Þjóðlíf - 01.07.1988, Qupperneq 5

VÍSINDI
Stærstu laxar á íslandi.Dr. Össur
Skarphéðinsson skrifar um stærstu laxa
sem veiðst hafa á íslandi.......... 49
Alnæmi. íslendingar duglegir að koma
í mótefnamælingu. Um 20%
landsmanna hafa mætt .............. 51
Fordómar gegn alnæmi............... 54
VIÐSKIPTI
Samlyndi þeirra stóru. Fundurinn í
Toronto. Evrópubandalagið er að koma
fram eins og ný bandaríki Evrópu..... 55
Ungur athafnamaður................... 58
Smáfréttir .......................... 57
UPPELDI
Duttlungar og pólitísk nærsýni ráða
ferðinni, segir Þorbjörn Broddason
lektor og fulltrúi í Fræðsluráði
Reykjavíkur. Hann fer hörðum orðum
um þá stefnu sem orðið hefur ofan á í
skólamálum Reykvíkinga og rekur þar
ýmsar uppákomur og sögu ráðsins
síðustu ár.............................. 65
Nýjungar í uppeldismálum. Viðtal við
Guðrúnu Einarsdóttur og Margréti Pálu
Ólafsdóttur um ráðgjafarstarfsemi á
barnaheimilum........................... 71
ÝMISLEGT
Bílar. Ásgeir Sigurgestsson skrifar um
fyrstu ökutækin á Hafnarfjarðar-
veginum.............................. 73
Forsetaheimsókn. Heimsókn Vigdísar í
V-Þýskalandi ........................ 59
Barnalíf............................. 62
Krossgátan .......................... 78
Leiðari
/
Afellisdómur
Rannsóknir Stefáns Ólafssonar lektors á vinnutíma íslendinga í samanburði við aðrar
þjóðir leiða í Ijós að þjóðin vinnur meira og lengur en nokkur þjóð í hinum þekkta heimi. Að
meðaltali vinnan fullvinnandi einstaklingar 55 stunda vinnuviku og annað er eftir því eins
og sjá má af frásögn Þjóðlífs af væntanlegri bók Stefáns, sem Félagsvísindastofnun
Háskóla íslands gefur út.
Ýmiss sérkenni þessarar þjóðar eru þess eðlis að ástæða þyki til að halda í þau. Það
væri til að mynda ánægjulegt ef hægt væri að lesa út úr því sérkenni þjóðarinnar að vinna
lengur en aðrar þjóðir ÍDetra mannlíf en annars staðar; betri lífskjör, meiri mannrækt og
menningu, innihaldsríkara uppeldi og þar fram eftir götum. En því miður er því alls ekki að
heilsa. Niðurstöðurnar eru því áfellisdómur yfir íslenskri þjóðfélagsgerð.
Hinn langi vinnutími er áfellisdómur yfir þjóðfélagsgerðinni, þar sem við búum við
ófremdarástand í húsnæðismálum, liðónýtt dagvistarkerfi, lélegt skólakerfi og ýmsa fleiri
þætti samneyslunnar í algerum ólestri. Margt af því sem miður fer í íslensku mannfélagi
má einnig rekja beinlínis til þeirrar vinnuþrælkunar sem viðgengst í þjóðfélaginu.
Niðurstöðurnar eru áfellisdómur yfir verkalýðshreyfingu sem árum saman hefur gert
þannig samninga að þýða í raun lengri vinnudag fyrir einstaklingana. Verkalýðsskrifstof-
urnar hafa ekki mótað, hvað þá heldur framfylgt stefnu sem felur í sér að dregið verði úr
þeirri gegndarlausu vinnu sem viðgengst í landinu. Síðustu árin hefur meir að segja
heldur hallast á ógæfuhliðina, þar sem ekki er samið nema í undantekningartilvikum um
raunveruleg laun, heldur hefur hinum villta markaði verið látin launastefnan eftir. Verka-
lýðshreyfing sem ekki semur einu sinni um laun er ekki mikils virði. Evrópsk verkalýðs-
hreyfing barðist fyrir 40 stunda vinnudegi á síðustu öld, nú berst hún fyrir lögleiðingu 35
stunda vinnuviku sem víða er orðin að veruleika. íslenska verkalýðshreyfingin virðist ætla
að sigla á vit nýrrar aldar án þess að hafa í raun komið á 40 stunda vinnuviku.
Niðurstöðurnar eru einnig áfellisdómur yfir samtökum atvinnurekenda, sem hafa látið
stjórnast af óhagkvæmum skammtímastjónarmiðum við samningagerð. Rekja má at-
vinnusjúkdóma og vinnuslys í yfirgnæfandi tilfellum til hins langa vinnutíma í landinu.
Hvað eftir annað hefur verið sýnt fram á það með rökum, að hægt er að ná fram sömu
framleiðni og næst með vinnuþrælkuninni með því að stytta vinnutíma og auka hagræð-
ingu í rekstri fyrirtækja og stofnana. Með öðrum oröum; þaö borgar sig að stytta vinnutím-
ann og hækka kaupið.
Vinnuþrælkunin er ekki síður áfellisdómur yfir ríkisstjórnum og stjórnmálaflokkum í
landinu, sem ekki hafa fjallað um vinnutímann, nema í stöku tilfellum til að hvíla sig frá
hvunndagsprósentum umræðunnar.
Það er hjóm og tál, að tala um aukin samskipti foreldra og skóla, þegar vinnuþrælkunin
er jafn mikil í þjóðfélaginu og raun ber vitni. Raunverulegur árangur í jafnréttismálum
kynjanna er beinlínis undir því kominn hvort næst að draga úr vinnuþrælkuninni eða ekki.
Við íslendingar verðum að horfast í augu við umfang vandamálsins. Ef við viljum bæta
uppeldi barnanna, auka innihald mannlífsins með menningar— og mannrækt, verðum
við að ráðast til atlögu við vinnuþrælkunina. Hér er um sameiginlegt verkefni þjóðarinnar
að ræða.
Óskar Guðmundsson
Útgefandi: Félagsútgáfan h.f. Vesturgötu 10, box 1752,121 Reykjavík, simi 621880. Stjórn Félagsútgáfunnar:
Svanur Kristjánsson, Björn Jónasson, Ásgeir Sigurgestsson, Jóhann Antonsson, Pétur Reimarsson. Vara-
menn: Árni Sigurjónsson, Brynjar Guðmundsson. Framkvæmdastjóri: Ólafur Sigurðsson. Ritstjóri Þjóðlífs:
Óskar Guðmundsson. Erlendir fréttaritarar: Arthúr Björgvin Boliason (Munchen), Ásgeir Friðgeirsson
(London), Einar Karl Haraldsson (Stokkhólmi), Guðrún Helga Sigurðardóttir (Finnland), Ingólfur V.
Gíslason (Lundi), Jón Ásgeir Sigurðsson (New Haven), Ragnar Baldursson (Tokyo). Innlendir fréttaritar-
ar: Jóhannes Sigurjónsson (Húsavík), Páll Ásgeirsson (fsafjörður), Smári Geirsson (Neskaupstaður), Sveinn
Helgason (Selfoss). Setn. og fl. María Sigurðardóttir. Ljósmyndir: Marissa Arason. Auglýsingastjóri:
Hrannar B. Arnarsson. Auglýsingar: Héðinn Kjartansson. Skrifstofustjóri: Eiríkur Stephensen. Setning,
umbrot, filmuvinna, prentun og bókband: Prentstofa G. Benediktssonar Kópavogi. Áskriftasími: 621880.
Auglýsingasímar: 26450 og 28149. Dreifing: Ævar Guðmundsson, sími 38838 og bflasími 985-23334.
5