Læknablaðið - 15.03.2005, Qupperneq 73

UMRÆÐA & FRÉTTIR / SAGA LÆKNISFRÆÐINNAR
manna í vaxandi mæli beinst að transfitusýrunum
en þær eru víða taldar sambærilegar við mettaða
fitu sem álitin er eiga þátt í kölkun æðaveggja.
í mörgum löndum er fólki ráðlagt að draga úr
neyslu á transfitusýrum. I Danmörku hafa menn
stigið einu skrefi lengra. Ef til vill á þetta sinn þátt
í því að dregið hefur úr tíðni bráðs hjartadreps.
Kransæðasjúkdómar í framtíðinni
Vonandi munu heilbrigðari lífshættir draga úr
tíðni kransæðasjúkdóma sem tengjast æðakölkun.
Til þeirra heyra aukin líkamleg hreyfing og
hollt mataræði sem stuðlar að lækkaðri blóðfitu.
Breyttir lífshættir eru einnig til þess fallnir að
vinna gegn offitufaraldrinum sem nú gengur yfir
og aukinni tíðni sykursýki sem honum tengist.
Sykursýkisjúklingar eru með alvarlegri og meiri
æðakölkun í kransæðum hjartans.
Röksemdafærsla sem þessi einkennir umræð-
urnar á Vesturlöndum. Eitt af alvarlegri vanda-
málum heims er útbreiðsla vestrænna lífshátta í
þriðja heiminum með minni hreyfingu og aukinni
fituneyslu. Þess vegna er gífurlega mikilvægt að
gripið sé til forvarnaraðgerða gegn æðakölkun á
alheimsvísu.
Eflaust á hátæknilæknisfræði eftir að vinna
frekari lönd og ný áhrifarík lyf að líta dagsins ljós
í framtíðinni. Öll þessi nýja þekking leiðir til auk-
innar sérhæfingar og henni fylgir sú hætta að sjúk-
lingurinn verði afgangsstærð. Margir læknar kvarta
undan því að hafa ekki tíma til að sinna sjúklingum
sínum eins og þeir vildu geta gert. Einföld aðferð
til að spara tíma, bæði fyrir lækni og læknaritara,
er að stytta sjúkraskrár og sjúkdómslýsingar. Þar
eru íslendingasögurnar lýsandi fordæmi með orð-
knöppum en áhrifamiklum lýsingum.
Saga læknisfræðinnar kennir okkur hversu
mikilvægt er að sjúklingurinn sé ávallt miðpunkt-
ur athyglinnar. Hippókrates benti á þetta fyrir
meira en 2000 árum og enn er þörf á að ítreka
það. Bandaríski hjartalæknirinn J. Willis Hurst
skrifaði bók sem hann gaf heitið Essays from the
Heart. Hann undirstrikar að titill bókarinnar sé
„from the heart“ en ekki „about the heart“ (frá
hjartanu en ekki um hjartað). Á einum stað lætur
hann Sir William Osler heimsækja nútíma hjarta-
deild en hann var þekktur hjartalæknir um næstsíð-
ustu aldamót. Osler gefur mönnum góð ráð og er
opinn fyrir nútímatækni læknisfræðinnar sem hann
álítur stórkostlegt hjálpartæki. En svo bætir hann
við: „Hafið þó hugfast að vél getur ekki haldið í
höndina á sjúklingi, það getur enginn gert nema
þið sjálf.“
Heimildir
1. Johansson BW. Hjártat - Inblickar i Svensk Cardiologihistoria.
Historiska Media AB 1997.
2. Preussische Medicinalzeitung, Herausgeben von den Verein
fiir Heilkunde in Preussen unter Benutzung amtlicher Mittheil-
ungen des Königl. Ministeriums der geistlichen, Unterrichts-
und Medicinal-Angelegenheiten und der Königl. Provinzial-
Behörden. IV. Jahrgang, 270-1, Berlín 1861.
3. Hansen O, Johansson BW. Epidemiologic Aspects of Coronary
Heart Disease in Malmö, Sweden, 1935-1988. Am J Epidemiol
1991; 133: 721-33.
4. Rose et al. J Epidem Comm Health 1982; 36:102-8.
Orlof 2005 - læknar athugið!
Enn lausar vikur í sumar á Alicante og í Barsilóna.
Umsóknarfrestur fyrir innlendar umsóknir í sumar rennur út 7. mars.
Meldið ykkur til Guðrúnar Arnardóttur á skrifstofu læknafélaganna í síma 564 4100
eða gunna@lis.is
Læknablaðið 2005/91