Læknablaðið - 15.07.2011, Síða 28

Ú R SÖGU LÆKNISFRÆÐINNAR
Mynd 2. Stadfcldt á síðustu
æviárum sínum. Með lcyfi
frá Medicinsk Museion,
Kaupmannahöfn.
í Vestmannaeyjum 1847-48, en varð svo læknir í
Danmörku. Utskrifaðir læknar frá landlæknum
á þessum tíma og síðar Læknaskólanum í
Reykjavík voru 42.12' 14 Þeir hljóta flestallir að
hafa farið til Kaupmannahafnar og kynnst
Stadfeldt eitthvað og hlustað á fyrirlestra hans.15
Tómasar Hallgrímssonar er meðal annars getið
í ársskýrslum spítalans og Sigurður Magnússon
Dýrafjarðar- og Patreksfjarðarlæknir var þar í
mánuð 1892 og segir sig hafa haft mikið gagn
af, enda ætlaðist Stadfeldt til virkrar þátttöku
þeirra sem þangað komu.13 Meðan Stadfeldt var
sjálfur í læknaskólanum og eftir að hann varð
prófessor, lærðu um 28 menn frá íslandi til læknis
í Kaupmannahöfn, þó ekki kæmi nema hluti
þeirra til starfa á Islandi.12 I gegnum afa sinn,
sem dó þegar Stadfeldt var 10 ára en hafði búið
í öðrum landshluta, og þessa læknanema, hina
fáu forystumenn lækna á Islandi og íslensku
kandídatana sem voru flestir nokkra mánuði á
deildinni (tafla I), hefur hann helst tengst íslandi,
en tæpast með öðrum hætti. Meðal þessara
Sagt er að konur frá öllum Norðurlöndum hafi fætt á
fæðingadeildinni,6 en hvort einhver var frá Islandi þar á meðal
er ekki vitað, vegna þess að frá öndverðu var konunum heitið
nafnleynd á fæðingastofnuninni og nöfn þeirra ekki skráð.8
Átján íslenskar ljósmæður lærðu á spítalanum,16 sem hýsti eina
ljósmæðraskóla Danmerkur langt fram á 20. öld, en aðeins þrjár
voru þar á starfstíma Stadfeldts (tveggja getið í ársskýrslum
spítalans frá 1886-1896) vegna þess að menntun þeirra var þá
betur fyrir komið á íslandi. Stadfeldt átti mikinn þátt í að bæta
menntun ljósmæðra í Danmörku og þá óbeint í öðrum hlutum
Danaveldis og hann vildi auka veg þeirrar stéttar.9
Asger Stadfeldt var sennilega nokkuð liðtækur vísindamaður á
þeirra tíma mælikvarða, en fyrst og fremst kennari, bæði klínískur
kennari og akademískur. Hann hafði gáfur í góðu meðallagi, hafði
orð á sér fyrir frjálslyndi, samviskusemi og manngæsku, vann
mikið, skoðaði málin vandlega en var að því búnu sagður fljótur til
ákvarðanatöku. Auk kennslubóka komu um 60 greinar frá honum.8
Harm gat komið með naprar athugasemdir um lægra sett starfsfólk
en var almennt mikils metinn af læknum og ljósmæðrum sinnar
stofnunar og síns tíma.8 Síðar á ævinni gaf hann út kennslubók um
meinafræði þungunar og með kollega sínum, Emmerik Ingerslev,
manna voru Guðmundarnir þrír, Hannesson,
Magnússon og Björnsson, sem lögðu mikið til læknakennslu
á íslandi og til þróunar skurðlækninga og Landspítalans, en
fæðinga- og kvensjúkdómafræði var þá talin þar með. Á þennan
hátt má segja að Stadfeldt sé forveri akademískra kennara á íslandi
í fæðinga- og kvensjúkdómafræðum. Stadfeldt var samtímamaður
hina yngri Fjölnis- og Félagsritamanna en nær tveim áratugum
yngri en Jón Sigurðsson (fjarskyldir).
Látinn er hjer í borginni einn af merkustu læknum Dana,
prófessor Stadfeldt yfirlæknir við Fæðingarstofnunina. Hann
var talinn ágætlega að sjer í sinni grein, starfsmaður og
samviskusamur læknir. Hann var af íslenskum ættum kominn
og mun hafa verið kennari allra núlifandi íslenskra lækna, þeirra
sem siglt hafa. Munu margir þeirra minnast gamla „Fatters" með
hlýjum hug, þegar þeir heyra lát hans.
Frétt í blaðinu ísland, ritstj. Þorsteinn Gíslason, Fjelagsprentsmiðjunni, Reykjavík, 06.02.1897.
424 LÆKNAblaðið 2011/97