Þjóðlíf - 01.07.1988, Blaðsíða 44

MENNING
PIZZA
BIGGA BAR
pantaðu.
Sendum heim
á c.a. 30. mínútum
Við höfum yfír 100
tegundir af pizzum og
getum gert fleiri ef þú vilt.
Veldu þína eigin pizzu — þú
átt það skilið.
BIGGA BAR
Tryggvagötu 18 (víð
Akraborgarplanið).
Sími 28060.
Galdrar og karlremba
Torfa Þorgrímsson prentara, sem margir
héldu síðar að hefði komið undir í átökum
Þóru og Jónasar, þekktu allir Reykvíkingar á
sinni tíð enda öll sú ætt þekkt gömul Reykja-
víkurætt. Torfi var fæddur 1828 í Engey, en
þá var Jónas Hallgrímsson í Bessastaða-
skóla, þannig að Torfi hefði þá verið fyrir
löngu kominn til sögunnar er ekkjan tók að
guða á glugga Jónasar í Hákonsenshúsi.
En er hægt að útiloka að Jónas hafi getið
Torfa? Á hinni öldinni gekk sú saga altént í
Reykjavík og þjóðsagan hermdi alls konar
skýringar á þessu máli. Ein er sú að Þóra hafi
ætlað að heimta barnsföður sinn eftir öll
þessi ár. Torfi sonur hennar er þá á ferming-
araldri er áðurnefndir atburðir urðu. Og nú-
tímakonur í sagnfræðigrúski hafa sagt málið
einkennast af karlrembu Jónasar og þeirra
karla sem við þessa sögu komu.
Þá var enn sú alþýðuskýring á síðustu öld
að Jónas hafi tryllt Þóru með göldrum og
sérkennilegt atferli hennar þannig skýrt. En
hvort sem Jónas hafi magnað þessi læti í Þóru
eða krakkann í hana áratug fyrr, þá er vart
hægt að útiloka með öllu að þau hafi eitthvað
haft saman að sælda, Þóra og Jónas, fleira en
málskjöl segja til um.
Torfi prentari byggði húsið að Skóla-
vörðustíg 8, þar sem nú er skartgripaverslun
Kornelíusar Jónssonar. Afkomendur á Torfi
fjölmarga. Elst dætra hans var Þóra húsfrú í
Varmahlíð fædd 1854, þá Guðbjörg sem gift-
ist Sigmundi Guðmundssyni prentara. Synir
þeirra voru Adam prentari, Kornelíus bygg-
ingameistari, Torfi úrsmiður og Herbert
prentari, sem Herbertsprent er kennt við.
Ný heildarútgáfa á
í heildarútgáfu á verkum Jónasar Hail-
grímssonar sem nú er verið að vinna að er
nokkuð áður óbirtra verka og atriða sem
tengjast Jónasi. Þar á meðal eru bréf Há-
konsens hattamakara sem lesa má í með-
fylgjandi texta. Vonast er til að heildar-
útgáfan verði fullbúin á komandi vetri.
Unnið hefur verið að þessari heildar-
útgáfu um nokkurra ára skeið og hafa
þeir Páll Valsson, Haukur Hannesson og
Sveinn Yngvi Egilsson haft umsjón með
verkinu. Fyrirhugað er að heildarútgáfan
verði í þremur til fjórum bindum. Þar
verða ljóð, sögur og annar prósi skálds-
ins. Auk þess bréf Jónasar, ferðadagbæk-
ur, málsvarnarskjöl hans við fógetaem-
bættið í Reykjavík og náttúrufræði hans
og þýðingar hans úr erlendum málum. Þá
fylgja heildarútgáfunni ýmis gögn sem
varða Jónas og tengjast lífi hans og starfi.
Á árunum 1929 til 1937 kom út heildar-
útgáfa Jónasar í fimm bindum í umsjón
Prentarar eru þannig fjölmargir meðal af-
komendanna. Áhugamenn um þjóðleg fræði
af þessum toga minnast e.t.v. greinar eftir
Pétur Pétursson þul í Morgunblaðinu sl. vet-
ur, þar sem hann sagði frá þeim bræðrum,
tónlistarmönnum úr lúðrasveit, Sigmunds-
sonum. Það voru einmitt þessir afkomendur
Torfa pentara (og Jónasar Hallgrímsson-
ar?). Þá átti Torfi dótturina Maríu sem fór til
Ameríku.
Meðal sona hans var Siggeir Torfason
kaupmaður, en sonur hans var Kristján Sig-
geirsson kaupmaður og hans son Hjalti Geir
Kristjánsson kaupmaður. Sigríður Siggeirs-
dóttir systir Kristjáns var gift Gunnari Sigur-
ðssyni frá Selalæk þeirra sonur var Sigurður
prentari, faðir Ólafs framkvæmdstjóra Þjóð-
lífs. Enn átti Torfi syni; Ásmund Jón prent-
ara og Þorgrím, sem fóru báðir til Ameríku.
Sjálfsagt skipta afkomendur Torfa prentara
hundruðum.
Meðal afkomenda Torfa prentara er sú
arfsögn alkunn að Torfi kynni að vera sonur
hins hins ástsæla þjóðskálds. Reyndar segir
þjóðsagan einnig að Jónas hafi getið barn í
Kaupinhavn, en það er efniviður í aðra frá-
sögn.
Óskar Guðmundsson
1) Benedikt Gröndal. Dægradvöl. bls.43.
Mál og menning Reykjavik 1965.
2)Blanda. Klemenz Jónsson: Ýmislegt
úr Reykjavikurlífinu, að mestu tekið
eptir lögregluréttarbókum
kaupstaðarins.bls. 71 Sögufélagið 1921
-1923.
verkum Jónasar
Matthíasar Þórðarsonar þjóðminjavarð-
ar og er það eina heildarútgáfan sem út
hefur komið til þessa. Á þeirri hálfu öld
sem liðin er frá þessari útgáfu hefur ýmis-
legt nýtt komið í leitirnar eftir Jónas og
sem tengist honum.
Helstu nýmæli útgáfunnar eru að
prentun ljóða skáldsins verður miðuð við
handrit Jónasar sjálfs, en hingað til hafa
menn oft verið tvístígandi gagnvart því
hvort miða ætti við fyrstu prentun ljóð-
mælanna ellegar handrit skáldsins. Þá
verða skrif Jónasar á dönsku þýdd á ís-
lensku, en ógrynni ritaðs máls eftir þjóð-
skáld Islendinga hefur aldrei birst á móð-
urmáli hans áður. Einnig fylgja verkinu
vandaðar skýringar, sem varpa ljósi á
Jónas og ævistarf hans og auðvelda nú-
tímamönnum skilning á ævi og verkum
þessa óskabarns þjóðarinnar.
—ó
42