Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2011, Blaðsíða 8

VISINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 68
Ágrip veggspjalda
V-1 „Ef þú hefur ekkert verður lítið að miklu” - Framfarir í
athöfnum daglegs lífs eftir færnibætandi handarskurðaðgerðir á
mænusköðuðum einstaklingum
Sigrún Garðarsdóttir, Sigþrúður Loftsdóttir, Páll E. Ingvarsson
Endurhæfingardeild Landspítala Grensási
sigrgard@landspitali.i$
Inngangur: Mænuskaði er örlagaríkur atburður sem hefur áhrif á
alla lífsþætti og skerðir líkamlega færni verulega, þar með færni til að
framkvæma daglegar athafnir og virka þátttöku í hringiðu samfélagsins.
Skaði í hálshluta mænu veldur skerðingu á handarfærni einstaklinga.
Handarfærni t.d. að taka upp og handfjatla hluti er öllum mikilvæg
í daglegu lífi og hefur hún verið metin af sumum mænusköðuðum
einstaklingum mikilvægari en t.d. getan til að stjóma þvagblöðru og
þörmum, færni til að stunda kynlíf eða stjórna neðri útlimum.
Markmið: Að kanna gagnsemi færnibætandi handarskurðaðgerða
hjá íslenskum mænusköðuðum einstaklingum sem farið hafa í slíkar
aðgerðir á Sahlgrenska sjúkrahúsinu í Gautaborg, Svíþjóð.
Aðferðir: Spurningalisti Mat á færni við athafnir daglegs lífs (ADL) var
lagður fyrir 7 einstaklinga, 2 konur og 5 karla, sem fóru í færnibætandi
handarskurðaðagerðir á árunum 2006 til 2008. Spumingalistinn er
byggður á lista sem notaður hefur verið í sambærilegum rannsóknum
og samanstendur af 34 spurningum. Meðalaldur þátttakenda við aðgerð
var 49.6 ár (39-65 ár) og meðaltími frá mænuskaða að aðgerð var 16.3 ár
(5-31 ár). Aðgerðir voru gerðar til að bæta grip í höndum, beygju í þumli
og olnbogaréttu.
Niðurstöður: Helmingur þátttakenda upplifði breytingu á færni sinni til
hins betra í 16 (55.2%) athöfnum af 29. í 12 (41.4%) athöfnum hafði fæmi
haldist óbreytt hjá helmingi þátttakenda. Hjá einum hafði fæmi versnað í
athöfninni að lyfta sér upp í sæti. Allir gáfu til kynna bætt lífsgæði og hjá
5 höfðu aðgerðimar uppfyllt væntingar til aukinnar fæmi.
Ályktun: Árangur handaraðgerðanna lofar góðu þar sem niðurstöður
gefa til kynna aukna fæmi þátttakenda í athöfnum daglegs lífs og bætt
lífsgæði. Slíkar niðurstöður styðja mikilvægi þess að handaraðgerðir
verði áfram hluti af meðferð.
V-2 Könnun á starfsumhverfi Landspítala
Hörður Þorgilsson, Guðjón Öm Helgason, Hildur Magnúsdóttir, Svava Kr.
Þorkelsdóttir, Ema Einarsdóttir
Mannauðssviði Landspítala
hord u rth@landspi tal i. is
Inngangur: Hugtakið starfsumhverfi vísar til þátta sem taldir em
mikilvægir fyrir árangur stofnana, t.d. aðbúnaður, hvatning, stefna,
stjómunarhættir og samskipti. Þá er talið að viðhorf eins og starfs-
ánægja, starfsandi og hollusta skipti miklu um gæði þjónustu og
starfsmannaveltu. Það er mikilvæg stefnumörkun hjá Landspítala að
meta starfsumhverfi árlega. í því felst aðhald og tækifæri til umbóta.
Markmið: Að kanna viðhorf starfsmanna til eigin starfsumhverfis og
stjórnenda og bera saman við fyrri kannanir.
Aðferðir: Spurningalisti var lagður rafrænt fyrir alla starfsmenn í
október 2010. 2446 svömðu eða 59,17%. Niðurstöður hér fjalla um þær
66 spumingar sem vom á fimm punkta Likert kvarða. Niðurstöður vom
flokkaðar í styrkleikabil (4,20-5,0), starfshæft bil (3,70-4,19) og aðgerðabil
(undir 3,70).
Niðurstöður: Á styrkleikabili voru 16 spurningar, 14 á starfhæfu og 22
á aðgerðabili. Spurningar með hæsta meðaltal voru metnaður að sinna
starfi sínu vel (4,82), mikilvægi starfs (4,74) og nýting persónulegra
eiginleika (4,62). Spurningar með lægsta meðaltal voru jöfnuður milli
starfsmanna (2,77), viðunandi tækjakostur (2,92) og opin umræða/
óhætt að gagnrýna (3,10). Hæsta meðaltal hjá stjórnendum var áhersla
á hagkvæmni í rekstri (4,37) en lægsta var veiting endurgjafar um
frammistöðu (3,45). Niðurstöður eftir flokkum spurninga má sjá í töflu:
Flokkur Fjöldi spuminga Meðaltal (1-5) Fjöldi á bili styrkl./ starfh./aðg.
Landspítali 7 3,20 0/0/7
Stefna og áherslur 19 3,71 4/5/10
Samstarfshópurinn 6 4,0 4/1/1
Starfsmaðurinn 14 4,16 7/5/2
Líðan í starfi 6 3,89 1/3/2
Samanburður milli ára sýnir að starfsánægja var 3,9 (2006), 4,1 (2009)
og 4,0 (2010). Starfsandi á einingu var 4,2 (2006), 4,1 (2009) og 4,0 (2010).
Vinnuálag mældist jafnt öll árin, 4,0.
Ályktun: Af niðurstöðum má álykta að starfsfólk meti störf sín og sína
einingu talsvert jákvæðar en spítalann í heild. Mikill niðurskurður virðist
ekki hafa lækkað starfsánægju né aukið vinnuálag
V-3 Starfsmannavelta hjúkrunarfræðinga, hjúkrunarþyngd og
veikindafjarvistir
Halldóra Hálfdánardóttir', Helga Bragadóttir'-2
'Landspítala,2 hjúkrunarfræðideild HÍ
helgabra@hi.is
Inngangur: Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna hvort tengsl
væru á milli hjúkrunarþyngdar og starfsmannaveltu og veikindafjar-
vista hjúkrunarfræðinga. Því er oft haldið fram að vinnuálag á
hjúkrunarfræðinga og annað heilbrigðisstarfsfólk sé of mikið og alltaf
að aukast og að það geti leitt til þess að það gefist upp og segi starfi sínu
lausu. Aukið vinnuálag getur einnig orðið til þess að hjúkrunarfræðingar
séu meira frá vinnu vegna veikinda.
Efniviður og aðferðir: Þýði rannsóknarinnar var hjúkrunarfræðingar á
öllum deildum Landspítalans en úrtakið var fastráðnir hjúkrunarfræð-
ingar á legudeildum á lyflækningasviðum I og II og skurðlækningasviði
árið 2008. Meðalfjöldi hjúkrunarfræðinga á þessum þremur sviðum var
334árið 2008. Það eru rúm26% allrahjúkrunarfræðinga á Landspítalanum.
Rannsóknarsniðið var megindlegt, lýsandi rannsóknarsnið. Fengin voru
gögn úr starfsemisupplýsingum Landspítalans um starfsmannaveltu og
fjarvistir hjúkrunarfræðinga og gögn úr skrám yfir hjúkrunarþyngd úr
sjúklingabókhaldi. Niðurstöður fengust með tíðnidreifingu, meðaltölum
og fylgniprófum.
Niðurstöður: Helstu niðurstöður voru að tengsl milli starfsmannaveltu
hjúkrunarfræðinga, hjúkrunarþyngdar og veikindafjarvista voru ekki
tölfræðilega marktæk. Meðalstarfsmannavelta var 10,89% árið 2008 og
meðalbráðleiki sjúklinganna var 1,10. í samanburði á sviðunum þremur
kom fram að meðalbráðleiki var hæstur á lyflækningasviði II, eða
1,16. Þar voru veittar hjúkrunarklukkustundir færri en æskilegar en á
8 LÆKNAblaðið 2011/97