Læknablaðið - 15.03.2013, Blaðsíða 50

UMFJÖLLUN O G GREINAR
að ætla hægt sé að leysa öll vandamál og
svara hvers kyns spurningum í stuttu við-
tali. Ef vel tekst til má þó ná býsna langt.
Að auki sinna fleiri starfsstéttir en læknar
upplýsingagjöf til sjúklinga fyrir aðgerð,
meðal annars hjúkrunarfræðingar og
sjúkraþjálfarar. Svæfingalæknir sem aðeins
sinnir einum sértækum þætti í meðferð
sjúklingsins hefur ekki endilega innsýn
inn í alla meðferðarþætti eftir aðgerð.
í öllum viðtölum svæfingalækna er for-
gangsatriði að fá upplýsingar til að tryggja
öryggi sjúklingsins þannig að undir-
búningur sé sem bestur fyrir fyrirhugaða
svæfingu og aðgerð. Þannig er reynt að
draga úr líkum á fylgikviilum. Gefnar eru
upplýsingar um hvað sé í vændum svo
sjúkiingurinn viti við hverju megi búast
hvað varðar svæfinguna og líðan strax
eftir aðgerð. Þannig er reynt að draga úr
kvíða og svara spurningum sem brenna á
sjúklingnum. Ef hann hefur sérstakar óskir
er reynt að verða við þeim en forsendur
sjúklinga til að velja milli meðferða eru
oftast takmarkaðar og þeir háðir ráðlegg-
ingum læknis.
í tilfellinu sem Rún lýsti útskýrði svæf-
ingalæknirinn hvorki tilgang viðtalsins
né vinnutilhögun deildarinnar þannig að
sjúkiingurinn hafði hugsanlega ekki réttar
væntingar. Þegar sjúklingurinn óskar
eftir svæfingu svarar læknirinn því til
að deyfing sé besta aðferðin. Hann hefði
jafnframt átt að upplýsa sjúklinginn um
að hægt sé að gefa slævandi lyf í dreypi
meðan á aðgerð stendur og þá viti sjúk-
lingurinn lítið af sér. Læknirinn fullyrðir
að „allt verði í lagi". Slíkt ber að forðast en
útskýra heldur að öllum aðgerðum fylgi
einhver áhætta. Viðtalinu sé einmitt ætlað
að undirbúa aðgerðina sem best og reyna
að koma í veg fyrir að eitthvað óvænt komi
upp á. Oftast tek ég líka fram að á deild-
inni starfi úrvalsfólk sem ég treysti vel.
Það muni sinna sjúklingnum af kostgæfni
og vaka yfir honum allan tímann. Stöðugt
verði fylgst með lífsmörkum og því hægt
að bregðast hratt við ef með þarf. Yfirleitt
forðast svæfingalæknar að ræða náið um
sjálfa aðgerðina eða útkomu hennar enda
gæti það stangast á við upplýsingar skurð-
læknisins. Verði svæfingalæknir var við að
sjúklingur sé ekki nægilega vel upplýstur
um aðgerðina og hugsanlegar afleiðingar
hennar ber honum að vekja athygli skurð-
læknis á því.
Til að bæta þjónustu við sjúklinga
sem gangast undir valaðgerðir hafa
sums staðar verið settar upp innritunar-
stöðvar. Þangað mæta sjúklingar eftir að
dagsetning aðgerðar hefur verið ákveðin,
fara í viðtöl og gangast undir skoðanir
og rannsóknir sem nauðsynlegar eru til
undirbúnings. Slíkt skipulag stuðlar að
betri upplýsingasöfnun og upplýsingagjöf
og sparar tíma fyrir sjúklinginn. Hann er
þá undirbúinn fyrir aðgerðina en þarf ekki
að leggjast inn fyrr en að morgni aðgerðar-
dags. Á innritunarstöðinni eru gjarnan
veittar ítarlegar upplýsingar á skömmum
tíma. Erfitt getur verið að meðtaka allt og
skilja. Til að bæta úr því eru sjúklingum þá
stundum afhentir bæklingar, þeim vísað á
vefsíður og kynningarmyndbönd eða upp-
lýsingagjöfinni fylgt eftir með símtali.
Við bráðaaðgerðir hefur einn þeirra
svæfingalækna sem er á vaktinni oft það
hlutverk að ræða við og undirbúa slíka
sjúklinga fyrir aðgerð. Þannig er betur
tryggt að því sé vel sinnt og um leið dregið
úr fjölda hlutverka sem hver og einn svæf-
ingalæknir hefur á sinni könnu.
Með því að skipta með sér verkum
næst sérhæfing, betra verkskipulag og
hagkvæmni. Sjúklingar þurfa þá sjaldnar
að bíða lengi eftir lækni sem hefur í of
mörg horn að líta. Helsti ókosturinn er að
óvíst er að svæfingalæknirinn sem hittir
sjúkling fyrir aðgerð muni sjá um að svæfa
hann. Á móti kemur að sá sem svæfir
hefur betra næði til að sinna því verkefni.
Til að tryggja sem best öryggi sjúklinga
og nýtingu skurðstofa er rekstur þeirra því
óhjákvæmilega með vélrænt yfirbragð. Að
minnsta kosti getur upplifunin af vand-
lega skipulagðri starfsemi orðið sú, þótt
okkur sem þar störfum finnist það ekki.
Markmiðið er að sem flestir sjúklingar
komist í aðgerðir og í gegnum þær áfalla-
laust. Það er bæði hagkvæmast fyrir sjúk-
linginn og þjóðfélagið en ekki síður mikil-
vægt fyrir alla þá sem eru á biðlista eftir
aðgerðum. Til að tryggja öryggi sjúklinga
eru meðal annars notaðir gátlistar, líkt og
gert er í flugi fyrir flugtak og lendingu.
Þetta getur virst ópersónulegt. Starfsfólki á
skurðstofu er þó öllu umhugað um mann-
legu hliðina á starfseminni og kappkostar
að sinna henni af kostgæfni.
Eins og ég lýsi hér að ofan ráða
kringumstæður því oft að læknar geta
virst ópersónulegir í samskiptum sínum
við sjúkling. Hið sama getur átt við um
sérhæfingu sem þó er nauðsynleg til að
geta veitt sjúklingum betri og öruggari
þjónustu. Mikilvægt er að læknar séu með-
vitaðir um þetta og hugi að viðmóti sínu
í samskiptum við sjúklinga. Nám lækna
hefur löngum snúist um fræðilega þekk-
ingu og tæknilega færni en nú er ekki síð-
ur lögð áhersla á góð samskipti og hæfni
til samvinnu til að tryggja hag sjúklinga.
5 ^ E Umeá universitet
''t. a éa j
UmeS universitet satsar pá kreativa miljöer för studier och arbete.
Hos oss finns attraktiva utbildningar, varldsledande forskning och
utmárkta innovations- och samverkansmöjligheter. Fler an 4 000
medarbetare och 36 000 studenter har redan valt UmeS universi-
tet. Válkommen med din ansökan!
Bitrádande
universitetslektor
vid medicinska fakulteten i kombination
med specialiseringstjánstgöring (ST) för
lákare eller tandlákare inom valfri specialitet
Lás mer: www.jobb.umu.se
162 LÆKNAblaöið 2013/99