Læknablaðið - 15.02.2007, Qupperneq 45

UMRÆÐA & FRÉTTIR / LÆKNADAGAR
leggur sig. Og eins og vænta mátti konta þeir næst
á eftir rannsóknarlögreglumanninum snjalla sem
nauðsynleg driffjöður í endalausum sjónvarps-
þáttum um hverskyns mannamein.
Já, læknar eru fyrirferðarmiklir hvert sem
litið er. á þeirn standa mörg spjót forvitni og að-
dáunar. Það er sem sagt draumur að vera læknir
og auðvitað draumur líka að verða læknir. Ég
segi fyrir mina parta: læknar eru yfirleilt ákaflega
geðþekkt fólk, ég held ég hafi ekki kynnst nema
skínandi skemmtilegum mönnum, körlum og
konum, sem bera starfsheitið læknir. Þeir „finna
hvað á spýtunni hangir“ eins og móðir mín komst
stundum að orði. Þeir vita að „í maga vorum býr
mestur dugur/mannvit í görnum líka“ eins og segir
í Islandsklukkunni. Ég hefi alltaf kunnað vel við
það að meðal þeirra hefur verið vel virk sterkari
húmanísk hefð og breytni en við ættum kannski
von á - og þar með tek ég fúslega undir túlkun og
skilning leikhúsmanna eins og Ibsens og Tsjekhovs
á læknum. Enda hlýtur það h'ka að vera okkur
óskhyggja að vísindi og mannhyggja nái sem best
saman. An húmanisma geta menn ekki verið - án
hans og þeirra mannlegu samstöðu og yfirsýnar
sem hann gefur er hætta á því, að þótt tæki batni
og stórmerkileg lyf finnist - þá verði allur árangur
ntjög í skötulíki ef gróði einn og valdshyggja ræður
ferð.
Eins og ég sagði í byrjun þessa máls þá fylgdi
ég því ráði að lala bæði um hitt og þetta - og nú
er að spyrja: er nokkur leið til þess að draga megi
saman þræðina í þessu spjalli sem svo mjög hefur
farið bæði út og suður? Hvað hefi ég eiginlega
verið að tala um? Ég sagði áðan að það eru gerðar
rnargar kröfur á lækna. Það standa á þeim rnörg
spjót. Þeim er lyft hátt á stall. Það eru gerðar til
þeirra ótal kröfur sem kannski reka sig hver á
annarar horn. Þeir eiga að vera svo ótal margt í
senn. Þeir eiga að vera öflugir sérfræðingar - en
uni leið eiga þeir að sjá langt út fyrir sérfræðina
og hafa heildarsýn í betra lagi en aðrir menn.
Þeir verða að gæta sín á hroka vísindanna og vita
að háskaleg getur sú valdastaða verið sem fylgir
óttanum við dauðann og oftrú alþýðu á möguleik-
um þeirra. Þeir verða líka stundum að glínta við
vantrú á starfi og möguleikum lækna, það er að
sjálfsögðu líka til.Allt getur snúist upp í stórvanda
þegar að tilveru og starfi lækna kernur. Og þá eins
gott að glata hvorki jarðsambandi, ábyrgðartil-
finningu, né heldur þeirri sjálfsgagnrýni sem bæði
læknar og skjólstæðingar þeirra þurfa að sinna
bæði í gamni og alvöru.
Sumar kannanir virðast benda til þess að í
löndum sé algeng þrískipting mannfólksins eftir
afstöðu manna til lækna. Einn þriðjungur getur
aldrei látið lækna í friði með sínu kvabbi. Annar
þriðjungur vill svo aldrei við lækna tala og sem
minnst af þeim vita og mér er sagt að meðal þeirra
séu ansi ntargir karlmenn. Sá þriðjungur sem þá er
eftir - það eru þeir sem hafa vit á að leita í hæfi-
legum mæli til lækna. Við skulum vona, allra okkar
vegna, að sú miðja stækki jafnt og þétt á koslnað
jaðarhópanna.
Vilmundur Jónsson landlæknir varaði ein-
hverntíma við því að læknar lifðu og hrærðust í
sjúkdómum - helst vildi hann að þeir væru eins-
konar varðliðar heilbrigðisins. Kannski færi best á
því að læknar eigi sé það markmið sem á að vera
tilgangur allra slökkviðliðsmanna - að það sé engin
þörf fyrir þá, þeir verði óþarfir. En þeir séu samt á
sínurn stað. Þetta er að vísu óframkvæmanlegt
eins og hver maður getur séð - því menn eru ekki
hús, það er ekki veruleg eldhætta nerna í sumum
húsunt en við mannsskrokkar erum öll brothætt.
En það sakar þó ekki að setja sér flott markmið og
skemmtileg á nýju ári og á nýbyrjuðu árþúsundi.
Til hamingju með tilveruna, læknar.
(P.S. Læknar á Læknadögum bentu rnér á að
komið er íslenskt orð fyrir i-podið = tónhlaða.
Skyldi það festast?)
Læknablaðið 2007/93 137