Þjóðlíf - 01.07.1988, Blaðsíða 31

ÞJÓÐFÉLAGSMÁL
Vísað aftur í dauðann
af íslenskum
stjórnvöldum
Hún sagði mér, að ég væri fyrsti íslendinpurinn, sem hún hefði hitt í
fímmtíu ár. Síðan í maí 1938. Þá sá hún Island síðast.
Hún sagði mér einstæða sögu sína og dró hvergi undan. Smávaxin
kona, fíngerð; andlit hennar markað reynslu og lífsþekkingu. Hún
talaði hægt og yfirvegað og eiginlega kom það mér á óvart, að
tilfinningar skyldu aldrei koma henni úr jafnvægi. Margt í frásögn
hennar hlaut að valda henni þjáningu, sem víst er, að við hin getum
ekki skynjað. Því hversu fjarlæg er okkur ekki sú tilhugsun, að vera
útlæg ger úr eigin samfélagi, dæmd öðrum mönnum verri, dauðasek
fyrir það eitt að teljast af einum kynþætti en ekki öðrum?
Olga Rottberger er nú 79 ára aö aldri. Hún
er gyðingur og af ungverskum og tékknesk-
um ættum, en fædd í Þýskalandi. Árið 1935
varð hún að flýja heimaland sitt vegna of-
sókna nasista. Hún leitaði hælis á íslandi
ásamt fjölskyldu sinni og bjó þar fram í maí
1938. Þá var henni vísað úr landi og hún flutt
nauðug í skip með lögregluvaldi, ásamt
manni sínum, Hans Rottberger og börnum
þeirra tveimur, eins og tveggja ára.
Rottberger-hjónunum tókst að komast til
Danmerkur, þar sem hún fékk hæli eftir að
henni var vísað frá íslandi. Haustið 1942,
þegar nasistar höfðu hafið skipulegar of-
sóknir á hendur gyðingum í Danmörku, tókst
þeim síðan naumlega að komast undan í
fiskibáti til Svíþjóðar, en urðu að skilja börn
sín, sem þá voru orðin fjögur, eftir.
Hans og Olga Rottberger fluttust aftur til
Þýskalands 1955 og settust að í borginni
Konstanz við Bódenvatn, syðst í landinu.
Hans Rottberger lést fyrir fimm árum, en
Olga býr enn í Konstanz.
Ég hitti Olgu Rottberger að máli á heimili
dóttur hennar hér í Freiburg, þar sem hún
dvaldist um stundarsakir í júnímánuði síð-
astliðnum. Einstæð frásögn hennar fer hér á
eftir:
31