Þjóðlíf - 01.07.1988, Qupperneq 16

INNLENT
„Ríkisstjórnin er dauð“
Framsóknar-
flokkurinn á leik
„Ríkisstjórnin er löngu dauð, hins vegar hef-
ur tímasetning á útförinni ekki verið ákveðin
upp á dag“, sagði þingmaður Framsóknar-
flokksins í spjalli við Þjóðlíf. Svipaðar raddir
heyrast orðið úr öllum stjórnarflokkunum,
en frumkvæðis að stjórnarslitunum er enn
helst að vænta frá Framsóknarflokknum,
„hinir þora ekki“.
— Hér er að koma upp svipuð staða og
haustið 1982, er verðlagsþróun var komin úr
öllum böndum og ríkisstjórnin í rauninni
móralskt búin. Sú stjórn hékk áfram í stjórn-
arstólunum og aðilar að henni ekki enn búnir
að bíta úr nálinni með þá frammistöðu, sagði
þessi sami tíðindamaður úr innsta hring
Framsóknar. Hann kvað Framsóknarmenn
hafa lært af þeim mistökum og því væru þeir
á leiðinni út úr ríkisstjórninni. A síðustu vik-
um hefur Ólafí Þ. Þórðarsyni þingmanni
Vestfirðinga bæst liðsauki í eigin flokki eftir
að ungir Framsóknarmenn lýstu einnig yfir
andstöðu við ríkisstjórn Þorsteins Pálssonar.
Mun fleiri stjórnarandstæðingar eru í raun
meðal forystu Framsóknarflokksins en láta í
sér heyra. Hins vegar eru vomur á nokkrum
eins og merkja má af hógværum yfirlýsingum
Halldórs Ásgrímssonar. Heimildarmenn
Þjóðlífs innan flokksins kváðu þó engar líkur
á öðru en flokkurinn yrði samstíga þegar að
hinni örlagaríku ákvörðun kæmi. Það væri
beðið eftir merki frá Steingrími Hermanns-
syni.
Eftir miðstjórnarfundinn í vor hjá Fram-
sóknarmönnum, töldu þeir sig hafa sett fram
ákveðnar kröfur í efnahagsmálum um að-
gerðir sem gripið yrði þá til innan fárra
vikna. í máli þeirra og huga var 1. júlí þau
tímamót sem við yrði miðað. Þrátt fyrir fög-
ur fyrirheit samstarfsaðila í ríkisstjórn varð
minna úr efndum. „Af þeirri einföldu
ástæðu, að við höfum engin ráðuneyti sem
stjórna efnahagsmálum, og þær stofnanir
eins og Seðlabankinn og viðskiptabankarnir,
sem þarf að taka á, eru undir stjórn Alþýðu-
flokksins“, sagði áðurnefndur forystumaður
í Framsóknarflokknum. Framsóknarmenn
segja að þó ríkisstjórnin sem heild hafi verið
reiðubúin til að taka á efnahagsmálunum í
anda flokksins, hafi einstakir ráðherrar
komið málunum í annan farveg. Og efna-
hagsástandið í landinu sé nú þannig að eng-
inn frestur komi aftur til greina.
Steingrímur Hermannsson talar vel til
fólksins, en getur hann framkvæmt í
samræmi við vilja þess?
Ágústfundurinn
Heimildarmenn innan Framsóknarflokksins
segja, að nú sé í fyrsta lagi andstaða við
ríkisstjórnina innan þingflokksins. í öðru
lagi hafi heil voldug stofnun innan flokksins
snúist til andstöðu við hana og loks hafi and-
staðan við ríkisstjórnina aukist meðal al-
mennra flokksmanna á landsbyggðinni frá
því að síðasti miðstjórnarfundur var haldinn.
Fréttaskýring
Deildar meiningar eru um það hvenær á
að halda fundinn. Ástæðan er sú, að í ljósi
framansagðs, þýðir boðun fundar ekki ann-
að en slit ríkisstjórnarinnar. Sum mál sem
varða efnahagsmálin eru enn í nefndum rík-
isstjórnarinnar og þó svo niðurstöðurnar séu
fyrirfram gefnar í andstöðu við vilja Fram-
sóknarmanna, þá vilja framsóknarmenn
bíða eftir forminu. Á hinn bóginn þykir ekki
traust að fresta miðstjórnarfundinum svo
vikum skiptir, því það þýddi að forystan
hefði ekki komið sér saman eða þyrði ekki
að mæta miðstjórnarmönnum. Talað hafði
verið um að halda fund í júlímánuði, en litlar
líkur eru nú taldar á að svo verði. Þess vegna
er spáð að fundurinn verði í ágúst, „Það var í
ágúst að áliðnum slætti...“
Forsætisráðherra í
framboði
Ýmsir hafa verið að gæla við þá hugmynd, að
ríkisstjórnin myndi lafa áfram þó svo Fram-
sóknarflokkurinn gengi úr henni með því að
Borgaraflokkurinn og/ eða Alþýðubanda-
lagið myndu ganga inn í hana. Hið fyrr-
nefnda útilokast nær einungis af þeirri
ástæðu, að þá myndi Sjálfstæðisflokkurinn
hugsanlega tryggja Borgaraflokknum fram-
haldslíf. Og ekki getur það talist líklegt eða
traust í stöðunni. Alþýðubandalagið gæti
heldur ekki gengið til ríkisstjórnarsamstarfs
af svipuðum ástæðum; hann myndi ómerkja
stjórnarandstöðu sína og verða sakaður um
það af eigin fylgismönnum að meina fylgj-
endum Kvennalista að fá vilja sínum fram-
gengt, en mjög skammt hefur verið milli
fylgjendahópa þessara tveggja. Og einmitt
með tilvísun til þeirra meginbreytinga sem
orðið hafa á fylgi stjórnmálasamtaka í land-
inu; fylgissveiflu Kvennalistans er óverjandi
fyrir þessa aðila að halda áfram stjórnar-
samstarfi með aðstoð annars hvors þeirra
flokka sem samkvæmt skoðanakönnunum
hafa tapað miklu fylgi.
í þessu ljósi þykir mörgum undarlegt
hversu hóflega Kvennalistinn fer fram í
stjórnarandstöðu; af hverju hefur Kvennó
ekki forystu um að krefjast kosninga? Marg-
ur gerir slíka kröfu, þar sem kosningar eru
einfaldlega til að kjósendur geti látið í ljósi
vilja sinn. Auk Kvennalistans virðist Fram-
sóknarflokkurinn einnig líklegur til að auka
fylpi sitt, ef marka má skoðanakannanir.
I rauninni má telja árangur Framsóknar-
flokksins ævintýralegan meðal kjósenda. Sú
var löngum kenning, að fylgi Framsóknar-
flokksins endurspeglaði með vissum hætti
gengi samvinnuhreyfingarinnar í landinu,
með svipuðum hætti og Alþýðuflokkur og
Alþýðubandalag endurspegluðu verkalýðs-
hreyfinguna. En Framsóknarflokkurinn hef-
ur afsannað þessa kenningu; meðan Sam-
bandið hefur verið í rjúkandi rústum hefur
flokknum tekist að halda fylgi sínu og gott
betur.
Það hefur og vakið athygli að Steingrími
hefur tekist betur en öðrum stjórnmálaleið-
togum að undanförnu að tala til kjósenda um
þann vanda sem upp er kominn vegna gífur-
legs fjármagnskostnaðar, lánskjaravísitölu
og hávaxta. Bæði einstaklingar og atvinnu-
lífið er að sligast undan byrðinni en aðrir í
ríkisstjórinni tala oft eins og það sé sérlegt
hlutverk þeirra að koma fólki og fyrirtækjum
á hausinn. Stjórnarandstaðan virðist ekki
hafa hitt á neina tóna í þessum efnum sem á
samhljóm meðal fólks.
Auk þess telja Framsóknarmenn sig eiga
eina forsætisráðherraefnið, í vitund mjög
margra kjósenda sé Steingrímur enn forsæt-
isráðherra. Það sé ekki ónýtt að hafa slíkan
mann við heyskap á akri kosningabaráttunn-
ar í haust. „Hann var að koma af engjunum
heim“.
Óskar Guðmundsson.
16