Læknablaðið - 15.03.2005, Qupperneq 59

UMRÆÐA & FRÉTTIR / LÆKNABLAÐIÐ 90 ÁRA
fjárhagur þess var erfiður?
Birna: Eg minnist atvika þar sem menn gerðu
sig líklega til að slá á fingur ritstjóranna en það
varð ekki, sem betur fer. Frelsi ritstjórnarinnar er
grundvallaratriði í svona útgáfu.
Vilhjálmur: Á hinn bóginn hafa ritstjórar blaðs-
ins stundum legið undir ámæli um að þeir stundi
ritskoðun. Það er að mínu viti misskilningur á hug-
tökum. Ritskoðun er verk stjórnvalda sem banna
umræðu um tiltekin mál eða framsetningu ákveð-
inna skoðana í allri pressunni. Við stundum hins
vegar ritrýni og ritstýringu sem er allt annar hlutur
og skerðir ekki ritfrelsi manna.
Jóhannes: Menn þekkja reglurnar sem gilda og
vita að hverju þeir ganga.
Örn: Ritrýnin sem við tókum upp eftir öðrum
blöðum hefur eingöngu verið til góðs enda felst
hún í því að við fáum færa menn til að lesa yfir
greinar og benda höfundum á hvernig megi bæta
þær. Hún hefur bæði þann tilgang að þjálfa menn í
að ritrýna greinar og höfundana í því að taka gagn-
rýni og leiðbeiningum.
Vilhjálmur: Ritrýnisferillinn er ekki bara til að
auðvelda ritstjórninni að velja efni í blaðið heldur
til að bæta efnið og gera það sem sannast og læsi-
legast. Þetta er hluti af trúverðugleika blaðsins og
viðtekin venja um allan heim.
Umræða á mannamáli
Hefur Læknablaðið einhvern tíma mótað sér
stefnu í heilbrigðispólitík?
Birna: Mér fannst stefnan vera sú að ýmis
heilbrigðispólitísk mál og siðferðileg mál væri
skynsamlegra að ræða á síðum Læknablaðsins en
annars staðar. Ég er á því að þetta hafi verið skyn-
samleg stefna.
Örn: Stefnan liggur í því að þetta er málgagn.
Blaðið er ekki réttlætt af einhverju utanaðkom-
andi heldur af því sem í því er. Blaðið heldur uppi
umræðu um læknisfræði á máli sem allir skilja
og auðveldar læknum að tala við sjúklinga sína á
mannamáli.
Vilhjálmur: Við höfum lagt blaðið fram sem
vettvang fyrir umræðu um læknisfræði og þannig
hefur blaðið haft mest áhrif á læknisfræði í landinu.
Þar geta menn sett fram skoðanir sínar og þekk-
ingu og fengið við henni viðbrögð. Það er ekki
bara lesið af litlum, lokuðum hópi lækna.
Jóhannes: En hvað um málefni eins og upp-
byggingu Landspítalans, myndi blaðið geta tekið
afstöðu í því máli?
Örn: Nei, það held ég að mönnum myndi aldrei
detta í hug að gera.
Vilhjálmur: Ég held að ritstjórnin sé ekki rétti
vettvangurinn til að taka slíkar ákvarðanir. Það
hefur að sjálfsögðu hver sína skoðun en ritstjórnin
sem hópur lætur ekki sína afstöðu í ljós.
Védís: Blaðið hefur líka fest sig í sessi með því
að auka taktfestuna í útgáfunni, auk þess sem form-
ið og útlitið hefur breyst og umfangið stækkað. Nú
eru menn orðnir vanir ritrýninni og vita hvernig
þeir eiga að ganga frá greinum til birtingar. Það er
búið að ala þá upp í Vancouver-reglunum. Blaðið
nýtur þess líka að áhugi almennings á heilbrigðis-
málum og öllu sem lýtur að heilsufari hefur aukist
gífurlega. Það hefur áhrif á lækna sem verða að
geta talað við upplýstari sjúklinga á íslensku um
sjúkdóma sem þeir lærðu um fyrir þremur áratug-
um. Þess vegna er blaðið liður í símenntun lækna.
Einar Stefánsson,
Guðmundur Þorgeirsson,
Sigurður Guðmundsson
og Þröstur Haraldsson frá
Lœknablaðinu.
Menn kunna orðið reglurnar
Hvernig var blaðið ritrýnt þegar Örn tók við?
Örn: Ég sinnti því einn til að byrja með. Svo
komu Vancouver-reglurnar til skjalanna en þær
eru byggðar á eldri reglum. Vancouver-hópurinn
gerði uppbyggingu greina og framsetningu efnisins
skýrari og aðgengilegri, einkum hvað varðar heim-
ildaskrár.
Sigurjón: Ég man eftir að Örn var að senda
greinar til yfirlestrar út í bæ þannig að einhver
ritrýni var komin á. Svo man ég líka að hann hafði
stundum á orði að einhver grein væri ekki birting-
arhæf en ég vissi aldrei hvað varð um þær greinar.
Jóhannes: Stundum sáu menn strax að grein
var verulega gölluð og þá var rætt við höfundana
um það. Aðrar greinar voru sendar í ritrýni sem
stundum gat verið óvægin. Ég man að ég undraðist
stundum hversu vel menn tóku gagnrýni sem gat
verið verulega hörð.
Vilhjálmur: Það er nú ekki algilt og stundum
geta höfundar verið ákaflega viðkvæmir fyrir
gagnrýni. Þegar ég kom inn í ritstjórnina var mikil
Fimrn þeirra sem völdu
greinar í afmœlisblað
Lœknablaðsins: Hildur
Harðardóttir, Guðrún
Jónsdóttir, Guðmundur
Þorgeirsson, Þorvaidur
Veigar Guðmundsson og
Sigurður Guðmundsson.
Læknablaðið 2005/91 283