Læknablaðið - 15.03.2006, Blaðsíða 43

UMRÆÐA & FRÉTTIR / HEILBRIGÐISPÓLITÍK
Hvaðan á samúðin að koma?
Sigurbjörg var spurð um það eftir fyrirlesturinn í
Öskju hvernig hún mæti undirbúninginn að bygg-
ingu hátæknisjúkrahúss í ljósi reynslunnar af
sameiningu sjúkrahúsanna. Hún sagðist hafa les-
ið skýrslu nefndar sem átti að búa kerfið undir
ákvarðanatöku (kennd við Ingibjörgu Pálmadóttur
formann) en sá ekki betur en að ákvörðunin um
að byggja einn spítala hefði verið tekin áður en
skýrslan var skrifuð, hún líktist frekar forsögn fyrir
arkitekta. Hún sagði það líka hafa vakið athygli
sína að ekkert skuli vera fjallað um tengsl þessa
sjúkrahúss við afganginn af heilbrigðiskerfinu.
„Já, reyndar vakti það ekki síður athygli mína
þegar ég sá hverjir sátu í nefndinni sem samdi
skýrsluna og að þar var engan lækni að finna. Þar
hefði ég viljað sjá röntgenlækni en þeir gegna að
mínu viti lykilhlutverki í nútíma bráðasjúkrahús-
um. Þeir hafa púlsinn á tækninni og vita hvað er
handan við hornið í þeim efnum, ekki bara að því
er varðar rannsóknartæknina sjálfa heldur einnig
hvaða möguleikar eru að verða til í samskipta-
tækninni sem gerir þeim kleift að að halda uppi
beinum samskiptum við aðra sérfræðinga innan
sjúkrahúss sem utan, jafnvel í öðrum landshlutum,
sem bíða eftir niðurstöðum myndgreininga.
Niðurstaða nefndarinnar hallar sér óþarflega
mikið utan í háskólann. Grunnnám lækna felst
meðal annars í uppeldis- og mótunarhlutverki
þar sem verið er að kynna læknum þær sérgreinar
sem þeim standa til boða. Skortur á tengslum við
afganginn af heilbrigðiskerfinu getur haft afar
óheppileg áhrif á þróun læknisþjónustunnar þegar
til framtíðar er litið. Þá er eðlilegt að spurt sé hvað
fólk sér fyrir sér í samstarfi spítalans við alla þessa
færu sérfræðinga sem eru með stofur úti í bæ. Hvað
um tengslin við heilsugæsluna, heimilislæknana og
notendasamtökin? Hvað um skipulag meðferðar
á langvinnum sjúkdómum og fráflæði frá spít-
alanum? Hvernig ætlar stofnun með svona múra
að afla sér samúðar annarra stofnana heilbrigð-
iskerfisins?
Vandinn er sá að svona stór sjúkrahús hafa til-
hneigingu til þess að sitja uppi með vandamál sem
þau eiga ekki að leysa. Þegar þetta stóra sjúkrahús
er risið með tilheyrandi kostnaði verður kannski
ekki mikið afgangs fyrir aðra hluta kerfisins. Ekki
eykur það á samúðina. Hvað þá það að fólk fær
ekki að taka þátt í ákvörðuninni, eiga einhverja
hlutdeild í mótun á starfsemi sem ætlað er að
gegna svo rniklu lykilhlutverki í heilbrigðisþjón-
ustu landsmanna. Hér virðist hins vegar ríkja það
viðhorf að þegar menn eru að móta stefnu fyrir
rekstur sjúkrahúss séu þeir að móta stefnu fyrir
allt heilbrigðiskerfið. Starfsemi utan sjúkrahúsa
verður að afgangsstærð sem mótast af aðgerðum
sem beinast að sjúkrahúsum. Þá er von að spurt
sé: hvar og hver er kallinn í brúnni og hvað hefst
hann að?
Ráðherra á eftir að klára heimavinnuna sína,
fyrr getur hann ekki ætlast til þess að allir leggist á
árar og rói á bæði borð. Það vantar inn í myndina
sjónarmið óháðra aðila sem geta skoðað kerfið
utan frá og hafa ekki beinna hagsmuna að gæta við
framkvæmd þjónustunnar.“
Umræðunni er ekki lokið
Sigurbjörg segir að stefnan í heilbrigðismálum sé
ekki mörkuð heldur „gerist“ hún.
„Það er alltaf verið að taka skyndiákvarðanir og
leysa vandamál og uppnám sem verður einhvers
staðar í kerfinu. Þessar skyndiákvarðanir verða
svo stefnumarkandi. Nýja frumvarpið til laga um
heilbrigðisþjónustu er gott dæmi um það hvernig
stefna gerist. Þar er í rauninni verið að uppfæra
kerfið í ljósi þess sem þegar hefur gerst, en það er
ekki að finna þar framtíðarsýn fyrir íslenska heil-
brigðiskerfið.
Akvörðunin um sameiningu sjúkrahúsanna var
ein þessara ákvarðana sem tekin var án umræðu.
Svo er ráðherrann sem tók hana gerð að formanni
í nefnd sem á að fylgja ákvörðuninni eftir og það
gerist í þeim anda að af því við sögðum A verðum
við að segja B. Og nú er gengið út frá því sem gefnu
að spítalinn skuli vera á einum stað, það hafi verið
fólgið í ákvörðuninni um sameiningu. Kannski var
einhverjum lofað því bak við tjöldin en aðrir kostir
voru aldrei ræddir af neinni alvöru. Þetta þýðir
að við erum föst í fjötrum fortíðar og vantar alla
framtíðarsýn. Þetta er mjög lamandi fyrir umræðu
um heilbrigðismál sem er mjög bagalegt, ekki síst
vegna þess að í íslenskri heilbrigðisþjónustu eru
að störfum ákaflega hæfir sérfræðingar með afar
víðtæka menntun og reynslu. Hættan er auðvitað
sú að fagfólk yfirgefi svona bát ef það fær ekki að
vera með í ráðum.
Fréttablaðið gerði nýlega könnun á því hvort
menn teldu að sjúkrahúsið ætti að rísa í Vatns-
mýrinni og þar kom fram að þeir sem svöruðu
skiptust nokkurn veginn í jafnstóra hópa með og
á móti. Þetta segir mér að það sé töluvert eftir af
umræðunni. Eigum við ekki að taka hana?“ spyr
Sigurbjörg Sigurgeirsdóttir stjórnsýslufræðingur að
lokunt.
Þess má geta að doktorsritgerð Sigurbjargar er
komin út hjá Háskólaútgáfunni og nefnist Health
Policy and Hospital Mergers. Hún fæst í Bóksölu
stúdenta og öllum bókaverslunum.
Bókarkápa doktors-
ritgerðar Sigurbjargar
Sigurgeirsdóttur.
Læknablaðið 2006/92 219