson í ritstjórn
1991-1996, Sigurður Guð-
mundsson í ritstjórn 1987-
1995, Árni Kristinsson,
Guðmundur Þorgeirsson
í ritstjórn 1983-1990 og
Gunnar Sigurðsson í
ritstjórn 1995-2000.
Örn Bjarnason lék á als
oddi.
gagn á Læknaþingi sem haldið var það ár. Þar
birtust siðareglur dönsku, bresku og bandarísku
læknasamtakanna, auk Helsinki-yfirlýsingarinnar
og fleiri alþjóðlegra yfirlýsinga um siðamál
lækna. Fyrirmyndin að þessum fylgiritum var
reyndar fengin frá Læknanemanum en þetta varð
kærkominn vettvangur fyrir ýmislegt sem nauð-
synlegt var að birta þótt það væri ekki í formi
fræðigreina, til dæmis ágrip af læknaráðstefnum og
efni frá læknaþingum.
Jóhannes: Svo voru gefin út ýmis sérrit um ein-
staka menn.
Birna: Já og um stofnanir, til dæmis Borgar-
spítalann og Landakot.
Jóhannes: Mörg þessara fylgirita voru mitt á
milli þess að vera fræðigreinar og almennar blaða-
greinar.
Málgagn og/eða fræðirit?
Hvert var hlutverk blaðsins á þessum tíma?
Örn: Læknablaðið var og er fyrst og fremst
málgagn læknasamtakanna. Eigendur þess eru
LÍ og LR og forystumenn þeirra skrifa oft leiðara
blaðsins. Stjórnir félaganna vissu að ritstjórnin
þurfti að búa við fullkomið frelsi. Á okkur hvíldi
hins vegar sú skylda að gera ekkert sem gæti skað-
að félögin. Blaðið er opið fyrir gagnrýni, svo fremi
hún sé málefnaleg. Það er líka vettvangur fyrir
lækna til að birta efni fyrir íslenska lækna.
Vilhjálmur: Mér finnst gaman að heyra að þegar
þið komuð að blaðinu hafi hlaðist upp efni sem
þurfti að koma út. Þetta var fræðilegt efni og það
hefur verið aðall blaðsins að birta slíkt efni þótt
það hafi einnig verið málgagn félaganna. Þetta
birtist í skiptingu blaðsins. Ég held þó að ástæðan
fyrir langlífi blaðsins sé þetta fræðilega efni sem
læknar fundu hjá sér hvöt til að tjá sig um og birta
í blaðinu. Það er rauði þráðurinn í útgáfusögunni
og samnefnari stéttarinnar hvað sem líður kjara-
átökum og skærum milli manna og hópa.
Birna: Mér finnst tvennt vera mikilvægustu
stoðir Læknablaðsins. Önnur er sú að halda uppi
læknisfræðilegri umræðu á íslensku. Ef það er ekki
gert þá verður engin læknisfræði hér á landi því
hún verður að eiga sér stoð í slíkri umræðu. Hin
stoðin er uppeldishlutverk blaðsins, bæði gagnvart
læknum og læknanemum sem þurfa að fylgjast
með umræðu um læknisfræði á íslensku og læra að
tjá sig um þau vísindi sem þeir eru að tileinka sér á
því máli sem þeir þekkja best.
Jóhannes: Ég held að á fyrstu áratugum blaðsins
hafi það verið býsna þýðingarmikið málgagn innan
læknahópsins. Menn skrifuðust á bæði félagslega og
fræðilega. Nú er þetta líka mikilvægt málgagn því
þar setja menn fram ýmsar hugmyndir og skoðanir
sem aðrir fjölmiðlar vitna óspart í. Það á ekki síst við
um heilbrigðispólitíska umræðu sem er í blaðinu.
Vilhjálmur: í upphafi hefur hlutverk blaðsins
verið að miðla þekkingu milli lækna. Sú mynd hef-
ur náttúrlega breyst mikið því læknar eru mennt-
aðir í útlöndum, þeir tileinka sér fræðin á öðrum
tungumálum og lesa erlend læknablöð. Lækna-
blaðið á því í samkeppni við önnur blöð og hún
hefur harðnað ansi mikið. Samt gengur blaðið vel.
Ritrýni er ekki ritskoðun
Hvernig hafa samskiptin við eigendurna gengið?
Var oft andað niður í hálsmálið á þér Örn?
Örn: Nei. Við gættum þess að vera réttlát gagn-
vart öllum höfundum. Reglurnar voru Ijósar og
menn fóru eftir þeim. Blaðið var hlutlaust gagn-
vart félögunum og þau gagnvart okkur vegna þess
að þau vissu að ritstjórnin var í okkar höndum en
ekki þeirra.
Vilhjálmur: Blaðið var og er vettvangur skoð-
anaskipta og tekur ekki afstöðu í málum. Allt
efni er birt undir nafni og hver og einn tekur sína
afstöðu. Og þótt ýmislegt gerist bæði innan félag-
anna og utan þeirra þá er mjög mikilvægt að blaðið
standi öllum læknum opið.
Jóhannes: Var ekki helst kvartað yfir blaðinu ef
282 Læknablaðið 2005/91