Læknablaðið - 15.01.2010, Síða 30

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
Tafla I. Slys meðal sjómanna á íslandi 2001-2005. Taflan sýniryfirlit yfir banaslys tilkynnt til Rannsóknarnefndar sjóslysa,
bótaskyld slys tilkynnt til Tryggingastofnunar ríkisins (TR) og komur á Landspitala vegna slysa á sjó tímabilið 2001-2005.
Einnig eru gefin meðaltöl fyrir allt tímabilið.
Ár 2001 2002 2003 2004 2005 Samtals Meðaltal
Banaslys
Fjöldi starfandi sjómanna 6000 5300 5100 4600 5100 5220
Fjöldi banaslysa 7 2 2 3 3 17 3,4
Banaslys/105 starfandi sjómenn/ár 117 38 39 43 20 64
Tilkynningar til TR
Fjöldi tilkynninga til TR vegna slysa á sjómönnum 336 395 364 333 359 1787 357
Þar af mál sem enduðu með örorkumati 36 44 46 56 41 223 45
Tíðni slysa annarra en banaslysa fyrir hverja 105 starfandi sjómenn/ár 5600 7453 7137 7239 7039 6894
Hlutfall tilkynninga af fjölda starfandi sjómanna 5,6 7,5 7,1 7,2 7,0 6,8
Komur á Landspítala
Fjöldi koma á bráðamóttöku vegna slysa á sjó 170 145 191 163 157 826 165,2
Hlutfall koma af fjölda starfandi sjómanna 2,8 2,7 3,7 3,5 3,1 3,2
Fjöldi innlagna 8 5 18 9 12 52 10,4
Hlutfall innlagna af komum 4,7 3,4 9,4 5,5 7,6 6,1
Hlutfall innlagna af fjölda starfandi sjómanna 0,1 0,1 0,4 0,2 0,2 0,2
Komur/105 starfandi/ár 2833 2736 3745 3543 3078 3187
Efniviður og aðferðir
Að fengnu leyfi Persónuverndar og Vísinda-
siðanefndar var farið yfir öll slysatilvik á árunum
2001-2005 sem skráð voru hjá RNS, TR eða
í norræna slysaskráningarkerfið sem komur
vegna slysa á sjó. Við athugun á banaslysum
á sjó var notast við skýrslur RNS um banaslys
sem orðið hafa um borð í skipum og bátum í
< 6 ár 6-10 ár 11-16 ár 16-20 ár 21-26 ár >25 ár
Mynd 1. Starfsreynsla slasaðra sjómanna. Myndin sýnir dreifingu slysa eftir starfsaldri
slasaðra. Banaslys eru ekki tekin með. Stœrsti einstaki hópurinn hefur minna en 5 ára
starfsreynslu en meiríhluti slasaðra (70%) hefuryfir 5 ára starfsreynslu.
íslenskri eigu. Hjá TR fengust upplýsingar um
fjölda tilkynninga vegna bótaskyldra slysa hjá
sjómönnum, fjölda þeirra sem metnir voru til
varanlegrar læknisfræðilegrar örorku og hversu
mikil hún var. Úr norræna slysaskráningarkerfinu
sem er framvirk skráning fengust upplýsingar
um tímasetningu slyss, tegund skips, aðgerð
skips þegar slys átti sér stað, upplýsingar um
veðurfar (vindhraða, skyggni, úrkomu, sjólag),
starfsreynslu hins slasaða og hvort slysið leiddi
til innlagnar á sjúkrahús. Ennfremur var skráð
hvar í skipinu slysið varð, orsök, ytri aðstæður
og hvaða líkamssvæði varð fyrir áverka. Fyrir
þá sem lögðust inn á sjúkrahús vegna áverka var
reiknað áverkaskor samkvæmt ISS-kerfi (injury
severity score)u þar sem líkamanum er skipt í sex
svæði og gefin 1-6 áverkastig (abbreviated injury
scale) fyrir hvert þeirra eftir alvarleika áverka.
Stig þriggja mest slösuðu líkamssvæðanna eru
síðan hafin upp í annað veldi og lögð saman!2
Samkvæmt ISS-kerfinu teljast s3 stig lítill áverki,
4-8 stig meðaláverki, 9-15 stig mikill áverki, 16-
24 stig alvarlegur áverki, a25 stig lífshættulegur
áverki en við 75 stig eru lífslíkur engar og áverkar
leiða til dauða.
Upplýsingar um fjölda manna starfandi við
fiskveiðar á árunum 2001-2005 eru fengnar úr
vinnumarkaðsrannsókn Hagstofu íslands og eru
30 LÆKNAblaðið 2010/96