Læknablaðið - 15.02.2010, Blaðsíða 31

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
klst (2 klst-35 dagar) en meðaltal gjörgæsludvalar
41 ± 81 klst.
Lungnabólga var algengasti fylgikvillinn
meðan á gjörgæslumeðferð stóð eða hjá 16%
(41) sjúklinga. Brátt andnauðarheilkenni (acute
respiratory distress syndrome) fengu 2% (4)
sjúklinga og 3% (7) sjúklinga þurftu blóðskilun,
þar af 2% (5) vegna lyfjaeitrunarinnar en 1% (2)
vegna nýrnabilunar.
Eitt prósent (3) sjúklinga hlutu viðvarandi heila-
skaða og Ví% (1) sjúklinga þurfti lifrarígræðslu.
Hjá 2% (5) sjúklinga var gerð magaskolun og gefin
lyfjakol á gjörgæsludeild en hjá 17% (43) sjúklinga
var haldið áfram með gjöf lyfjakola sem byrjað
var með á bráðamóttöku. Önnur veitt meðferð
var natríumbíkarbónat dreypi (13%), naloxón/
flumasenil (9%), acetylcystein dreypi (10%),
sýklalyf (24%) og hjarta- og æðavirk lyf (13%) en
27% (67) þurftu aðeins venjubundna vöktun.
Afdrif sjúklinga eftir útskrift af gjörgæslu
Meirihluti sjúklinga eða 54% (134) voru
lagðir inn á lyflækningadeildir eftir útskrift
af gjörgæsludeildum, 17% (43) fóru beint til
innlagnar á geðdeild en 11% (28) fóru beint heim
eftir viðtal við geðlækni (tafla II) og var þeim
flestum fylgt eftir á göngudeild geðdeildar. Eftir
útskrift af almennum legudeildum spítalans
voru 19% (46) sjúklinga lagðir inn á geðdeild.
Af heildarhópnum voru því 36% (88) sjúklinga
lagðir inn á geðdeild en 34% (84) var fylgt eftir á
göngudeild eða á einkastofu geðlæknis (tafla III).
Ekki liggja fyrir allar upplýsingar um lengd eða
eðli eftirfylgdarinnar. Geðlæknar slepptu hendi
af alls 12 (5%) sjúklingum þar sem viðkomandi
hafnaði frekara eftirliti og geðlæknir taldi ekki
þörf á meðferð. Alls hlutu því um 80% eftirfylgd
innan geðheilbrigðiskerfisins.
Geðgreinitigar
Algengasta aðalgeðgreining sjúklinga var fíkn eða
hjá 43% (108) hópsins. Næst kom þunglyndis- og
kvíðaraskanir hjá 23% (tafla IV). Eingöngu er talin
upp aðalgeðgreining en flestir sjúklingar höfðu
tvær til fjórar geðgreiningar. Séu geðgreiningar
lagðar saman og skoðaðar fyrir hvern einstakling
breytist myndin talsvert. Algengust er þá greining
þunglyndis- og kvíðaraskana í 66% tilfella, fíkn í
64% tilfella, persónuleikaraskanir 32%, geðklofi
eða geðklofalík einkenni 10%, svörun við streitu
og aðlögunarraskanir 9%, geðhvörf 7%, flogaveiki
eða flog 7% og átraskanir 5%.
Félagslegar aðstæður
Þegar félagslegar aðstæður þeirra sem reyna
alvarlegar sjálfsvígstilraunir eru bornar saman
við almennt þýði samkvæmt tölum frá Hagstofu
sést að talsvert færri karlar eru í hjónabandi eða
sambúð, stór hluti þeirra fráskilinn og mun fleiri
eru einhleypir (tafla V). Heldur fleiri konur en
karlar eru í sambúð en stór hluti fráskildar eða
einstæðar. Þegar atvinnuþátttaka hópsins er
könnuð sést að talsvert færri eru starfandi, mun
fleiri á bótum og atvinnuleysi er mun algengara en
hjá almennu þýði (tafla VI).
Lifttn
Af 224 sjúklingum létust 7 meðan á sjúkrahúsdvöl
stóð eða 3%. Fimm þeirra (2%) létust á
gjörgæsludeild og tveir (1%) á lyflækningadeildum.
Eftir útskrift af spítala var 216 (99%) fylgt eftir að
meðaltali í 4,1 ár (31 dagur-7 ár) en ekki var vitað
um afdrif eins útlendings. A þeim tíma lést 21
sjúklingur (10%), 10 karlar og 11 konur. Níu létust
á fyrsta ári, 5 á öðru og 6 á þriðja ári frá dvöl á
gjörgæsludeild. Aðeins einn sjúklingur lést eftir
það, kona á sjötta ári eftirfylgdar.
I sjúkraskrám kom fram að hjá þeim 21 sem lést
á tímabilinu féllu 17 fyrir eigin hendi, hjá tveim
var erfitt að ráða hvort andlát hefði orðið vegna
slysfara eða sjálfsvígs og tveir virtust andast af
náttúrulegum orsökum.
Þættir tncð forspárgildi
I aðhvarfsgreiningu þar sem tekið var tillit til
aldurs, kyns og eftirskoðunartíma spáði fjöldi
inntekinna taflna (meðaltal 109 miðgildi 88, bil
3-690), OR = 1,004 95% CI 1,000-1,008 (p=0,029),
APACHE II gildið (miðgildi 12, meðalgildi 19,
spönn 0-35), OR = 1,070 95% CI 1,002-1,142
(p=0,045) og fjöldi almennra sjúkdómsgreininga
(annarra en geðgreininga), OR = 1,22 95% CI 1,007-
1,481 (p=0,042) (meðalgildi 1,4; meðgildi 1,0;
spönn 0-12) fyrir um áhættu á dauða eftir fyrstu
komu á gjörgæslu.
Kyn, aldur, meðvitund við komu, þörf á
öndunarvélarmeðferð, tími frá tilraim, félagsstaða,
fyrri fjöldi sjálfsvígstilrauna og aðalgeðgreining
voru þættir sem einnig voru rannsakaðir en
enginn þessara þátta hafði marktækt forspárgildi.
Þó að aðalgeðgreining hefði ekki forspárgildi
fyrir lifun sýndi það sig að einstaklingar með
geðklofa og geðhvörf höfðu hæst dánarhlutfall á
eftirskoðunartíma (23% af geðklofahópi og 18% úr
geðhvarfahópi dóu á eftirskoðunartímabili). Hins
vegar höfðu einstaklingar með þunglyndis- og
kvíðaraskanir lægri dánarlíkur (2%).
Umræða
Samkvæmt niðurstöðum rannsóknarinnar eru
4% allra innlagna á gjörgæsludeildir Landspítala
LÆKNAblaöið 2010/96 103