Læknablaðið - 15.02.2007, Síða 11

RITSTJÓRNARGREINAR
Vangaveltur skurðlæknis að lokinni vel
heppnaðri ráðstefnu HI um rannsóknir í
líf- og heilbrigðisvísindum
í byrjun árs fór fram í Öskju 13. ráðstefnan
unt rannsóknir í líf- og heilbrigðisvísindum við
Háskóla Islands. Ráðstefna þessi hefur verið hald-
in annað hvert ár frá 1981, fyrst á vegum lækna-
deildar, en frá árinu 2003 einnig með þátttöku
tannlæknadeildar, og lyfjafræðideildar og hjúkr-
unarfræðideildar frá árinu 2005. Ég hef aðeins átt
þess kost að taka tvisvar þátt í ráðstefnunni, enda
lengst af verið fjarri góðu gamni við nám og störf
erlendis. Það er óhætt að segja að þessi ráðstefna
hafi komið mér þægilega á óvart og hún er að-
standendum til sóma, bæði hvað varðar vísindalegt
innihald og skipulag. Alls voru kynnt á ráðstefn-
unni hátt á þriðja hundrað erinda og voru flest
flutt með sjö mínútna löngum erindum og þriggja
mínútna umræðna á eftir. Þetta fyrirkomulag
reyndist ágætlega. Stutt erindi gerðu fleirum kleift
að halda fyrirlestra um rannsóknir sínar en fyr-
irlestrar voru yfirleitt mjög vel sóttir. Rúmlega 100
erindi voru kynnt sem veggspjöld og nutu þau sín
ágætlega á veggjum Öskju. Þó hefði ekki sakað ef
veggspjöld hefðu verið kynnt með formlegri hætti,
líkt og algengt er á ráðstefnum erlendis. Þetta er
til dæmis hægt að gera með því að skipuleggja
göngu á milli áhugaverðustu veggspjaldanna, höf-
undar látnir kynna þau og þeir síðan spurðir spjör-
unum úr. Skipuleggjendur ráðstefnunnar gætu
haft þetta í huga að ári. Gestafyrirlestrar voru
einnig áhugaverðir og var komið víða við innan
heilbrigðisvísinda, allt frá erfðafræði algengra
sjúkdóma til forvarna gegn þunglyndi. Þessi fjöl-
breytni fyrirlestra er skemmtileg tilbreyting frá
þeirri þróun sem orðið hefur innan læknisfræðinn-
ar og leitt hefur af sér sífellt meiri sérhæfingu og
þrengingu fræðasviða. Fjölbreytni er einmitt helsti
styrkur svona þings og það er ekki á hverjum degi
sem okkur spítalalæknum gefst kostur á að kynna
rannsóknir okkar fyrir kollegum í óskyldum sér-
greinum og grunnrannsóknum, eða að þeir fái að
kynna rannsóknir sínar fyrir okkur. Umræður taka
á sig fjölbreyttari rnynd og möguleikar opnast á
alls konar samslarfi.
Ánægjulegast á þinginu var þó að verða vitni
að gróskunni í doktorsnámi við þessar deildir
Háskólans. Sex doktorsnemar kynntu rann-
sóknir sínar en þau höfðu öll hlotið styrki úr
Háskólasjóði Eimskipafélags íslands á síðasta ári.
Verkefnin voru hvert öðru betra og kynningar
nemanna til fyrirmyndar. Læknadeild átti þarna
glæsilega fulltrúa og ég þori að fullyrða að þessi
rannsóknarvinna gefur doktorsvinnu við háskóla
í nágrannalöndum okkar ekkert eftir. Vonandi
verður framhald á þessari þróun enda tel ég efl-
ingu doktorsnáms vera eitt mikilvægasta verkefni
læknadeildar á komandi árum.
Að loknu vel heppnuðu þingi vakna þó spurn-
ingar. Til dæmis er áberandi hversu þátttaka
er breytileg eftir sérgreinum læknisfræðinnar.
Lyflækningar, sérstaklega hjarta-, lungna- og smit-
sjúkdómalækningar, voru mjög áberandi en minna
fór fyrir öðrum stórurn greinum, þar á meðal
skurðlækningum. Nú er ekki hægt að álykta sem
svo að þátttaka á þessu þingi endurspegli rann-
sóknarvirkni lækna. Engu að síður er ljóst að í sér-
greinum skurðlækninga er rannsóknavirkni dræm.
Þar hefur ekki orðið sama „sprenging" í rannsókn-
um og hjá öðrum greinum og spurningin er hvað
valdi þessu. Ekki geta margar sérgreinar á Islandi
státað af jafn mörgum sérfræðingum sem lokið
hafa doktorsprófi við erlenda háskóla. Það er
einfaldlega vegna þess að erlendis eru rannsóknir
stór og mikilvægur hluti af sérnámi skurðlækna.
Eðlilegt er að sömu gildi séu viðhöfð hér á landi
og að rannsóknir séu stundaðar bæði fyrir og eftir
að sérnámi lýkur. Ljóst er að bæði sérfræðingar og
unglæknar verða að taka höndum saman og breyta
þessu. Sameining spítalanna er að baki og aðstæð-
ur til að sinna rannsóknum hafa sennilega aldrei
verið jafn ákjósanlegar. Skurðlæknar og unglæknar
á leið í sérnám bera því gjarnan við að þá skorti
tíma til að sinna rannsóknum og er mikilvægt að
endurskipuleggja vinnu þeirra með þetta í huga.
Það er framkvæmanlegt og er augnlæknisfræði þar
ágætt dæmi. Um er ræða sérgrein þar sem rann-
sóknir bæði yngri og eldri kollega blómstra. Þetta
kom berlega í ljós á nýafstöðnu þingi og ætti að
verða öðrum sérgreinum til fyrirmyndar.
Það er full ástæða til að hvetja lækna innan allra
sérgreina að taka þátt í þeirri „uppskeruhátíð"
sem Háskólaráðstefnan er. Slíkt styrkir sérgrein-
arnar og ekki síst læknadeildina. Um leið er þrýst
á kennara deildarinnar að sinna rannsóknum og
kynna þær á opinberum vettvangi. Það er eðlileg
krafa og mikilvægt skref í þeirri viðleitni að efla
enn frekar rannsóknir við læknadeildina.
Tómas
Guðbjartsson
tomasgud@landspitali.is
A surgeon’s thoughts
on acadenúc activity
Tomas Gudbjartsson,
MD, PhD.
Dept. of Cardiothoracic
Surgery,
Landspítali University
Hospital
The Faculty of Medicine,
University of Iceland.
Tómas Guöbjartsson,
sérfræðingur í hjarta- og
lungnaskurðlækningum
við Landspítala og aðjúnkt
við læknadeild HÍ.Tómas
er jafnframt formaður
Skurðlæknafélags íslands og á
sæti í ritstjórn Læknablaðsins.
Læknablaðið 2007/93 103